11 điều nên làm để nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh
Không chỉ mở rộng vốn từ, cải thiện khả năng phát âm, bạn cần làm nhiều hơn để cải thiện kỹ năng nói, chẳng hạn cần suy nghĩ, kể chuyện bằng tiếng Anh.
Quynh Nguyen, người thích học ngoại ngữ, làm truyền thông tự do trong khi đang du lịch khắp thế giới, chia sẻ kinh nghiệm nâng cao khả năng nói tiếng Anh với 11 bước trên FluentU:
Lượm lặt những từ mới ngày này qua ngày khác là cách tốt để mở rộng vốn từ. Bạn nên đặt mục tiêu và cam kết thực hiện, chẳng hạn ba từ hay 10 từ mỗi ngày. Ngay cả khi bạn chỉ có thời gian để học một từ mới mỗi ngày, nó vẫn đáng để thử. Bằng cách học một từ mỗi ngày, sau một năm bạn sẽ học được 365 từ mới tiếng Anh.
Bạn cũng nên viết những từ đã học được ra để nhắc nhở bản thân thường xuyên. Nếu có một người đồng hành, hãy chia sẻ với họ để kiểm tra sự tiến bộ của bạn.
Một số nguồn tốt để học từ mới là báo chí, bài hát, chương trình truyền hình, tùy thuộc vào thói quen hàng ngày của bạn. Nếu thích nghe nhạc, hãy chú ý đến lời bài hát và ghi chú những từ bạn không biết. Các bài hát thường chứa nhiều từ vựng, cụm từ và cách diễn đạt hữu ích nên rất tốt cho việc học tiếng Anh.
Bạn cũng nên học từ theo cụm, nhóm. Ví dụ, khi đề cập đến đồ uống, hãy học những cụm từ như “a glass of wine (một ly rượu), “a cup of tea” (một tách trà) thay vì chỉ học những từ đơn như “wine”, “tea”.
2. Cải thiện khả năng phát âm
Bạn có thể biết rất nhiều từ, nhưng nếu không nói đúng sẽ không thể hiểu được. Điều đó có vẻ như là sự lãng phí thời gian dành cho việc ghi nhớ các từ.
Khi tra từ điển trực tuyến, hãy sử dụng biểu tượng loa nhỏ để kiểm tra cách phát âm của bất kỳ từ nào bạn không chắc chắn. Bạn cũng có thể xem thêm các bài hướng dẫn phát âm tiếng Anh trên Youtube hoặc các podcast như English Pronunciation Pod hoặc American English Pronunciation.
3. Tìm hiểu “flow” (nhịp) tự nhiên của tiếng Anh
Có thể nói từng từ một cách chính xác là rất tốt nhưng mấu chốt để nói trôi chảy nằm ở cách nói cả câu. Bất cứ khi nào đọc một đoạn thơ, nghe một bài hát du dương hoặc xem một phim hài vui nhộn, hãy chú ý những điều sau:
- Sự liên kết: Hãy chú ý cách người bản ngữ liên kết các từ với nhau: ghép hai âm, làm biến mất một âm hoặc thay đổi âm để dễ nghe hơn.
- Các dạng rút gọn của từ, ví dụ: I am = I’m, He will = He’ll, They have = they’ve, do not = don’t.
- Nhấn trọng âm: Có các âm tiết được nhấn trọng âm trong một từ và các từ được nhấn trong một câu.
- Nhịp điệu: Đây là kết quả tổng thể của các trọng âm, cách nói rút gọn và liên kết. Nó sẽ tạo ra sự trầm bổng, là nét nhạc của tiếng Anh.
Tranh minh hoạ: Learn talk.
4. “Shadowing”
Video đang HOT
Kỹ thuật này là bắt chước. Bạn lắng nghe cách người bản ngữ nói điều gì đó và cố gắng nói theo.
Đầu tiên, hãy chọn video yêu thích và có phụ đề. Sau đó, bạn xem video một lần, đọc phụ đề để nắm nội dung và “flow” chung. Tiếp theo, bạn hãy bắt chước từng câu trong video, bật lại từ đầu, nghe, tạm dừng, nói và có thể ghi âm lại. Nếu ghi âm lại quá trình luyện tập của mình, bạn có thể so sánh bản ghi và bản gốc. Hoặc nếu không, chỉ cần lắng nghe giọng của bạn và chỉ ra sự khác biệt hoặc giống nhau. Bạn hãy lặp lại các bước này cho đến khi hết video.
5. Tự nói
Nói to với chính mình bằng tiếng Anh cũng là cách để luyện nói. Bạn có thể tự nói bất cứ điều gì, chẳng hạn khi đưa ra một gợi ý “Shall we go get a glass of water”? (Chúng ta lấy một cốc nước nhé) hoặc lời nhắc “I need to do a load of laundry today” (Hôm nay tôi cần giặt một đống quần áo).
