8 hiện tượng thú vị xảy ra với cơ thể khi đang ngủ

Theo dõi VGT trên

Cơ thể bạn xảy ra nhiều điều thú vị trong suốt 8 giờ ngủ mỗi đêm mà bạn hoàn toàn không thể biết như bị tê liệt cơ bắp hay có thể nghe thấy những tiếng nổ bất ngờ.

Cơ bắp bị tê liệt

Khi bạn bước vào giấc ngủ REM (Chuyển động mắt nhanh), đây là giấc ngủ sâu nhất, các cơ ở tay chân của bạn bị tê liệt hoàn toàn và tạm thời không thể cử động được.

8 hiện tượng thú vị xảy ra với cơ thể khi đang ngủ - Hình 1

Ảnh minh họa.

Có một chứng rối loạn giấc ngủ, trong đó tình trạng tê liệt này được duy trì trong vài giây hoặc vài phút sau khi thức dậy. Cảm giác tê liệt đáng sợ này xảy ra với những người mắc chứng ngủ rũ khi họ mở mắt sau khi thức dậy.

Mắt di chuyển hết tốc lực

Tất cả các giai đoạn của giấc ngủ đều phục vụ một mục đích cụ thể là giữ cho cơ thể và bộ não khỏe mạnh, thư thái.

Có năm giai đoạn của giấc ngủ, mỗi giai đoạn sâu hơn giai đoạn trước, và khi chúng ta vượt qua tất cả năm giai đoạn, chu kỳ bắt đầu lại. Giai đoạn cuối (REM) hoạt động mạnh nhất và nó bắt đầu khoảng 60 hoặc 90 phút sau khi bạn chìm vào giấc ngủ.

Ở giai đoạn này, mắt của bạn di chuyển với tốc độ tối đa về phía trước và phía trước mà bạn không nhận biết được điều đó, vì tâm trí của bạn đang tập trung vào những gì bạn đang mơ.

Một hormone tăng trưởng được tiết ra

Hormone HGH, được gọi là hormone tăng trưởng của con người, chịu trách nhiệm cho phép xương, cơ và mô tái tạo. Khi bạn ngủ, việc sản xuất chất này được kích hoạt trên toàn cơ thể. Nó góp phần vào việc chữa lành vết thương và đổi mới tế bào. Khi chúng ta còn trẻ, hormone này thúc đẩy sự phát triển và có nhiều tác dụng khác đối với cơ thể. Vì lý do này, người ta có thể nói rằng chúng ta cao hơn khi ngủ.

8 hiện tượng thú vị xảy ra với cơ thể khi đang ngủ - Hình 2

Ảnh minh họa.

Cổ họng bị thu hẹp

Khi bạn ngủ, các cơ giữ cổ họng mở ra. Lúc thức dậy sẽ thư giãn và kích thước của cổ họng giảm. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra chứng ngủ ngáy sâu. Mặc dù có những yếu tố góp phần khác, chẳng hạn như tắc nghẽn mũi, cổ họng bị thắt chặt có liên quan nhiều đến tiếng ồn khó chịu mà một số người tạo ra khi họ ngủ.

Kích thích tình dục tự phát

Cả nam giới và phụ nữ đều bị kích thích tình dục trong khi ngủ. Hiện tượng này là do hoạt động cao điểm của não trong giai đoạn chuyển động nhanh của mắt khi ngủ, có nghĩa là não của bạn cần nhiều oxy hơn, do đó, lưu lượng máu nhanh hơn.

8 hiện tượng thú vị xảy ra với cơ thể khi đang ngủ - Hình 3

Video đang HOT

Ảnh minh họa.

Sự gia tăng thứ hai ảnh hưởng đến mọi cơ quan của cơ thể bạn, bao gồm cả những cơ quan nhạy cảm nhất, dẫn đến việc kích hoạt các hormone sinh dục.

