Ý thức tiêm chủng đóng vai trò lớn trong việc kiểm soát dịch sởi

Từ cuối năm 2024, Bộ Y tế cho phép mở rộng độ tuổi tiêm ngừa sởi từ 6 tháng để tăng miễn dịch cộng đồng, tuy nhiên, nhiều địa phương vẫn đang có tốc độ tiêm vaccine chậm.

Cùng với tình trạng ‘anti vaccine’ sởi, không ít trường hợp nhập viện với bệnh cảnh nặng nề. Hà Nội vừa ghi nhận trường hợp bệnh nhi 44 tháng tuổi tử vong do chưa tiêm vaccine phòng bệnh sởi .

Tiêm vaccine là cách phòng bệnh chủ động. (Ảnh: H.T)

Tốc độ lây lan của sởi rất nhanh

Sau 7 ngày mắc bệnh, bệnh nhi sinh năm 2021 (44 tháng tuổi) tại quận Nam Từ Liêm được đưa vào bệnh viện Nhi Trung ương điều trị, nhưng tình trạng diễn biến nặng nề. Các bác sĩ đã nỗ lực cho bé thở máy, lọc máu , ECMO nhưng tình trạng không cải thiện, tử vong ngày 18/3, với chẩn đoán Shock không hồi phục/suy đa tạng/viêm phổi ARDS-Bão cytokine/sởi.

Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, sởi có tốc độ lây lan rất nhanh. “Một người có thể truyền cho 18 người, do đó mọi người nên tiêm vaccine phòng bệnh càng sớm càng tốt”, bác sĩ Khanh nói.

Về suy nghĩ chỉ cần cách ly khi mắc sởi, bác sĩ Khanh phân tích, sởi có thể lây lan từ 4 ngày trước khi có triệu chứng như phát ban và có một số trường hợp trẻ mắc sởi nhưng không phát ban. Bệnh cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh cảm, cúm hoặc hô hấp thông thường khác. Bên cạnh đó, sởi không chỉ lây trực tiếp mà còn qua trung gian như bàn tay, mặt bàn, ghế quần áo, môi trường sinh hoạt có nhiễm virus, rất khó kiểm soát nguồn lây.

Bộ Y tế đưa ra thông điệp phòng, chống bệnh sởi.

Bên cạnh đó, khi người lớn mắc sởi, có thể có những triệu chứng không điển hình, nhẹ hơn trẻ em nên vẫn là đối tượng phát tán virus, là nguồn lây cho các đối tượng nguy cơ cao như trẻ nhỏ, thai phụ, người cao tuổi trong gia đình. Đó là lý do có nhiều trẻ không biết tiếp xúc với ai mắc bệnh nhưng vẫn bị sởi.

Chuyên gia này cũng phân tích, người chưa có miễn dịch với sởi như chưa tiêm vaccine hoặc chưa từng mắc bệnh nếu thoát mắc bệnh năm nay sẽ chưa chắc thoát được trong các đợt dịch tới.

“Chỉ có một vũ khí duy nhất chống lại sởi đã được chứng minh là vaccine. Theo nguyên tắc, dịch sởi chỉ có thể chặn đứng chuỗi lây nhiễm khi tỷ lệ tiêm chủng vaccine sởi trong cộng đồng đạt từ 95% trở lên. Với tỷ lệ tiêm chủng này, không chỉ bảo vệ bản thân trẻ được tiêm mà còn gián tiếp góp phần bảo vệ những trẻ có bệnh lý phải hoãn tiêm hay thuộc nhóm chống chỉ định”, bác sĩ Khanh khuyến cáo.

Ý thức tiêm chủng đóng vai trò lớn trong việc kiểm soát dịch sởi

Bác sĩ Khanh khuyến cáo cần tiêm đúng và đủ liều sởi, với tối thiểu hai mũi vaccine . Ở một số địa phương, vaccine được tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi được tính là mũi chống dịch và không ảnh hưởng tới phác đồ tiêm cơ bản. Như vậy, mỗi trẻ có thể cần tới ba mũi vaccine phòng sởi .

Ông cũng lưu ý, trẻ có bệnh nền tim mạch, bệnh bẩm sinh, suy giảm miễn dịch, tùy theo tình trạng sức khỏe , có thể được chỉ định tiêm tại bệnh viện thay vì ở cơ sở tiêm chủng.

Ngoài trẻ nhỏ, trẻ lớn và người lớn chưa có miễn dịch như chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm vaccine cũng có nguy cơ cao nhiễm sởi, cần tiêm chủng vaccine.

“Đối với phụ nữ có kế hoạch mang thai nên hoàn thành phác đồ chủng ngừa trước ba tháng nhằm bảo vệ thai kỳ, truyền kháng thể thụ động cho con trong những tháng đầu đời. Những thành viên khác trong gia đình cũng cần rà soát lịch sử tiêm chủng để chích ngừa đủ mũi”, bác sĩ Khanh nói.

Thông điệp cần đưa trẻ đi tiêm vaccine của Bộ Y tế.

Các vaccine được cung cấp trong chương trình Tiêm chủng Mở rộng (miễn phí) và dịch vụ. Hiện có nhiều loại vaccine phòng sởi gồm: mũi sởi đơn MVVAC (Việt Nam); loại phối hợp sởi-rubella (MRVAC), loại phối hợp 3 trong 1 sởi-quai bị-rubella Priorix (Bỉ); loại phối hợp sởi-quai bị-rubella MMR II (Mỹ).

Trong tình hình dịch sởi bùng phát như hiện nay, vaccine sởi có thể tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi. Mũi này được tính là mũi “chống dịch” (mũi sởi 0). Sau đó trẻ vẫn tuân thủ theo đúng lịch thường quy là 2 mũi vaccine có thành phần sởi lúc 9 tháng tuổi và sau 12 tháng tuổi. Tiêm đầy đủ vaccine có hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%.

Trước tình hình dịch sởi diễn biến phức tạp, lan rộng tại nhiều tỉnh thành, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo đẩy nhanh tiêm vaccine phòng bệnh sởi, ngày 17/3, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã kịp thời trao tặng Bộ Y tế 500.000 liều vaccine sởi MVVAC do Việt Nam sản xuất. Số vaccine được Bộ Y tế khẩn trương đưa về các địa phương có nguy cơ bùng phát dịch, đẩy nhanh tốc độ bao phủ vaccine sởi trên toàn quốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.