Ngoài ra, bạn có thể cầm một cuốn sách lên và đọc to một vài trang. Bài tập này có thể làm chậm quá trình đọc của bạn, nhưng nó sẽ nâng cao kỹ năng nói.
Bạn cũng có thể tự ghi âm, nghe lại và để ý xem có phát âm sai không. Nếu có thể, hãy nhờ người bản ngữ nghe và góp ý.
Nếu đã nghĩ bằng tiếng Anh, bạn sẽ mất ít thời gian hơn trong các cuộc trò chuyện hàng ngày bởi không cần dịch. Một cách tốt để bắt đầu suy nghĩ bằng tiếng Anh là viết nhật ký. Nên nhớ, nó không nhất thiết phải hoàn hảo.
7. Kể lại câu chuyện bằng tiếng Anh
Hãy thử thách một bước xa hơn bằng cách kể câu chuyện. Bạn nên chọn các từ khác nhau để kể lại câu chuyện đơn giản bằng tiếng Anh. Bạn cũng có thể bắt đầu từ những điều cơ bản như kể lại chuyện cổ tích, ngụ ngôn vừa đọc.
8. Tham gia các sự kiện diễn thuyết trước đám đông
Các đại học lớn, nhà hát, hiệp hội văn hóa tổ chức sự kiện như tranh luận mở, hay đơn giản là tụ tập kể chuyện ngẫu hứng. Đây là những nơi bạn có thể đến và hòa nhập với những người cùng chí hướng, luyện nói tiếng Anh.
Nhiều thành phố hiện tổ chức TED, TEDx Talks. Bạn có thể đăng ký tham gia và chia sẻ những ý tưởng mới của mình. Nó có thể là một trải nghiệm căng thẳng nhưng sẽ rất tốt cho kỹ năng nói tiếng Anh.
9. Đến quán cà phê ngôn ngữ
Nếu việc nói trước công chúng khiến bạn sợ hãi, hãy chọn các quán cà phê ngôn ngữ, nơi bầu không khí thân thiện và thư giãn cho những người muốn thực hành và trao đổi ngôn ngữ.
10. Sử dụng ứng dụng
Một lựa chọn khác là sử dụng ứng dụng để nói chuyện trực tuyến với người bản ngữ trong sự thoải mái tại nhà riêng của bạn. Một số ứng dụng phổ biến là HelloTalk và Tandem. Về cơ bản, bạn chỉ cần đăng ký một tài khoản, giới thiệu bản thân, ngôn ngữ mẹ đẻ và sở thích. Ứng dụng sẽ tìm lọc và đưa ra một số kết quả phù hợp là những người nói tiếng Anh và muốn thực hành ngôn ngữ. Những gì bạn cần làm là nhấn một vài nút và bắt đầu nói chuyện.
11. Trò chuyện với Siri
Tôi thấy trò chuyện với Siri (trợ lý ảo trên các thiết bị thông minh của Apple) là cách tuyệt vời để buộc bản thân nói rõ ràng hơn. Vì Siri là máy, bạn không thể dựa vào bối cảnh xung quanh và ngôn ngữ hình thể, khuôn mặt để truyền đạt ý tưởng. Lời nói là công cụ duy nhất nên bạn cần nói rõ ràng, chính xác nhất có thể.
Một điểm cộng khác của việc sử dụng Siri là luôn sẵn sàng, miễn là điện thoại còn pin và kết nối với wifi. Chỉ cần nhấn nút và bắt đầu đặt câu hỏi.
Tuy nhiên, Siri chỉ có các thiết bị của Apple. Nếu sở hữu một điện thoại thông minh Android, bạn có thể luyện nói với Google Now.
Sáu trở ngại luyện nghe tiếng Anh
Ngoài phát âm sai, từ vựng kém, Hoàng Ngọc Quỳnh cho rằng trở ngại khi luyện nghe tiếng Anh còn là chọn sai tài liệu và thiếu tập trung.
Hoàng Ngọc Quỳnh, sinh năm 1990, cựu sinh viên Đại học Kinh tế quốc dân, tốt nghiệp loại xuất sắc trường Nottingham Business, Đại học Nottingham Trent, Anh năm 2017. Năm ngoái, chị giành học bổng tiến sĩ toàn phần của Đại học Lancaster (Anh) trị giá 89.000 bảng Anh (khoảng 2,6 tỷ đồng) và là tác giả hai cuốn sách luyện nghe, nói tiếng Anh.
Với kinh nghiệm du học, IELTS 8.0, trong đó Speaking 8.5, chị Quỳnh chỉ ra sáu trở lại khiến người học gặp khó khi luyện nghe tiếng Anh.
