Ý kiến của một nhà báo: ‘Dạy con là việc của thầy cô’

Mới đây nhà báo Hoàng Anh Tú nêu quan điểm rằng, dạy con là việc của thầy cô. Trên thực tế, không ít ông bố bà mẹ đã phải “nổi điên” lên khi ngồi kèm con học bài .

Có bậc cha mẹ đã từng không thể kiềm chế “cơn điên”, vứt sách vở của con thậm chí là xé cả sách của con vì dạy mãi mà con mình không hiểu…

Tiếng trống trường đã điểm, một năm học mới đã thực sự đến với con em của mỗi gia đình. Bên cạnh sự bộn bề của công việc, sự nghiệp, còn có thêm sự bộn bề của việc “dạy con”, “kèm con” học bài. Đây được xem là một vấn đề không nhỏ trong mỗi gia đình. Không ít gia đình trở nên hết sức căng thẳng trong vấn đề dạy con học bài, nhất là những ai có con trong độ tuổi vào lớp 1 hoặc đang học trong những năm đầu của cấp tiểu học .

Không ít cảnh những ông bố bà mẹ từng phải “nổi điên” khi ngồi kèm con học bài. Có bậc cha mẹ đã từng không thể kiềm chế “cơn điên”, vứt sách vở của con thậm chí là xé cả sách của con vì dạy mãi mà con mình không hiểu…

Thực trạng phụ huynh căng thẳng, stress khi kèm con học bài là một câu chuyện có thật trong mỗi gia đình hiện nay. Đề cập đến vấn đề này, mới đây, trên trang facebook cá nhân của mình, nhà báo nổi tiếng Hoàng Anh Tú đã nêu lên quan điểm khá là mới mẻ, anh cho rằng: “dạy học là việc của cô”. Cách nói của anh hàm ý cho rằng, việc dạy con học là việc của thầy cô, không phải việc của cha mẹ. Chúng tôi xin trích nguyên nội dung bài viết này để các bậc cha mẹ tham khảo:

Ý kiến của một nhà báo: Dạy con là việc của thầy cô - Hình 1

Ảnh minh họa

“Tôi thực sự mà nói thì chưa từng dạy con. Từ bé, Pi My và sau này là Nguyên đều đã lớn lên như thế. Đã có lúc tôi nghĩ mình đang dạy con, nhưng khi “tỉnh” lại, tôi luôn tự nhắc mình: Không! Đó không phải là dạy. Đó là hướng dẫn!

Dạy con là chuyện của các cô giáo ở trường. Là kiến thức phải dạy mới học được. Là cả những nguyên tắc ứng xử mà các con tôi tiếp nhận qua học và thấy. Tôi không đồng tình với cách sử dụng bạo lực nhưng tôi cũng không phản đối nếu như có đôi lần cô tét mông con tôi. Tôi nghĩ đó là kỷ luật mà đôi lúc người ta buộc phải áp dụng khi cùng lúc quản lý đến 30 đứa trẻ. Nếu không có kỷ luật, con tôi hoặc con người khác có thể sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình nhận thức đúng sai của lũ trẻ còn lại. Kỷ luật luôn cần thiết cho một cộng đồng cùng phát triển. Như luật giao thông cần để việc giao thông chung không bị hỗn loạn.

Video đang HOT

Dạy con là việc của các cô. Tôi chỉ là người hướng dẫn. Thậm chí đôi khi còn là người được dạy bởi chính các con mình. Như việc phải đọc lại sách hoặc bài giảng của các cô khi phải hướng dẫn con mình giải bài tập cuối tuần. Đôi khi, bố mẹ phải học lại để đủ kiến thức mà giảng giải cho con hiểu!

Tôi nghĩ tôi chỉ là người hướng dẫn là bởi tôi muốn các con mình độc lập thay vì bị áp đặt bởi suy nghĩ của tôi, mơ ước đời tôi và cách sống của tôi! Hướng dẫn là dắt tay con cùng đi. Là tư vấn cho con thay vì đưa ra quyết định thay con. Tôi nghĩ rồi giáo dục người ta sẽ đổi dần từ cách nhồi nhét kiến thức sang khám phá kiến thức, từ văn mẫu, toán đánh đố, sử địa thuộc lòng sang văn cảm nhận, tự luận, toán khám phá, tìm hiểu hay sử địa mang tính chia sẻ, học hiểu! Vai trò của các cô sẽ là dạy cách tiếp cận hơn là dạy cho đầy kiến thức.