Bộ não giải phóng thông tin tích lũy và tạo nên những câu chuyện

Cách giấc mơ của chúng ta được hình thành vẫn còn là một bí ẩn khoa học. Bộ não của chúng ta tạo ra những cảnh mơ từ những ký ức hiện diện trong cuộc sống hàng ngày và sự kiện sâu trong tiềm thức của chúng ta.

8 hiện tượng thú vị xảy ra với cơ thể khi đang ngủ - Hình 4

Ảnh minh họa.

Tuy nhiên, vẫn không thể xác định lý do tại sao tâm trí của chúng ta di chuyển đến những nơi nhất định vào ban đêm, hoặc tại sao nó chọn những ký ức, màu sắc, giọng nói, cảnh hoặc người cụ thể. Bất chấp những tiến bộ vượt bậc của khoa học, những giấc mơ vẫn là một câu đố lớn chưa có lời giải.

Bạn có thể nghe thấy những tiếng nổ bất ngờ

Hội chứng đầu nổ tung là một hiện tượng hiếm gặp, nhưng nó có thể xảy ra. Nếu điều đó xảy ra với bạn, bạn sẽ cảm thấy như một tiếng nổ lớn khiến bạn thức giấc, bạn có thể trải qua mức độ sợ hãi và đau khổ cao độ, nhưng thực tế thì không có gì xảy ra ở thế giới bên ngoài.

8 hiện tượng thú vị xảy ra với cơ thể khi đang ngủ - Hình 5

Ảnh minh họa.

Những người mắc phải hội chứng này cảm thấy đầu của họ nổ tung hoặc nghĩ rằng họ nghe thấy một âm thanh lớn, giống như một tiếng súng. Nó không gây ra đau đớn về thể chất, nhưng có thể có tác động tâm lý nghiêm trọng.

Bộ não tự phục hồi và giải độc

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Rochester phát hiện ra rằng trong khi ngủ, sẽ đào thải chất thải tích tụ trong ngày ra ngoài. Cơ chế được kích hoạt khi chúng ta đang ngủ được gọi là hệ thống glymphatic, và khi bật, nó cho phép não của bạn loại bỏ những thông tin vô ích, đồng thời tích lũy những thứ mà nó coi là quan trọng và làm mới kết nối của chúng.

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy

Nhiều nghĩ rằng là do mình mệt mỏi sau thời gian làm việc kéo dài nên mới dễ ngủ quên mọi lúc mọi nơi. Nhưng thực tế, ngủ nhiều quá mức có thể là dấu hiệu cảnh báo một số tình trạng sức khỏe.

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 1

Người ta cứ nói "ăn được ngủ được là tiên". Điều này không sai nhưng cũng không có nghĩa là ăn gì cũng được, ngủ càng nhiều càng tốt. Theo hướng dẫn hiện tại của Tổ chức Giấc ngủ của Mỹ thì thời lượng ngủ sẽ khác nhau đối với từng nhóm độ tuổi, cụ thể là:

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 2

Theo đó, người lớn nên ngủ từ 7-9 giờ mỗi ngày là tốt nhất. Nếu bạn nhận thấy mình ngủ nhiều hơn 9 giờ, thậm chí sau đó vẫn thấy không đủ tỉnh táo thì rất có thể bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe. Đặc biệt, nếu bạn có thể dễ dàng ngủ thiếp đi ở bất cứ nơi đâu tại bất kì thời điểm nào thì bạn càng phải tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến chứng "ngủ rũ" này.

Trong hầu hết các trường hợp, người ta nghĩ rằng là do mình mệt mỏi sau thời gian làm việc kéo dài nên mới dễ ngủ quên như vậy và nhanh chóng bỏ qua. Nhưng thực tế, ngủ nhiều quá mức có thể là dấu hiệu cảnh báo một số tình trạng sức khỏe.