Việc luyện nghe tiếng Anh gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân. Một phần do các bạn không có môi trường để học và thực hành kỹ năng nghe từ sớm, vốn từ vựng hạn chế hay khả năng phát âm tiếng Anh chuẩn chưa tốt; một phần do bạn không luyện được sự tập trung khi nghe tiếng Anh, và phần còn lại do việc thực hành chưa đúng cách hoặc chưa đủ.
Tôi sẽ lần lượt phân tích các khó khăn kể trên và đưa ra một số giải pháp để phần nào giúp các bạn luyện nghe tiếng Anh dễ dàng và hiệu quả hơn.
1. Phát âm (Pronunciation)
Cách phát âm của người bản ngữ rất khác so với cách bạn vẫn nói tiếng Anh, khiến bạn bị "lạc" khi nghe, không thể bắt nhịp kịp để hiểu hết những gì họ nói. Trong nhiều trường hợp, vì không thể nghe rõ những câu đầu, bạn sẽ hoang mang và không tập trung được vào phần còn lại của cuộc hội thoại.
Ngoài việc nghe được cách phát âm chuẩn của 44 âm tiếng Anh và thực hành để có thể nói được gần giống như vậy, bạn nên quan tâm đến một số vấn đề khác để luyện nghe tiếng Anh tốt hơn.
Đầu tiên, bạn cần học cách nhấn trọng âm của từ (word stress) chính xác. Việc quen với cách nói có trọng âm, nhấn trọng âm chính xác giúp việc nghe tiếng Anh trở nên dễ dàng hơn.
Tiếp theo, bạn cần học và thực hành cách nối âm và nói giản lược trong phát âm tiếng Anh (linking and reduction). Đa số từ tiếng Anh có xu hướng được nối với nhau trong các hội thoại theo tốc độ tự nhiên.
Ngoài ra, người bản ngữ cũng thường xuyên rút gọn các từ khi nói (reduction). Điều này giúp họ cảm thấy việc nói (đặc biệt trong giao tiếp đời thường) dễ dàng, hiệu quả và tự nhiên hơn. Tuy nhiên, thói quen này lại khiến người nghe, đặc biệt là những người có tiếng mẹ đẻ riêng rẽ, không nối với nhau khi phát âm (như tiếng Việt) sẽ cảm thấy khó khăn.
Chị Hoàng Ngọc Quỳnh. Ảnh: Nhân vật cung cấp
2. Từ vựng (Vocabulary)
Nếu đã thực hành nghe tiếng Anh trong thời gian tương đối dài, thậm chí một vài năm, bạn có thể phát âm chuẩn, nhưng vẫn cảm thấy khó hiểu khi nghe tiếng Anh theo nhiều chủ đề, khả năng rất cao là do vốn từ vựng của bạn còn hạn chế.
Khi lượng từ vựng không đủ, việc luyện nghe rất khó khăn dù bạn có tập nhiều lần. Bạn cần tích lũy đủ lượng từ vựng cơ bản, thực tế và theo các chủ đề thông dụng. Dĩ nhiên, bạn sẽ không thể học được hàng trăm từ vựng chỉ qua một đêm mà nên học từ từ để tìm phương pháp phù hợp với bản thân. Bạn có thể học từ vựng qua các tình huống giao tiếp, tra từ điển, ghi chép, hoặc qua ngữ cảnh với các bài luyện nghe theo nhiều chủ đề.
3. Sự tập trung (Concentration)
Nếu quá lo lắng về việc phải nghe hiểu hoặc luôn nghĩ về nhiều thứ khác nhau, bạn sẽ lơ đễnh và khó bắt hết các ý mà mình nghe được. Thực ra đây không phải là chuyện của riêng bạn mà là vấn đề của rất nhiều người học tiếng Anh, thậm chí cả những người mà các kỹ năng khác đã khá tốt. Vì vậy, song song với việc học từ vựng và phát âm chuẩn, bạn cần nâng cao sự tập trung khi nghe tiếng Anh.
4. Phương pháp luyện nghe (Listening Methods)
Theo kinh nghiệm cá nhân, tôi thấy có nhiều cách để thực hành nghe tiếng Anh. Cách nghe nào cùng đúng, trừ luyện nghe một cách thụ động (passive listening only). Trên thực tế, luyện nghe thụ động cũng là một cách thực hành kết hợp cho việc học tiếng Anh khá tốt. Bạn có thể chỉ nghe mà không cần phải hiểu, hay theo cách nói dễ hiểu của nhiều người chính là "tắm tiếng Anh". Cách thực hành này giúp não bộ làm quen với âm điệu, ngữ điệu, từ vựng, ngữ pháp tiếng Anh và giúp cho việc học dễ dàng hơn rất nhiều.
