13 dấu hiệu tự nhận biết trầm cảm sau sinh
Trầm cảm sau sinh thường khởi phát trong vòng 30 ngày sau khi sinh. Cần nhận biết sớm để có cách ứng phó hoặc tìm kiếm sự trợ giúp từ thầy thuốc.
Trầm cảm có thể khỏi hoàn toàn, nhanh chóng. Nhưng nó sẽ tái phát khi bệnh nhân sinh con lần sau. Các bà mẹ hay người thân có thể dễ dàng nhận thấy các dấu hiệu sau:
Những dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh
Trầm uất: Bạn cảm thấy mệt mỏi, buồn bã, hay muốn khóc phần lớn thời gian trong ngày. Ở một vài thời điểm nhất định trong ngày như buổi sáng hoặc buổi tối bạn có thể cảm thấy tệ hơn nhiều. Người nhà có thể dễ dàng nhận ra dấu hiệu này thông qua vẻ mặt buồn rầu, ủ rũ của bệnh nhân.
Cáu gắt: Bạn cảm thấy mình dễ nổi giận, hay gắt gỏng với chồng, con bạn hay những người khác, một số bà mẹ không kiềm chế được cảm xúc, đ.ánh c.on sau đó lại cảm thấy mình vô dụng.
Mệt mỏi: Trầm cảm có thể khiến bạn cảm thấy hoàn toàn kiệt sức và thiếu năng lượng, thậm chí việc chăm sóc con, chăm sóc bản thân, cũng trở nên quá sức.
Trầm cảm có thể khiến bạn cảm thấy hoàn toàn kiệt sức. Ảnh minh họa
Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều: Mất ngủ thường gặp ở người mới sinh con. Mặc dù rất mệt mỏi nhưng bạn không thể ngủ được, bạn nằm đó thao thức và lo lắng đủ thứ, ngủ không sâu giấc, hay giật mình tỉnh giấc hoặc dậy rất sớm. Một số trường hợp có thể ngủ rất nhiều.
Bồn chồn: Bạn vẫn thấy bồn chồn không yên, không thể ngồi yên một chỗ mà phải đi lại, tuy vậy chỉ một vài cử động nhỏ cũng khiến bạn cảm thấy mất nhiều sức lực.
Thay đổi khẩu vị: Bạn không muốn ăn uống hoặc mất khẩu vị, quên ăn. Một số người ăn để xả stress nhưng lại lo lắng nhiều việc mình có thể tăng cân.
Không thích thú bất kỳ thứ gì: Bạn cảm thấy không thích thú hay tận hưởng bất kỳ điều gì. Bạn có thể không cảm thấy vui sướng khi ở chung với con của mình.
Mất hứng thú với t.ình d.ục: Trầm cảm sau sinh có thể lấy đi bất kỳ sự ham muốn nào, có thể là vì quá đau hay bạn quá mệt mỏi. Người bạn đời có thể không hiểu điều này nếu bạn không chia sẻ cảm xúc thực của mình và cảm thấy bị bỏ rơi.
Suy nghĩ tiêu cực và hay cảm thấy tội lỗi: Trầm cảm có thể tác động đến cách suy nghĩ của bạn theo chiều hướng tiêu cực, chẳng hạn:
- Bạn có thể muốn gây tổn thương bản thân mình hoặc con hoặc cả hai.
- Bạn có thể có những suy nghĩ như “mình không phải là người mẹ tốt” hay “con mình không thương mình”
- Bạn có thể cảm thấy có lỗi vì nghĩ như vậy hoặc cho rằng mọi vấn đề đều do lỗi của bạn
- Bạn có thể mất tự tin
- Bạn có thể cảm thấy mình không chống đỡ nổi nữa
Lo âu quá mức – Dấu hiệu trầm cảm sau sinh thường gặp: Cảm giác lo lắng mọi thứ khi mới làm mẹ là điều bình thường. Tuy nhiên nếu bạn mắc trầm cảm sau sinh, nỗi lo sợ này có thể trở nên quá mức chịu đựng. Bạn có thể lo lắng:
- Con mình quá yếu
- Cân nặng của con không đủ
Video đang HOT
- Con khóc quá nhiều và bạn không thể làm con nín khóc
- Con quá im ắng và có thể ngừng thở
- Bạn có thể tổn thương con
- Bạn gặp vấn đề về sức khỏe
- Bạn lo chứng trầm cảm sau khi sinh của mình sẽ không bao giờ khá lên được
- Bạn lo lắng sợ hãi khi ở một mình với con và cần sự trấn an liên tục từ chồng, người thân trong gia đình.
- Khi cảm thấy lo âu, bạn có thể có một vài triệu chứng sau: Tim đ.ập mạnh, mạch đ.ập nhanh, không thở được, đổ mồ hôi, sợ rằng mình sẽ ngất xỉu hoặc bị trụy tim.