Bạn có thể bị chứng ngủ rũ

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 3

Trái ngược với chứng mất ngủ, chứng ngủ rũ là một tình trạng thời gian ngủ tăng lên vào ban đêm hoặc ban ngày. Trong thực tế, người mắc chứng ngủ rũ cũng có thể thấy mình liên tục buồn ngủ vào ban ngày, thậm chí bạn có thể ngủ ngay cả khi đang lái xe hoặc đang làm việc. Và cho dù đã ngủ nhiều hơn lượng thời gian cần thiết, rất có thể bạn sẽ vẫn cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức.

Có thể bạn đang mắc chứng trầm cảm

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 4

Theo chia sẻ của tiến sĩ Michael J Breus, một nhà tâm lý học lâm sàng và là một nhà ngoại giao của Hội đồng Y học về giấc ngủ Hoa Kỳ và là thành viên của Viện hàn lâm về giấc ngủ Hoa Kỳ, ngủ quá nhiều cũng là dấu hiệu của giấc ngủ bị rối loạn. Nó có thể được kết nối với một vấn đề sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm.

Căng thẳng do những biến động trong cuộc sống có thể tạm thời làm tăng nhu cầu ngủ của bạn. Nếu căng thẳng là mãn tính, nó có thể tạo ra tình trạng rối loạn giấc ngủ mãn tính, đặc biệt là đối với lứa tuổi thanh thiếu niên.

Nguyên nhân có thể nằm ở trái tim của bạn

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 5

Có nhiều loại bệnh tim khác nhau và mỗi loại có thể có các triệu chứng riêng. Mệt mỏi, thờ ơ và buồn ngủ (buồn ngủ ban ngày) là những triệu chứng rất phổ biến của bệnh tim. Nếu bạn thèm ngủ hoặc tệ hơn là bạn thấy mình đột nhiên ngủ nhiều vào ban ngày - gọi là chứng ngủ rũ - thì bạn nên chú ý cả đến sức khỏe của tim.

Buồn ngủ quá mức thường được gây ra bởi các rối loạn giấc ngủ về đêm như ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên hoặc mất ngủ... Tuy nhiên, tất cả những rối loạn giấc ngủ này sẽ phổ biến hơn nếu bạn bị bệnh tim.

Bạn nên xem xét việc kiểm tra tuyến giáp

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 6

Sức khỏe của tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ theo 2 cách: Một là gây ra chứng mất ngủ, hai là khiến bạn ngủ quên hoặc có cảm giác mệt mỏi mọi lúc.

Suy giáp thường có liên quan đến việc bạn ngủ nhiều hơn 10 giờ mỗi ngày mà vẫn thấy mệt mỏi vào ban ngày. Nếu bạn không gặp phải bất kỳ vấn đề sức khỏe nào khác, nhưng bạn đang ngủ nhiều hơn số giờ khuyến nghị thì nên kiểm tra tuyến giáp của mình.

Một số dấu hiệu chứng tỏ bạn đang mắc chứng ngủ rũ

Ngủ rũ (Hypersomnia) là thuật ngữ dùng để chỉ việc ngủ quá nhiều và buồn ngủ quá mức trong ngày. Hội chứng ngủ rũ có một số biểu hiện phổ biến như sau:

- Ngủ trong nhiều giờ vào ban đêm (thường vượt quá định mức 7-9 giờ).

- Khó thức dậy vào buổi sáng.

- Mệt mỏi ngay cả sau khi ngủ dậy.

- Khó tập trung trong mọi việc.

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 7

Ngủ bao nhiêu là quá nhiều?

Tiến sĩ Michael J Breus cho biết, không có một giấc ngủ quy chuẩn nào được "áp đặt" cho tất cả mọi người. Nhu cầu ngủ phụ thuộc mỗi cá nhân. Chúng dựa trên một số yếu tố:

- Di truyền cá nhân: Các gen của bạn ảnh hưởng đến cả nhịp sinh học và nhu cầu ngủ của bạn.

