6 lời khuyên nuôi dạy những đứa con tự tin, hạnh phúc từ các chuyên gia nổi tiếng hàng đầu thế giới
Tất cả những quan điểm nuôi dạy con đều có chung 1 điểm khi cho rằng một đứa trẻ tự do, được coi trọng chắc chắn khi lớn lên sẽ trở thành một người tự tin và hạnh phúc.
Nuôi con thành công, hạnh phúc chưa bao giờ là một điều đơn giản, đặc biệt là khi xung quanh bạn luôn có rất nhiều lời khuyên, đôi khi chúng còn mâu thuẫn với nhau. Ngay cả quan điểm được đưa ra từ các giáo viên, các nhà tâm lý học đi chăng nữa cũng có thể khác nhau.
Tuy nhiên, về cơ bản, tất cả đều gặp nhau ở một điểm chung khi cho rằng, một đứa trẻ tự do, được coi trọng chắc chắn khi lớn lên sẽ trở thành một người tự tin và hạnh phúc.
Trong hành trình nuôi dạy con, chúng ta sẽ không chỉ áp dụng 1 phương pháp duy nhất. Chúng ta cần có sự cân nhắc, chọn lọc sao cho phù hợp nhất với con mình. Dưới đây là những quan điểm giáo dục của những người đã sáng lập ra những ngôi trường nổi tiếng bậc nhất trên thế giới. Nó có thể là một gợi ý cho bạn trong việc nuôi con thành người hạnh phúc:
1. Phương pháp Montessori của Maria Montessori
Maria Montessori là người phụ nữ đầu tiên ở Ý tốt nghiệp trường y, nơi mà cô làm việc với những đứa trẻ mắc các bệnh về tâm lý và thể chất. Montessori đã được đề cử giải Noel nhiều lần và phương pháp giáo dục của cô vẫn phổ biến ở nhiều quốc gia hiện nay:
Đồ chơi đơn giản như khối gỗ sẽ phát triển trí tưởng tượng tốt hơn
Phương pháp của Maria Montessori như sau:
- Một đứa trẻ xứng đáng được tôn trọng, vì vậy hãy đề nghị, yêu cầu trẻ một cách lịch sự thay vì ra lệnh.
- Đừng nhìn trẻ em từ trên cao, hãy cố gắng hạ thấp trọng tâm người, để nhìn con ngang tầm mắt, ở cùng cấp độ với mình.
- Làm cho con một cái ghế, một cái bàn phù hợp với chiều cao của con, chuẩn bị móc quần áo cho con để con tự treo đồ của mình. Con sẽ hạnh phúc hơn trong môi trường mà mình có thể tự làm chủ.
- Đừng làm những điều mà trẻ có thể tự làm cho chính mình.
- Nếu bạn trừng phạt một đứa trẻ vì tất cả những việc trẻ làm, trẻ sẽ cảm thấy có lỗi với mọi thứ.
- Nếu bạn ủng hộ con cái và để chúng bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ riêng của mình, chúng sẽ lớn lên một cách tự tin.
- Hãy để con giúp bạn làm việc nhà.
2. Phương pháp Reggio được tạo bởi Loris Malaguzzi
Nhà tâm lý học người Ý, Loris Malaguzzi đưa ra quan điểm rằng: một đứa trẻ có thể nói hàng trăm thứ ngôn ngữ. Trẻ có thể nói với cả thế giới và thể hiện suy nghĩ của mình theo những cách khác nhau như qua hình vẽ, ca hát, chơi trò chơi… Nhưng người lớn thường lại bỏ qua 99 ngôn ngữ còn lại và chỉ hiểu thông qua lời nói.
Cha mẹ nên lắng nghe con cái và dạy chúng sử dụng, phát huy nhiều ngôn ngữ trong cuộc sống hàng ngày:
Thay vì ép buộc, hãy cho con được tự đưa ra lựa chọn nhiều hơn
Quan điểm của Loris Malaguzzi như sau:
- Không có câu trả lời nào là sai: Có nhiều quan điểm khác nhau cho cùng 1 vấn đề, đừng nói với trẻ rằng chúng sai vì một điều gì đó. Hãy hỏi con tại sao con nghĩ theo cách này và chia sẻ thêm với con theo một hướng suy nghĩ khác của bạn.