Tôi thích mình trở thành cố vấn cho các con hơn là một ông bố nghiêm khắc! Muốn cố vấn tốt thì phải hiểu “thân chủ” của mình! Tôi nghĩ mỗi cha mẹ nên bắt đầu những bài tập Lắng Nghe nhiều hơn thay vì chỉ dẫn, chỉ định, chỉ tiêu hay chỉ bảo. Là thay vì cứ suốt ngày hỏi con hôm nay ở lớp có ngoan không? Hôm nay con được mấy điểm? Làm bài chưa? Hãy hỏi con như một người bạn học cùng con nhưng hôm đó nghỉ học. Là cùng hiểu, lắng nghe những gì đang diễn ra ở lớp con chứ không phải là con mình hôm nay học hành thế nào?

Có lúc tôi cũng từng âu lo khi con học kém hơn bạn bè ở lớp. Nhưng rồi thay vì bắt con phải nỗ lực vượt bạn bè, tôi sẽ cùng con nói về tương lai, về điều tuyệt vời sẽ đến nếu con học giỏi. Như bảo Pi: Bạn Thảo Hương – người bạn con thích và chơi thân nhất sẽ thích con và thân với con hơn nếu con học giỏi hơn bạn ấy! Bởi phụ nữ luôn “mê” mấy anh chàng đẹp trai lại học giỏi. Mà đẹp trai thì con đã có rồi! Như bảo My: Phụ nữ xinh đẹp lại còn thông minh thì ai cũng yêu thích. Xinh đẹp thì con đã có thừa. Hãy trở nên thông minh hơn nữa! Tôi nghĩ đó là khích lệ thay vì áp đặt, đòi hỏi!

Dạy con là việc của các cô là thế. Làm cha mẹ, với tôi có lẽ chỉ nên là dỗ con. Là tôi nghĩ thế và đang tôi đang nỗ lực làm thế!”

Ngân Khánh

Theo giadinh

13 điều quý báu người mẹ trẻ này ước gì đã từng nói cho con biết sớm hơn trước ngày con cất bước đến trường

Những lời căn dặn quý báu này sẽ luôn là điều các con nên ghi nhớ trong suốt quãng thời gian đến trường sau này.

Con gái tôi hiện đang học lớp 5 ở một trường tiểu học. Tôi đã từng chuyển trường 2 lần cho con, và hơn ai hết tôi hiểu những gì con đã trải qua và những việc tôi làm là cần thiết cho con. Đối với trẻ nhỏ, việc đi học bao gồm cả những lúc vui vẻ khi vui chơi, hoạt động nhưng cũng xen lẫn mệt mỏi, căng thẳng vì áp lực bài vở. Tôi nhận ra chúng ta - những bậc phụ huynh thời hiện đại cần có sự chuẩn bị thật tốt cho con cả về tinh thần lẫn thể chất trước khi con bước vào cấp tiểu học. Cùng chơi với con, chia sẻ những câu chuyện ở trường mẫu giáo và những gì sắp diễn ra khi con vào lớp 1 là những việc cha mẹ cần chia sẻ cùng con.

13 điều quý báu người mẹ trẻ này ước gì đã từng nói cho con biết sớm hơn trước ngày con cất bước đến trường - Hình 1

Môi trường mẫu giáo và tiểu học hoàn toàn khác nhau, trẻ lên lớp 1 không còn vô tư, thoải mái như trước. Bạn bè, thầy cô mới và những áp lực bài vở, điểm số đều có thể khiến trẻ khủng hoảng, thậm chí sợ hãi. Chính vì vậy, có con gái trong độ tuổi đến trường, tôi muốn chia sẻ những kinh nghiệm của chính mình tới các bậc cha mẹ khi có con sắp vào lớp 1. Cụ thể trước khi lên lớp 1, bố mẹ cần giải thích cho con hiểu những điều quan trọng sau:

- Sức khỏe thể chất và tinh thần của con quan trọng hơn sách vở, bài tập. Nếu con cảm thấy không khỏe, hãy nói với ai đó.