- Tuổi tác: Có thể bạn thấy mình cần ngủ 7 giờ mỗi đêm khi ở độ tuổi 20 nhưng khi bước sang tuổi 50, 60, thời lượng giấc ngủ của bạn có khi chỉ cần 6.5 giờ là đủ.

- Mức độ hoạt động của bạn: Giấc ngủ là thời gian để cơ thể phục hồi sau khi gắng sức. Bạn càng năng động, bạn càng cần ngủ nhiều hơn.

- Sức khỏe của bạn: Khi đối phó với các vấn đề sức khỏe, chúng ta rất cần nghỉ ngơi bổ sung. Điều đó đúng khi bạn mắc bệnh, dù là cảm lạnh, cúm, viêm khớp đến ung thư...

Ngủ nhiều vào ban ngày, ngủ bất kì lúc nào dấu hiệu của tim, tuyến giáp gặp nguy - Hình 8

5 lời khuyên cho giấc ngủ ngon hơn

Để có một đêm ngon giấc, hãy làm theo các mẹo sau:

- Hãy thử một lịch trình ngủ: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần.

- Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Hãy giữ cho phòng ngủ của bạn mát mẻ, tối và yên tĩnh mỗi khi bạn ngủ.

- Tắt nguồn thiết bị của bạn: Màn hình máy tính và điện thoại phát ra thứ gọi là ánh sáng xanh. Vào ban đêm, loại ánh sáng này có thể phá vỡ nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể bạn và làm gián đoạn giấc ngủ.

- Chú ý những thói quen của bạn: Tránh tiêu thụ thức uống chứa caffeine, rượu trước giờ đi ngủ. Trà thảo dược hoặc sữa ấm là những sản phẩm thay thế tốt hơn.

- Giữ nhật ký giấc ngủ: Nếu bạn lo lắng về giấc ngủ của mình, hãy viết về chúng và chia sẻ với bác sĩ của mình.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

5 loại thực phẩm 'ngăn cản' cơ thể hấp thụ canxi
20:25:20 06/11/2024
Những cái kết thương tâm do bệnh dại đến từ sự chủ quan
20:46:30 07/11/2024
Ung thư và những căn nguyên cần biết
10:12:30 06/11/2024
Hai thứ đơn giản đến không ngờ có thể giúp ngừa 15 loại ung thư
10:14:40 06/11/2024
Mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh
20:46:07 06/11/2024
Các bài thuốc chữa bệnh từ lá mơ lông
05:24:28 07/11/2024
Trẻ 2-3 tuổi cong vẹo cột sống vì xem điện thoại thường xuyên
10:34:17 06/11/2024
Người đàn ông mắc uốn ván từ nguyên nhân hiếm gặp
05:27:10 07/11/2024

Tin đang nóng

Sốc: Rò rỉ ảnh nóng và clip Justin Bieber trong tiệc thác loạn của ông trùm Diddy?
20:16:29 07/11/2024
Nóng nhất Weibo: Huỳnh Hiểu Minh bị bạn gái hot girl "chia tay đòi quà" 980 tỷ
22:03:55 07/11/2024
Nữ hiệu trưởng giật micro, chỉ mặt hội trưởng phụ huynh và sai phạm về tài chính phải nhận án kỷ luật
18:30:14 07/11/2024
Căng: Diệp Lâm Anh đăng đàn tố 1 nhân vật quỵt nợ, con số cho nhiều người vay lên đến cả tỷ đồng
20:09:35 07/11/2024
NSND Xuân Bắc thẳng thắn giải đáp câu hỏi "lên làm Cục trưởng có còn diễn hài không?"
19:05:04 07/11/2024
Sốc nặng với nhan sắc xuống cấp của "mỹ nhân trốn thuế" sau 1 năm rời khỏi showbiz
19:19:23 07/11/2024
Hiền Hồ sượng trân, né gấp khi bất ngờ bị hỏi về tin đồn cặp đại gia
20:27:15 07/11/2024
Phú bà này mua sẵn 99 món hồi môn toàn bằng vàng cho con gái từ khi con 2 tuổi
20:37:52 07/11/2024

Tin mới nhất

Lá bàng có tác dụng gì?