- Bạn tránh những nơi đông đúc hoặc các tình huống tương tự, vì bạn lo rằng mình sẽ có triệu chứng hoảng sợ.
Cảm giác lo lắng mọi thứ khi mới làm mẹ có thể trở nên quá mức chịu đựng.
Tránh né những người khác: Bạn lựa chọn tránh gặp gỡ gia đình, bạn bè hoặc cảm thấy khó khăn khi phải đi gặp những nhóm hỗ trợ giúp trầm cảm sau khi sinh.
Tuyệt vọng: Mọi chuyện bế tắc với bạn và sẽ chẳng bao giờ khá hơn. Bạn cũng có thể cảm thấy cuộc sống này chẳng đáng nữa, thâm chí bạn có suy nghĩ về gia đình sẽ tốt hơn khi bạn không còn.
Suy nghĩ t.ự t.ử: Ở trầm cảm sau sinh thường có những ý định và hành vi t.ự s.át, cùng hành vi g.iết đứa con, điều này rất nguy hiểm.
Nếu bạn bắt đầu có những suy nghĩ muốn tổn thương bản thân hoặc người khác thì bạn nên đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt
Nhận biết và xử trí những dấu hiệu nguy hiểm của bà mẹ sau sinh
Sau sinh, người phụ nữ có những dấu hiệu nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị có thể dẫn đến biến chứng nặng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
SKĐS - Đối với phụ nữ sau sinh, khi chậm sữa hoặc tắc sữa không chỉ ảnh hưởng đến việc cho trẻ bú mà con gây căng thẳng và áp lực lớn cho người mẹ. Từ xưa, dân gian đã lưu truyền nhiều cây thuốc, vị thuốc có tác dụng lợi sữa.
Sau sinh, cơ thể người phụ nữ sẽ phải đối mặt với những sự thay đổi đáng kể. Biết được những vấn đề thường gặp sau sinh con sẽ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn để đối mặt với những sự thay đổi về thể chất cũng như tinh thần sau khi mang thai.
Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - T.rẻ e.m, Bộ Y tế, 6 tuần sau sinh là khoảng thời gian hậu sản mà mẹ phải đối mặt với rất nhiều những biến đổi về cả thể chất và tinh thần. Vì vậy, đây cũng chính là giai đoạn mẹ có thể gặp phải các bệnh hậu sản nguy hiểm. Sau đây là những dấu hiệu nguy hiểm sau sinh của bà mẹ:
1. Ra m.áu tăng dần hoặc có m.áu cục.
2. Sốt.
3. Đau bụng âm ỉ kéo dài hoặc dịch chảy ra từ cửa mình (â.m h.ộ) có mùi hôi.
4. Phù mặt, chân, tay hoặc nhìn mờ, đau đầu nhiều.
5. Ngất hoặc co giật.
Người chồng và gia đình cần theo dõi, phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm ở bà mẹ sau sinh. Khi có một trong các dấu hiệu nguy hiểm, cần báo ngay cho cán bộ y tế hoặc đưa ngay bà mẹ đến cơ sở y tế để được cứu chữa kịp thời.
Đừng vì sợ dịch bệnh mà chậm đưa bà mẹ sau sinh đến cơ sở y tế khi có một trong các dấu hiệu nguy hiểm vì có thể nguy hiểm đến tính mạng. Gia đình cần sẵn sàng đưa bà mẹ sau sinh đến cơ sở y tế khi có bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào.
Sau sinh, cơ thể người phụ nữ sẽ phải đối mặt với những sự thay đổi đáng kể.
Băng huyết sau sinh
Băng huyết sau sinh là tình trạng mất m.áu tích lũy 1.000 ml trong vòng 24 giờ sau sinh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm hơn 14 triệu phụ nữ trên toàn thế giới bị hiện tượng băng huyết sau sinh thường/mổ. Tại Việt Nam, tỷ lệ này chiếm từ 3% - 8% và đây được xem là "thủ phạm" gây t.ử v.ong hàng đầu ở phụ nữ sau sinh.
Các triệu chứng của băng huyết sau sinh thường bao gồm: Máy chảy từ â.m đ.ạo nhiều, khó cầm, rỉ liên tục, không có dấu hiệu giảm theo thời gian; Nhịp tim tăng, mạch nhanh, tăng nhịp hô hấp, gặp khó khăn khi đứng lên; C.hảy m.áu kéo dài khiến sản phụ thấy lạnh, vã mồ hôi, huyết áp giảm, có thể bất tỉnh, sốc tuần hoàn;...
Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này có thể kể đến như: Sinh đẻ nhiều lần dẫn đến cơ tử cung yếu; Cổ tử cung chưa mở hết sản phụ đã rặn đẻ; Phụ nữ có t.iền sử sảy, nạo hay hút thai nhiều lần; Tử cung có sẹo mổ; Sản phụ bị u xơ tử cung, đa thai, thai to, tử cung dị dạng; Cơ thể sản phụ bị suy nhược, cao huyết áp, thiếu m.áu, nhiễm độc thai nghén;...
Nhiễm khuẩn hậu sản
Nhiễm khuẩn hậu sản là tình trạng nhiễm khuẩn xảy ra ở sản phụ sau khi sinh hoặc mổ lấy thai mà khởi phát là từ â.m đ.ạo qua cổ tử cung, qua vòi tử cung rồi vào phúc mạc.
Các triệu chứng điển hình của tai biến sản khoa này có thể kể đến như: Sốt trên 38,5 độ C, người mệt mỏi, đau sưng mủ tại vị trí viêm, sản dịch có màu bất thường và có mùi hôi; Tiểu khó, tiểu đau, cảm giác phải đi tiểu nhiều nhưng mỗi lần đi đều ít nước tiểu; Nhiễm khuẩn tầng sinh môn, â.m h.ộ, â.m đ.ạo; Viêm nhiễm cơ tử cung; Viêm phúc mạc tiểu khung; Viêm phúc mạc toàn thể; Nhiễm khuẩn huyết; Sốc nhiễm khuẩn;...
Một số nguyên nhân chính dẫn tới nhiễm khuẩn hậu sản là: dinh dưỡng kém, thiếu m.áu, béo phì, nhiễm độc thai nghén, ối vỡ non, chuyển dạ kéo dài, ứ sản dịch, sót nhau thai trong tử cung, thăm khám â.m đ.ạo quá nhiều trong quá trình chuyển dạ,...
T.iền sản giật sau sinh
T.iền sản giật sau sinh là tai biến sản khoa ít phổ biến nhưng mức độ nguy hiểm cao, xảy ra khi người mẹ bị tăng huyết áp và protein niệu dương tính (trên 300mg) sau sinh. Vấn đề hậu sản này có thể xảy ra trong vòng từ 48 giờ đến 6 tuần sau sinh.
So với các tai biến sản khoa khác thì t.iền sản giật sau sinh có biểu hiện, triệu chứng tương đối rõ ràng, cụ thể như: Huyết áp tăng cao từ 140/90 trở lên; Nước tiểu dư thừa protein (hay còn gọi là đạm niệu); Tăng cân một cách đột ngột; Đau thượng vị; Tiểu ít; Đau đầu dữ dội; Giảm thị lực; Phù nề tay chân; Buồn nôn và nôn;...
Chưa có tài liệu nào khẳng định chắc chắn về các nguyên nhân chính xác dẫn tới tình trạng hậu sản này, bệnh có thể phát triển trong cơ thể sản phụ từ trước khi sinh nhưng đến sau khi sinh mới có các biểu hiện rõ ràng. Các yếu tố liên quan đến chứng bệnh này có thể kể đến là: Huyết áp cao sau 20 tuần mang thai; Có người thân mắc hội chứng t.iền sản giật trước hoặc sau sinh; Sản phụ bị béo phì và tăng cân nhiều trong quá trình mang thai; Mang thai đôi, đa thai;...
Sản dịch bất thường
Sản dịch là dịch tử cung và đường s.inh d.ục chảy ra ngoài trong những ngày đầu tiên sau sinh. Hiện tượng sản dịch sẽ hết trong khoản 2 - 3 tuần sau sinh. Sản dịch sau sinh là hiện tượng sinh lý bình thường.
Sản dịch được coi là bất thường khi có các biểu hiện:
Dịch tiết từ â.m đ.ạo có mùi hôi, tanh do nhiễm vi khuẩn như tụ cầu, trực khuẩn, liên cầu
Sản dịch có màu đỏ tươi, nhiều và kéo dài
Xuất hiện nhiều cục m.áu đông
Khi ấn vào dđáy tủ cung sản dịch tiết ra có màu đen kèm mùi hôi; khi ấn vào bụng thấy có cục ở trong và bụng cứng
Nhịp tim không đều, cảm thấy chóng mặt, mệt mỏi
Bị sốt và cảm thấy ớn lạnh
Một số nguyên nhân dẫn tới những bất thường của sản dịch sau sinh đó là: Tử cung không co hồi được, sót nhau thai; Quá trình bác sĩ thăm khám â.m đ.ạo, việc khử trùng dụng cụ không sạch hoặc mẹ không giữ vệ sinh đúng cách; Sản phụ đã bị viêm nhiễm trước đó hoặc bị các bệnh về m.áu, huyết áp không ổn định, cộng thêm với trong quá trình sinh con bị mất m.áu nặng; Chế độ nghỉ ngơi và vận động sau sinh không hợp lý;...