Video đang HOT
- Trước khi giải thích điều gì đó, hãy hỏi con bạn đã biết về những điều này hay chưa. Nếu bạn nói với con điều con đã biết rồi, chắc chắn con sẽ chẳng có hứng thú và không lắng nghe, nó cũng giống như người lớn chúng ta vậy.
- Đặt ra nhiều câu hỏi yêu cầu câu trả lời phải chi tiết. Bằng cách này, trẻ sẽ phải học cách suy nghĩ và bày tỏ những suy nghĩ của mình.
- Hãy để con bạn đưa ra quyết định lựa chọn thường xuyên hơn, ví dụ như từ bộ đồ con muốn mặc, màu sắc chiếc balo con muốn mua.
3. Phương pháp Waldorg của Rudolf Steiner
Ý tưởng của các trường Waldorf là nuôi dạy một người tự tin, yêu thích công việc mình làm và có thể tự khám phá, tăng khả năng sáng tạo. Không có điểm, không có bài kiểm tra trong những ngôi trường này nhưng học sinh vẫn có thể vượt qua các kỳ thi như những học sinh từ các trường thông thường khác.
Cho trẻ ra ngoài nhiều, phát triển tình yêu với thiên nhiên, lắng nghe những câu chuyện thú vị là điều giúp trẻ học hỏi được nhiều hơn
Quan điểm của Rudolf Steiner:
- Không có cuốn sách nào có thể dạy cha mẹ giao tiếp với trẻ. Mỗi đứa trẻ là duy nhất, vì vậy bạn cần phải đối xử với mỗi đứa trẻ theo một cách khác nhau.
- Những câu chuyện thực tế thú vị dạy cho trẻ nhiều điều hơn là những điều nhàm chán trong sách.
- Trẻ em nên dành thời gian ra ngoài trời chơi nhiều hơn: học cách quan sát, ngắm nhìn vẻ đẹp và sống hòa hợp hơn với thế giới ngoài kia.
- Đồ chơi đơn giản như khối gỗ sẽ phát triển trí tưởng tượng tốt hơn.
- Các thói quen hàng ngày sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn và dạy con sống có kỷ luật, có tổ chức hơn. Đó là lí do tại sao mỗi ngày chúng ta nên đọc cho con các bài thơ để hình thành những thói quen.
4. Phương pháp Summerhill, được tạo bởi Alexander Neill
Người Anh gọi ngôi trường này là ngôi trường gây tranh cãi. Học sinh được phép không học tập, thậm chí không bắt buộc phải đến lớp học. Trung bình, học sinh của trường này dành 3 tháng để không làm gì và sau đó mới bắt đầu tham gia lớp học.
Ngoài các môn học quen thuộc, ở Summerhill, học sinh có thể học cách làm việc trong photoshop, trồng cây, làm các trò ảo thuật và có các kỹ năng hữu ích khác.
Luôn ở bên hỗ trợ, không cấm đoán con thử những điều mới mẻ là điều mà bố mẹ nên làm vì con
Quan điểm của Alexander Neill:
- Khi chúng ta từ chối một điều gì đó với đứa trẻ, nó sẽ bắt đầu nói “không” với cuộc sống.
- Một đứa trẻ khó khăn là một đứa trẻ không hạnh phúc, không thể tìm thấy sự bình yên trong cuộc sống và trong chính con người mình.
- Cha mẹ của những đứa trẻ hay gặp khó khăn trong các vấn đề của cuộc sống nên để con ngồi xuống, thành thật với những câu hỏi sau: Bố mẹ có thể hỗ trợ con không? Con có thể tin tưởng bố mẹ không?
- Những đứa trẻ nên được tự sống cuộc sống của chính mình chứ không phải là cuộc sống do cha mẹ hoặc giáo viên lên kế hoạch, vạch ra.