21:35:46 07/11/2024
Một số nghiên cứu cũng đưa ra công dụng của lá bàng là tác dụng tốt với bệnh ung thư, đái tháo đường. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học đủ mạnh để có thể khẳng định điều này.

Bài tập cho người mắc hội chứng truyền máu song thai

21:30:14 07/11/2024
Thai nhi cho thường nhận ít máu hơn và có nguy cơ thiếu máu. Trong khi thai nhi nhận có thể bị thừa máu, dẫn đến suy tim và các vấn đề sức khỏe khác.

Nâng cao vai trò của người cao tuổi trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá

21:24:10 07/11/2024
Có thể nói, người cao tuổi có vai trò quan trọng trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá. Sự gương mẫu của người cao tuổi đã giúp con, cháu cùng các thành viên trong gia đình không hút thuốc, tránh xa khói thuốc.

Hội chứng DiGeorge có cách điều trị?

20:12:00 07/11/2024
Các dấu hiệu khác của hội chứng DiGeorge là các khuyết tật tim bẩm sinh, bất thường ở vòm miệng và đặc điểm trên khuôn mặt, sự chậm phát triển và các rối loạn tâm thần, cùng nhiều dấu hiệu khác.

Bất ngờ với công dụng của trái thù lù, trước mọc dại giờ là vị thuốc quý được

19:58:05 07/11/2024
Ngoài phòng ngừa ung thư, chiết xuất từ quả thù lù tươi và khô được phát hiện có thể kéo dài tuổi thọ của tế bào đồng thời ngăn ngừa sự hình thành các hợp chất gây tổn thương oxy hóa.

Ăn bao nhiêu đường một ngày là đủ?

19:43:32 07/11/2024
Chuyên gia khuyến khích mỗi người sử dụng mật ong hoặc socola đen thay cho đường trong nước uống, thức ăn. Theo thống kê, một muỗng cà phê mật ong có 5 gram đường trong khi socola đen loại 86% cacao có 3 gram.

Dấu hiệu cơ thể đang thiếu Omega-3

19:40:23 07/11/2024
Nghiên cứu của Đại học Oxford cho thấy, những người tiêu thụ nhiều Omega-3 sẽ ngủ ngon hơn. Nếu thiếu axit béo này cơ thể sẽ khó đi vào giấc ngủ, thậm chí là thường xuyên mất ngủ.

Bệnh nhân ung thư vú tử vong vì ngộ độc thuốc nam không rõ nguồn gốc

19:07:31 07/11/2024
Sau 1 thời gian điều trị tại Trung tâm Chống độc, bệnh nhân đã tỉnh. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn đang phải điều trị tích cực để hồi sức gan bằng các phương pháp lọc máu, thay huyết tương, dùng thuốc giải độc.

118 trường hợp điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV

19:01:09 07/11/2024
PrEP là điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV cho những người nguy cơ nhiễm HIV cao, là một trong những can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV được đánh giá hiệu quả hiện nay.

Tin mừng cho người thích ăn chuối

14:12:05 07/11/2024
Chuối có thể được ăn trực tiếp, ăn cùng bánh mì, bánh kếp hay sinh tố. Loại trái cây này không chỉ ngon miệng mà còn bổ dưỡng, giúp cơ thể người thay đổi theo hướng tích cực.

Ứng dụng của gừng trong chăm sóc sức khỏe và những thắc mắc thường gặp

13:03:57 07/11/2024
Tinh dầu gừng có thể được sử dụng bằng cách pha loãng 3 đến 5 giọt tinh dầu trong 1 muỗng canh dầu thực vật (dầu ô liu, dừa hoặc hạnh nhân) và thoa lên da, xoa bóp để điều trị đau cơ hoặc đau thấp khớp.

