Ai là người chữa lành tâm lý cho những người thầy?

Những lùm xùm trong ngành giáo dục hiện nay, có lẽ phần nhiều đề cập đến đạo đức nhà giáo, đạo đức học sinh, đạo đức trường học…

Ảnh minh họa

Nghe thì đầy tính nhân văn, nó thể hiện sự tiến bộ, sự vượt bậc… và sự lên ngôi của vấn đề giáo dục con người đối với xã hội. Không phải là tất cả, nhưng từ cấp độ Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở, Phổ thông rồi mới đây là Đại học, dư luận quan tâm đó chính là những lời nói, những hành vi của những người thầy, người cô đối với học trò của mình.

Tôi không ủng hộ cho những hành vi đó, trước hết cần khẳng định như vậy. Nếu xét ở khía cạnh đạo đức con người, hơn nữa, cái tư duy “người lớn thì không chấp nhặt với trẻ con”, vậy nên, trong các trường hợp thầy A, cô B, cô C,… nào đó, nếu có hành vi không đúng chuẩn mực đạo đức thì y như rằng bị cộng đồng lên án. Sau đó, là những xỉa xói, những chỉ trích, những bàn luận,… đấu tranh gay gắt của cộng đồng về những hành vi đó.

Là một giảng viên, tôi may mắn vì được giảng dạy với một đối tượng lớn, đã đủ nhận thức về những hành vi của mình, hơn nữa, môi trường của tôi toàn những cô, cậu sau này cũng ấp ủ để làm những người thầy, người cô tương lai. Vì vậy, đa số những tiết học diễn ra bình an, hòa thuận.

Nhưng không phải tất cả là như vậy, cá biệt trong lớp vẫn có vài cậu ngủ trong giờ, nói chuyện, vài cô bé mang son phấn lên giảng đường, soi gương, chuốt mi, cuộn tóc,… Thử hỏi chúng ta có điên tiết, có ngứa mắt không? Có lẽ, chỉ trừ những người lên lớp, giọng đều đều, nhìn lên trần nhà giảng bài thì mới không có một lời “mát mẻ” nào được buông ra.

Với tư cách là một người vừa thoát ra khỏi lấm lem của ruộng đồng, những chắt chiu của bố mẹ để có tiền cho con đi ăn học cho “bằng bạn bằng bè”, tôi cũng đành phải nói vài lời, rất may, vì tôi nghĩ, mình còn trẻ, nên chỉ bằng cách chia sẻ những điều tích cực, những tấm gương, những câu chuyện truyền cảm hứng – nhưng với sinh viên, các bạn ấy nghĩ, thật nực cười. Có thể do tôi kể chuyện kém duyên?

Đồng nghiệp tôi, học trò của tôi và các học viên của tôi thì không may mắn như vậy, khi được chia sẻ, rất nhiều thầy/ cô giáo ở các bậc Tiểu học, THCS và THPT đã dùng những cụm từ “lãnh cảm”, thờ ơ, lên lớp cho xong,… không dám nói nặng lời, thấy học sinh sai cũng không còn mạnh mẽ và quyết liệt nữa. Họ sợ cái gì? Họ sợ sự không đồng cảm từ phụ huynh, từ học trò, từ chính đồng nghiệp của mình. Họ mong gì? Họ mong bình yên!

Có rất nhiều thầy cô giáo đã bất lực, đã rất “khổ tâm” khi thấy những hành vi không đúng chuẩn mực, những nhận thức sai lệch của học trò. Người ta ví, người thầy giáo khi lên lớp vừa là đạo diễn, vừa là diễn viên.

Nhưng diễn viên khi ánh đèn sân khấu tắt, cảnh quay hết, họ trở lại là chính mình. Còn người thầy, người cô, đó còn là sự day dứt, sự ám ảnh, là những nguy cơ mà người đi trước có thể nhìn thấy ở học trò mình, nếu tiếp tục như vậy, đó là vấn đề con người, là tương lại, là cuộc sống của họ đấy.

Người giáo viên được gì sau khi mắng học trò, xin thưa, những trận bốc hỏa, những lần nghẹt thở, là học sinh ghét, là phụ huynh thưa kiện, là báo chí lên án,… Hiểm họa là khôn lường.

Chúng ta đừng bao giờ mang cái nước ngoài ra để so sánh, nước ngoài bao nhiêu học sinh 1 lớp, 1 thầy cô dạy, nhưng có bao nhiêu lực lượng chức năng khác vào cuộc để hỗ trợ cho ngành giáo dục, cho thầy cô giáo.

Điều đau xót nhất khi học viên của tôi thổ lộ rằng, họ đơn độc trên hành trình đi truyền cái chữ, dạy học trò, mà nếu chỉ truyền cái chữ không, đơn giản hơn rất nhiều, bởi giống như chuyện dạy thêm, ở các lớp, trung tâm học thêm, thầy cô không cần “bao đồng” đến vậy, ra khỏi lớp, hết tiền, hết trách nhiệm. Nhưng khẩu hiệu rất lớn trên các nhà trường: “TIÊN HỌC LỄ, HẬU HỌC VĂN”.

Làm thế nào để giải quyết được mâu thuẫn này, lương tâm nhà giáo, lương tâm làm người,…. Và rồi, thầy cô giáo là những người cô đơn nhất, bao nhiêu áp lực tâm lý, có khi nào, chúng ta chỉ quan tâm đến con trẻ, đến những tổn thương của người học.

Có khi nào, chúng ta quan tâm đến cảm xúc của người thầy giáo? Thầy cô có phải là robot dạy học không? Thầy cô là người lớn, là người lớn không có những tổn thương, không cần sự đồng cảm, không cần sự chia sẻ,…?