- Trẻ em không nên phải điều chỉnh mình theo trường học mà trường học nên điều chỉnh theo quan điểm, suy nghĩ của trẻ em
- Mọi người cần được tự do. Tuy nhiên bố mẹ cần hiểu được tự do và làm bất cứ điều gì con muốn là những điều khác nhau.
- Cha mẹ thường hay khiến trẻ sợ hãi với những hậu quả khôn lường từ việc làm sai của mình nhưng tốt hơn hết, hãy dạy trẻ không cần phải sợ bất cứ điều gì.
5. Phương pháp của John Dewey
Ở Mỹ, Dewey được mệnh danh là cha đẻ của giáo dục tiến bộ. Ông tin rằng quan điểm của trường học là dạy một đứa trẻ tìm đường thoát khỏi mọi tình huống bằng cách học thích nghi với môi trường của chúng. Đó là lý do tại sao trẻ nên được dạy làm những điều, những tình huống có trong thực tế nhiều hơn là học những kiến thức trừu tượng, chung chung trong sách vở:
Thực hành lúc nào cũng tốt hơn là những điều chỉ viết trong sách vở
Quan điểm của Dewey về giáo dục:
- Trẻ em nên làm một cái gì đó thay vì được dạy một cái gì đó. Hành động sẽ dẫn đến kết quả.
- Đừng làm cho trẻ em xấu hổ về những thất bại của họ. Thất bại giúp chúng ta trở nên tốt hơn.
- Tất cả những khám phá khoa học vĩ đại đã được thực hiện bởi vì ai đó không sợ sử dụng trí tưởng tượng của họ.
6. Phương pháp Freinet của Célestin
Freinet mở trường học của riêng mình ở tuổi 24. Ông đã giúp trẻ chậm phát triển. Ngôi trường này không có bất cứ cuốn sách hoặc bài tập về nhà nào nhưng học sinh vẫn đạt được những kết quả nổi bật và đã được phát triển đầy đủ, có giáo dục.
Trừng phạt con chưa bao giờ là một phương pháp tốt trong giáo dục
Ý tưởng chính của Freinet:
- Hoạt động dễ chịu nhất có thể trở thành cực hình nếu bạn bị buộc phải làm điều đó.
- Một hình phạt là nhục nhã cho cả người trừng phạt và người bị trừng phạt.
- Trẻ càng sớm học cách làm việc nhà thường xuyên, chúng càng trở nên tự tin hơn trong tương lai.
- Thay vì cấm đoán và trừng phạt, bạn nên thương lượng với trẻ em. Trẻ em có thể sẽ thấy rằng ý kiến của họ không được tôn trọng.
Minh Khuê
Làm gì cũng vui, học gì cũng thích
Xã hội và văn hóa hiện đại đang thay đổi cách chúng ta nhìn nhận thế giới và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của những đứa trẻ.
Trẻ có 100 ngôn ngữ để thể hiện cùng một ý tưởng. Ảnh: Sản phẩm mô tả con kiến được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau trong hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach
Nhằm giải quyết những vấn đề của thế kỷ 21, chúng ta cần hợp tác cùng các con để tìm ra những giải pháp của thế kỷ 21, bằng ngôn ngữ của niềm vui và hạnh phúc.
Reggio Emilia Approach là hướng tiếp cận trong giáo dục cho trẻ mầm non được Loris Malaguzzi (1920-1994) - nhà tâm lý học người Ý phát triển. Hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach tin rằng: Trẻ em cần được trao tự do và cơ hội để quan sát, nghe ngóng, tưởng tượng, tìm nguyên nhân, khái niệm hóa sự vật hiện tượng, phát triển khả năng tưởng tượng và thỏa mãn trí tò mò trong suốt quá trình học hỏi.