Phẫu thuật thành công cho bệnh nhân cao tuổi bị bướu giáp khổng lồ 30 năm

09:59:55 07/11/2024
Bướu giáp khổng lồ là bệnh lý hiếm gặp, khối u kích thước lớn ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chất lượng cuộc sống như gây khó nuốt, khó thở, run tay, khàn giọng... Phẫu thuật bướu giáp khổng lồ tiềm ẩn nhiều nguy cơ và tai biến.

Có thể bạn quan tâm

Trận cuối của Ruud van Nistelrooy

Sao thể thao

23:24:03 07/11/2024
Ruud van Nistelrooy có trận đấu cuối trong vai trò HLV tạm quyền của Manchester United vào rạng sáng 8-12, khi Quỷ đỏ đón tiếp đội bóng Hy Lạp PAOK tại sân nhà Old Trafford trong khuôn khổ Europa League.

Nghệ sĩ bình luận sau chiến thắng bầu cử của ông Donald Trump

Sao âu mỹ

23:14:23 07/11/2024
Kể từ sau chiến thắng của ông Donald Trump, rất nhiều người nổi tiếng đã lên mạng xã hội để chia sẻ suy nghĩ của họ về kết quả này.

Sao nam đóng phim 20 năm không ai biết, ăn mặc như "trò cười" cả nước hay

Hậu trường phim

23:03:47 07/11/2024
Bị đánh giá là nam diễn viên vô dụng nhất giới giải trí, sao nam này quyết định làm nhiều trò lố để mong gây được sự chú ý.

Lời "tiên tri" của B Ray về HIEUTHUHAI

Nhạc việt

22:51:26 07/11/2024
Vừa qua, HIEUTHUHAI bất ngờ tung bài rap TRÌNH.Không một lời báo trước, màn đánh úp của thái tử làng nhạc khiến cư dân mạng phấn khích.

Lisa (BLACKPINK) lần đầu làm giáo viên dạy nhảy cho trẻ em

Nhạc quốc tế

22:42:26 07/11/2024
Nữ thần tượng tỏ ra khá bối rối nhưng vẫn chấp nhận thử thách dạy nhảy cho trẻ em trong chương trình Celebrity Substitute.

Phản ứng của dân tình khi em gái Công Vinh khoe vóc dáng nuột nà trên sân pickleball, U40 mà cữ ngỡ 20

Netizen

22:39:35 07/11/2024
Dù vừa mới gia nhập bộ môn pickleball nhưng em gái tiền đạo Lê Công Vịnh đã mê tít bộ môn thể thao mới này. Trên trang cá nhân Lê Khánh Chi thường xuyên chia sẻ những trang phục đi chơi thể thao.

Hot: Chủ tịch showbiz chi 7 tỷ đồng làm nàng thơ sốc đến mức oà khóc giữa nhà hàng

Sao châu á

22:15:37 07/11/2024
Chuyện tình của Hoàng Tử Thao và Từ Nghệ Dương được xem là phiên bản lãng mạn ngoài đời thực của tiểu thuyết ngôn tình theo motip tổng tài và nàng thơ .

Mỹ nhân VTV vừa tậu xế hộp hạng sang, 1 tháng sau lại gây choáng khi "flex" sổ đỏ trên tay

Sao việt

22:09:55 07/11/2024
Vào ngày 6/11, Huyền Lizzie đã chia sẻ story mới trên trang cá nhân. Mỹ nhân VTV gây sốt khi đăng tải bức hình flex cầm chiếc sổ đỏ trên tay.

WHO kêu gọi phát triển vaccine phòng các căn bệnh gây tử vong trên diện rộng

Thế giới

20:00:03 07/11/2024
Giám đốc phụ trách vaccine của WHO, bà Kate O Brien cho biết những loại vaccine này không chỉ làm giảm đáng kể các loại bệnh có tác động lớn đến cộng đồng hiện nay, mà còn giúp giảm các chi phí y tế mà các gia đình và hệ thống y tế phải...