Ai Cập, Ethiopia và Sudan nối lại đàm phán về Đậ.p thủy điện Đại phục hưng
Ngày 27/8, Ai Cập thông báo các cuộc đàm phán liên quan đến Đậ.p thủy điện Đại phục hưng (GERD) gây tranh cãi của Ethiopia đã được nối lại, sau khi hai nước hồi tháng trước nhất trí tiến tới một thỏa thuận sau nhiều năm căng thẳng giữa hai bên.
Đậ.p thủy điện Đại Phục Hưng ở Guba, Ethiopia. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, tại cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh các quốc gia láng giềng Sudan hồi tháng 7 vừa qua, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi và Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed đã đồng ý hoàn tất một thỏa thuận trong vòng 4 tháng, sau nhiều năm bất đồng về GERD.
Trong một tuyên bố, Bộ Thủy lợi và Tài nguyên Nước Ai Cập cho hay vòng đàm phán mới về GERD đã bắt đầu vào sáng 27/8 tại Cairo, với sự tham gia của các phái đoàn từ Ai Cập, Sudan và Ethiopia. Với tổng vốn đầu tư 4,2 tỷ USD, GERD đã trở thành tâm điểm tranh chấp khu vực kể từ khi Ethiopia khởi công dự án này vào năm 2011, khiến Ai Cập lo ngại nguồn nước sông Nile của quốc gia Bắc Phi này sẽ sụt giảm mạnh.
Bộ trưởng Thủy lợi và Tài nguyên Nước Ai Cập Hani Sewilam nói rằng các cuộc đàm phán hiện nay với mục tiêu đạt được một thỏa thuận “có tính đến lợi ích và những lo ngại của ba nước”, đồng thời kêu gọi “chấm dứt các biện pháp đơn phương liên quan đến GERD”.
Vào tháng 6/2023, Ethiopia tuyên bố sẽ tiến hành đợt trữ nước thứ 4 cho hồ chứa của GERD, bất chấp sự phản đối liên tục của hai quốc gia hạ nguồn là Ai Cập và Sudan. Các cuộc đàm phán kéo dài về vấn đề tích nước và vận hành con đậ.p đến nay đã không mang lại thỏa thuận giữa Ethiopia và hai quốc gia láng giềng ở hạ nguồn sông Nile.
Ai Cập lâu nay luôn coi GERD là mối đ.e dọ.a hiện hữu do nước này phụ thuộc vào sông Nile để đáp ứng 97% nhu cầu nước.
Tuy nhiên, con đậ.p này vẫn là trọng tâm trong các kế hoạch phát triển của Ethiopia và Addis Ababa thông báo đã bắt đầu sản xuất điện lần đầu tiên từ GERD vào tháng 2/2022.
Ai Cập cam kết giải quyết vấn đề đậ.p GERD đảm bảo lợi ích tất cả các bên
Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El Sisi ngày 16/10 khẳng định nước này cam kết sẽ nỗ lực để giải quyết tranh chấp liên quan đến đậ.p thủy điện Đại phục hưng (GERD) do Ethiopia xây dựng trên sông Nile Xanh theo hướng đảm bảo lợi ích của tất cả các bên liên quan.
Đậ.p thủy điện Đại Phục Hưng ở Guba, Ethiopia, ngày 19/2/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, trong bài phát biểu trực tuyến tại Tuần lễ Nước Cairo lần thứ 5 khai mạc ngày 16/10, Tổng thống El-Sisi cho biết Ai Cập kêu gọi cộng đồng quốc tế thúc đẩy những nỗ lực cần thiết để đạt được mục tiêu công bằng nói trên. Ông El-Sisi nêu rõ Ai Cập là một trong những quốc gia đầu tiên tuân thủ luật pháp quốc tế và các nguyên tắc liên quan đến các dòng sông xuyên biên giới, nhằm tránh gây tổn hại cho các bên khác và đảm bảo sử dụng công bằng các nguồn tài nguyên chung. Nhà lãnh đạo Ai Cập nhấn mạnh sự cần thiết phải phối hợp và làm việc cùng nhau để tối ưu hóa sự phồn thịnh của lưu vực sông Nile và đảm bảo sự thịnh vượng chung cho tất cả mọi người, thay vì các hành động cá nhân bất hợp tác.
Những bất đồng sâu sắc về GERD giữa Ai Cập và các bên liên quan đến nay vẫn chưa được giải quyết. Ai Cập và Sudan đã tiến hành đàm phán với Ethiopia trong gần một thập kỷ qua để đạt được thỏa thuận toàn diện và có tính ràng buộc về mặt pháp lý liên quan đến việc tích nước và vận hành GERD. Ai Cập, quốc gia chủ yếu dựa vào nguồn nước sông Nile, lo ngại các hoạt động đơn phương của Ehtiopia nhằm tích đầy hồ chứa có dung tích 74 tỷ m3 sẽ tác động tiêu cực đến nguồn cung cấp nước của Cairo. Nguồn nước sông Nile được coi là sống còn đối với Ai Cập. Với 104 triệu dân, 95% nguồn cung cấp nước của Ai Cập đến từ sông Nile. Ai Cập cần khoảng 114 tỷ m3 nước/năm, nhưng nước này hiện chỉ nhận trung bình 60 tỷ m3/năm, chủ yếu từ sông Nile, do lượng nước mưa và nước ngầm trong sa mạc rất hạn chế. Dân số Ai Cập dự kiến sẽ tăng thêm 75 triệu người vào năm 2050, và điều này sẽ gây thêm nhiều áp lực về nguồn nước.
Ai Cập, Somalia chia sẻ quan điểm về đậ.p thủy điện Đại Phục Hưng Theo phóng viên TTXVN tại Cairo, ngày 25/7, Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sisi và người đồng cấp Somalia Hassan Sheikh Mahmoud đã chia sẻ quan điểm về "sự nguy hiểm của các chính sách đơn phương trong thực thi các dự án trên những dòng sông quốc tế" khi đề cập dự án đậ.p thủy điện Đại Phục Hưng (GERD) của Ethiopia...