Tương lai vạn biến
Giải quyết vấn đề là một trong những kỹ năng quan trọng nhất để thích ứng, kế thừa và cải tạo cuộc sống trong tương lai nhiều biến số. TạiLittle Em's Pre-school , trường mầm non đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam giảng dạy theo hướng tiếp cận R eggio Emilia Approach, giáo dục cho phép những đứa trẻ học, hiểu và chung sống, từ đó phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề trong nhiều bối cảnh khác nhau.
Điều này được thể hiện rõ nét tại khu vực chung của trường - nơi được gọi là "piazza" - đặt tên như một thành phố thời Phục hưng. Piazza là ngã tư giao thoa những ý tưởng, nơi trẻ em, cả nam và nữ, ở nhiều độ tuổi khác nhau đến cùng nói chuyện, tranh luận, tự do chạy nhảy vui chơi.
Dựa trên những nguyên tắc hành động của sự tựdo, với nhiều quan điểm khác biệt về văn hóa, chính trị, tôn giáo; giáo dục theo hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach mang ý nghĩa đối thoại, tham gia, lắng nghe và thấu hiểu, là điểm gặp gỡ của tự do, dân chủ và đoàn kết.
Sensory PlayGarden kích thích tất cả giác quan của trẻ để mang đến những ý tưởng tìm hiểu, nghiên cứu, đưa ra giải pháp cho vấn đề và thay đổi cuộc sống.
Tại đây, những dự án cá nhân và tập thể sẽ thực hiện có thể là bất cứ điều gì thu hút sự chú ý của trẻ, và được chính trẻ đưa ra, ví dụ như xây dựng một công viên cho đàn gà trong vườn trường. Từ đó, mục tiêu của trẻ được mở rộng, trẻ tham gia vào chuẩn bị bản nháp, thảo luận, tư vấn với chuyên gia giáo dục, hợp tác để đưa ra giải pháp cho tình huống mà chúng xem như một vấn đề.
"Reggio Emilia Approach được cấu tạo như một hệ thống giáo dục giúp cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề. Tại Little Em's Pre-school, giải pháp được đưa ra bởi trẻ. Trẻ chủ động, độc lập tham gia vào quy trình thực hiện dự án với tinh thần vui vẻ và trách nhiệm", cô Phan Thị Tùy Anh, giáo viên Little Em's của trường cho biết.
Giáo trình được phát triển do... trẻ
Dựa trên hướngtiếp cận Reggio Emilia Approach - nguồn cảm hứng của những nhà giáo dục sớm trên thế giới, cô Phạm Ngọc Châm, giáo viên tại Little Em's chia sẻ thêm: "Không giống hệ thống giáo dục truyền thống, hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach không bị bó buộc bất kỳ giáo trình định sẵn nào. Trong hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach, trẻ em phát triển thông qua việc tham gia vào các dự án, dựa trên sự quan tâm, tò mò và khám phá của trẻ. Có thể nói, hướng tiếp cận này sử dụng 'giáo trình phát triển do trẻ' (curriculumdeveloped by children) thay vì 'giáo trình được soạn thảo cho trẻ' (curriculum prepared for children)".
Mái vòm âm thanh cho những hoạt động trải nghiệm cảm thụ, tự soi chiếu, kể chuyện và thực hiện dự án.
Little Em's Pre-school cũng đã hợp tác cùng Global Embassy, Project Zero của Harvard Graduate School of Education trong việc triển khai dự án "Growing Up to Shape Our Place in the World - Trưởng thành để định hình chúng ta trong thế giới". Dự án kéo dài 10 năm, hướng đến việc mang lại những hoạt động giáo dục mầm non chất lượng, nuôi dưỡng năng lực toàn cầu bắt nguồn từ bối cảnh địa phương và văn hóa truyền thống Việt Nam.
Trong dự án này, đội ngũ tinh hoa những nhà giáo dục sáng tạo sẽ thiết kế một chương trình giáo dục quốc tế bắt nguồn từ gốc văn hóa địa phương cùng với cách tiếp cận giáo dục sớm và Global Embassy, cũng như Little Em's Pre-school sẽ đóng vai trò là trung tâm cho sự đổi mới.