Tuy nhiên, nếu luôn nghe tiếng Anh một cách thụ động, bạn có thể cảm giác như mình hiểu hết những gì nghe thấy nhưng đó chỉ làm cảm giác. Bởi thực tế, bạn không chủ động "nạp" từ vựng, ngữ pháp và các cách phát âm đó vào đầu mà chỉ mới "làm quen" với chúng. Thậm chí, việc nghe thụ động còn "tai hại" tới mức, bạn dần hình thành thói quen nghe mà không cần hiểu. Điều này đồng nghĩa với việc dần dần bạn không có phản xạ nghe hiểu tiếng Anh.
Bạn cần kết hợp cả hai phương pháp thực hành nghe bằng cách thường xuyên nghe chủ động, hiểu những gì mình nghe được, từng chút một. Khi thực hành nghe thụ động kết hợp với chủ động đủ lâu, tiếng Anh sẽ "ngấm" dần vào não bộ của bạn.
Các từ, cụm từ và các câu tiếng Anh có tần suất được sử dụng nhiều nhất được lặp đi lặp lại trong đầu tới khi bạn có thể sử dụng được chúng. Khi đó, bạn bắt đầu có khả năng suy nghĩ bằng tiếng Anh, nói ra được tiếng Anh và dần "phản xạ nghe hiểu" với các bài nghe với tốc độ nhanh dần.
Chị Hoàng Ngọc Quỳnh. Ảnh: Nhân vật cung cấp
5. Tài liệu luyện nghe (Listening Materials)
Nếu bạn chọn tài liệu nghe quá khó hoặc quá dễ (việc này liên quan tới tốc độ nghe và từ vựng sử dụng trong bài nghe) thì khả năng nghe sẽ khó được cải thiện.
Nếu tài liệu nghe quá khó, bạn sẽ không thể hiểu được những gì nghe được, do đó dễ dàng từ bỏ việc học tiếng Anh. Một số người bạn của mình muốn tăng khả năng nghe "thần tốc" đã chọn cách nghe tin tức từ CNN, CNBC và xem phim không phụ đề. Các bạn ấy đều thất bại trong việc cải thiện khả năng nghe, vì các tài liệu này thực sự là vượt xa trình độ khi đó.
Ngược lại, nếu tài liệu luyện nghe quá dễ, khả năng nghe của bạn sẽ chỉ dừng chân tại chỗ. Bạn có thể cảm thấy các video dạy tiếng Anh khá dễ nghe có tốc độ nói khá chậm, từ vựng đơn giản hướng vào người học. Nếu không bước ra khỏi "vùng an toàn", bạn sẽ không thể hướng tới việc nghe hiểu các bản tin tiếng Anh hay xem phim không cần dùng phụ đề.
Cách chọn tài liệu:
- Tài liệu nghe mức trung bình, giúp bạn hiểu 70-80%. Bạn cũng có thể chọn các tài liệu "siêu khó" để thách thức khả năng nghe như đã đề cập bên trên, nhưng chỉ nên sử dụng khi đã hiểu sơ nội dung bằng việc xem transcript hoặc học trước từ mới.
- Tài liệu nghe thuộc các lĩnh vực bạn hiểu hoặc chủ đề quan tâm, hứng thú. Việc này rất quan trọng vì chí ít bạn cũng hiểu ít nhiều hoặc đoán biết được nội dung đang được nói tới. Việc bắt đầu bằng những thứ khiến bạn muốn tiếp tục nghe, xem, đọc sẽ là điểm khởi đầu thuận lợi trong hành trình học tiếng Anh đầy khó khăn.
6. Động lực (Motivation)
Trở ngại cuối cùng với nhiều bạn trong việc thực hành nghe tiếng Anh nói riêng và học các kỹ năng tiếng Anh nói chung chính là thiếu động lực học tập. Khi nghe không hiểu, bạn thường chán nản, mất động lực và từ bỏ.
Thực ra, tiếng Anh cần rất nhiều thời gian luyện tập để có thể thuần thục, không phải chỉ sau vài ngày chăm chỉ luyện tập là đủ. Đặc biệt trong một môi trường không nói tiếng Anh, việc nghe hiểu ngôn ngữ này sẽ mất thời gian dài.
Dạy con phát âm chuẩn trước khi vào lớp 1 dù mẹ không biết tiếng Anh Học tiếng Anh từ sớm có vai trò quan trọng với trẻ nhỏ đặc biệt trong giai đoạn từ 3 - 8 tuổi. Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất của phụ huynh khi cho con học chính là bản thân không đủ tự tin về vốn tiếng Anh. Trăn trở khi mẹ không giỏi tiếng Anh Đối với ba mẹ Tiếng Anh có...