Trầm cảm sau sinh
Sau sinh là khoảng thời gian phụ nữ phải đối mặt với rất nhiều những thay đổi về thể chất và tinh thần, việc không thể thích nghi ngay với những thay đổi lớn này khiến phụ nữ rơi vào trạng thái tiêu cực buồn chán, mệt mỏi, lo lắng, tuyệt vọng, u uất, mặc cảm,... dẫn đến tình trạng trầm cảm. Tình trạng này có thể nhẹ, vừa hoặc nặng, có thể xuất hiện trong thời gian ngắn hoặc kéo dài. Hiện nay, trầm cảm sau sinh có chiều hướng gia tăng và gây ra những hậu quả hết sức nghiêm trọng.
Ở mỗi phụ nữ, trầm cảm sau sinh có những biểu hiện khác nhau tùy theo mức độ nặng hay nhẹ, nhưng tựu chung lại có thể kể đến các biểu hiện mang tính điển hình nhất như:
Liên tục có các trạng thái cảm xúc tiêu cực: buồn phiền, lo sợ, bồn chồn, cáu kỉnh, stress, giận dữ mất kiểm soát,...
Dễ tủi thân, khóc thường xuyên hơn bình thường
Gặp tình trạng mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
Mất tập trung
Chán ăn hoặc ăn không kiểm soát, ăn không có cảm giác ngon miệng
Nhức đầu, đau dạ dày, đau cơ
Ngại tiếp xúc với mọi người, thậm chí muốn xa lánh con
Có các ý nghĩ làm hại bản thân và con
Hiện nay vẫn chưa có kết luận về nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh. Bởi đây là dấu hiệu tâm lý, ở mỗi người sẽ do nguyên nhân khác nhau. Có thể kể tên 5 nguyên nhân phổ biến nhất dẫn tới tình trạng này là: Sự thay đổi nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể; Sản phụ có t.iền sử bị trầm cảm hoặc các vấn đề về thần kinh khác; Các yếu tố cảm xúc liên quan đến môi trường và hoàn cảnh sống; Sự thay đổi đột ngột về nhịp điệu sinh hoạt khi phải chăm con ngày đêm; Không nhận được sự chăm sóc sức khỏe và tinh thần từ những người thân trong gia đình;...
Chăm sóc bà mẹ sau sinh
Giúp bà mẹ cho trẻ bú mẹ trong vòng 1 giờ đầu sau sinh, đặt trẻ da kề da với mẹ trong vòng 90 phút đầu sau sinh. Bà mẹ cần được chăm sóc tại cơ sở y tế ít nhất 24 giờ sau sinh. Cán bộ y tế tư vấn, hướng dẫn bà mẹ cách cho con bú đúng cách, bú mẹ hoàn toàn, cách vắt sữa...
Sau sinh để bà mẹ nằm nơi yên tĩnh nghỉ ngơi hoặc ngủ để lấy lại sức. Ngủ ít nhất 8 giờ mỗi ngày. Ăn đủ 4 nhóm thực phẩm, ăn tăng số lượng, uống đủ nước (khoảng 2 lít mỗi ngày).
Không làm việc nặng, nghỉ ngơi ít nhất 6 tuần sau sinh. Vệ sinh vùng s.inh d.ục bằng cách rửa sạch sẽ, thay băng vệ sinh, ít nhất 3 lần mỗi ngày khi còn sản dịch. Tắm nhanh bằng nước ấm.
Tiếp tục uống viên sắt đến hết tháng đầu sau sinh. Uống 1 viên Vitamin A do cán bộ y tế hướng dẫn và cung cấp. Không sinh hoạt t.ình d.ục trong 42 ngày đầu (6 tuần) sau sinh và cần sử dụng biện pháp tránh thai phù hợp ngay khi có quan hệ t.ình d.ục trở lại.
Không sưởi bằng than, không nằm gần bếp vì sẽ có hại cho sức khoẻ của mẹ và con. Có thể ủ ấm bằng túi chườm.
Người chồng và gia đình cần quan tâm chăm sóc bà mẹ sau sinh, động viên tinh thần, làm bớt công việc để bà mẹ phục hồi sức khỏe sau sinh và đủ sữa nuôi con.
B.é g.ái 15 t.uổi có khối u buồng trứng ác tính, dấu hiệu nào giúp cha mẹ nhận biết? Mặc dù thấy bụng của con to, hay kêu đau bụng nhưng do chuẩn bị thi vào 10 nên gia đình vẫn cố để con thi xong mới đưa đi khám. Đến viện, bác sĩ phát hiện thiếu nữ mắc khối u buồng trứng ác tính có kích thước 24cm. Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, bệnh viện vừa phẫu thuật...