Dựa trên những nghiên cứu về nghệ thuật và tư duy của triết gia Nelson Goodman, nhà tâm lý học Howard Gardner và Jerome Bruner, môi trường học tập được thiết kế là nơi trẻ tham gia bằng nhiều cách khác nhau để hiểu biết về bản thân chúng và môi trường xung quanh, để xây dựng mối quan hệ và hiểu những lăng kính khác nhau về văn hóa, ngôn ngữ, niềm tin; để giao tiếp và xây dựng tính nhân văn, chủ động tạo nên một xã hội bền vững và toàn diện.
Little Em's Pre-school có những "xưởng nghệ thuật" mang tên "mini atelier". Trong đó, trẻ được tham gia vào các hoạt động đa dạng như vẽ lên tường bằng nhiều kỹ thuật, làm gốm, nặn đất sét, nặn tượng nhỏ, thiết kế tiểu cảnh trong những chiếc hộp, di chuyển ánh sáng... Không gian nghệ thuật của workshops là nơi mang đến cơ hội cho trẻ diễn tả và biểu đạt, suy nghĩ, cảm xúc của chúng qua nhiều cách khác nhau.
Trên nền móng vững chắc của được tư vấn bởi Global Embassy, Little Em's Pre-school là hình mẫu trường mầm non Reggio Emilia Approach chuẩn mực đầu tiên được công nhận bởi Reggio Children
Ngoài ra, documentation, hay "documentazione" trong tiếng Ý là một trong những nhântố quan trọng nhất cấu tạo nên hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach. Documentation là những bộ hồ sơ ghi lại quá trình học hỏi và tiến bộ của trẻ, thông qua hình ảnh, video và mô tả từ giáo viên. Khác với cách hiểu thông thường, "documentation không nói về kết quả mà kể lại những trải nghiệm, kinh nghiệm của các con. Mục đích của documentation không phải là cho thấy hoạt động của trẻ,mà giải thích về quy luật giáo dục của hoạt động cho tất cảthành viên trong trường, và điều này rất quan trọng trong quá trình hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ", cô Châm chia sẻ.
Trong hướng tiếp cận Reggio Emilia Approach, trẻ được khuyến khích tham gia vào cả dự án ngắn và dài hạn tùy theo sở thích của chúng. "Khung thời gian không tuân thủtheo thời gian biểu cứng nhắc mà theo nhịp độ của từng đứa trẻ. Trường học được xem như một nhà nước đơn nhất thực sống, một nơi cùng tồn tại để trao đổi mối quan hệ giữa người lớn và trẻ nhỏ. Trường học cũng là nơi học sinh có thể suy nghĩ, thảo luận, học cách làm việc bằng cách tương thích giữa điều chúng biết và điều chúng chưa biết, giữa khó khăn, thất bại và kỳ vọng, thành công", Malaguzzi (1993) viết.
Ba mẹ cần hiểu rằng: nếu công việc của trẻ không phản ánh đúng kỳ vọng và ước mơ, chính trẻ sẽ là người thay đổi nó. Điều cần thiết cho con là khả năng suy nghĩ sâu sắc, bình luận và đánh giá về sự vật, hiện tượng. Điều quan trọng hơn là để trẻ trải nghiệm hoạt động, mắc sai lầm và thay đổi quyết định sai lầm sau đó. Cách tiếp cận này sẽ dẫn đến khả năng giải quyết vấn đề - điều mà những công dân toàn cầu cần được trang bị cho tương lai.
Cát Quỳnh
Học sinh chủ động, sáng tạo, tự tin sẽ tạo nên một giờ học hạnh phúc Hạnh phúc không phải là đích đến mà là hành trình chúng ta đang đi... Nhiều năm đứng trên bục giảng, thay vì đi tìm công thức để tạo ra những lớp học có nhiều học sinh giỏi, cô giáo Hoàng Thị Lộc - Giáo viên Ngữ Văn, Trường Trung học cơ sở Ban Mai (quận Hà Đông) lại luôn đi tìm đáp...