- Con không nên so sánh mình với người khác bởi con đi học để có được kiến thức chứ không phải để theo đuổi thành tích với điểm số tốt.

- Con nên hiểu rằng nếu bị điểm kém thì không ai trách phạt con hết, nhưng khi con đạt điểm tốt thì bố mẹ sẽ vui mừng vì con.

- Nếu con gặp khó khăn, hãy nhờ thầy cô giáo hoặc bố mẹ giúp đỡ.

- Trước mỗi kì thi, con hồi hộp và lo lắng cũng là chuyện bình thường. Nhưng con cần nhớ rằng trường học không phải là tất cả cuộc đời của con, nó chỉ là một phần nhỏ, vì vậy đừng để sự sợ hãi đó xâm chiếm tâm trí và khiến con mệt mỏi.

13 điều quý báu người mẹ trẻ này ước gì đã từng nói cho con biết sớm hơn trước ngày con cất bước đến trường - Hình 2

- Thầy cô giáo cũng là con người bình thường, cũng có thể bị ốm, mệt mỏi hoặc mắc lỗi. Con hãy nhớ điều này và biết tôn trọng người thầy của mình và những gì thầy cô đã dạy bảo con.

- Không bắt nạt bất cứ ai, vì bắt nạt là dùng sức mạnh để uy hiếp kẻ yếu hơn. Khi con phát hiện ai đó có hành động bắt nạt, hãy đề nghị giúp đỡ từ phía người lớn.

- Con hoàn toàn có thể chơi game trong giờ giải lao nếu việc đó không làm ảnh hưởng tới việc học và nội quy của nhà trường, không ai có quyền phạt con. Con có thể xin phép ra ngoài nếu con buồn đi vệ sinh, con có thể từ chối ăn món đó nếu con không thích. Và nếu con thấy thầy cô có hành động thô lỗ, sai trái thì hãy nói với bố mẹ ngay lập tức.

- Nhưng nếu con làm trái nội quy, con sẽ bị phạt. Nhưng không ai có quyền làm con đau, hạ nhục và cười nhạo con. Nếu có, hãy nói với bố mẹ.

13 điều quý báu người mẹ trẻ này ước gì đã từng nói cho con biết sớm hơn trước ngày con cất bước đến trường - Hình 3

- Con cần học cách giao tiếp, tương tác với bạn bè. Nếu bạn con làm con buồn, con cần tự mình giải quyết. Nếu không thể và vượt quá khả năng của bản thân, con hãy đề nghị thầy cô hoặc bố mẹ giúp đỡ.

- Các bài học trên lớp rất hữu ích, con cần cố gắng hết sức và suy nghĩ cẩn thận.

- Con cần sống có kỉ luật như làm bài tập về nhà, lắng nghe thầy cô giảng bài, tự mình chuẩn bị bài trước khi đến lớp.

- Con có thể có thêm kiến thức khác bên ngoài trường học, nếu muốn biết thêm về vấn đề nào đó, hãy chia sẻ và nói chuyện với bố mẹ.

Nguồn: Brightside

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tin đang nóng

Nicole Kidman bị phản bộiNicole Kidman bị phản bội
18:34:05 01/10/2025
Tóc Tiên dọn đi, Touliver sống 1 mình ra sao tại biệt thự?Tóc Tiên dọn đi, Touliver sống 1 mình ra sao tại biệt thự?
20:29:22 01/10/2025
8 giờ đấu trí, giải cứu nam sinh trước khi bị đưa lên máy bay8 giờ đấu trí, giải cứu nam sinh trước khi bị đưa lên máy bay
20:55:01 01/10/2025
Nhà Hoa hậu Lương Thuỳ Linh ở Cao Bằng bị ngập sâu, cảnh tượng bên trong khiến nàng hậu thốt lên "quá xót xa"Nhà Hoa hậu Lương Thuỳ Linh ở Cao Bằng bị ngập sâu, cảnh tượng bên trong khiến nàng hậu thốt lên "quá xót xa"
20:33:54 01/10/2025
Đúng 6h sáng ngày mai, thứ Năm 2/10/2025, 3 con giáp sẽ hưởng lộc trời ban, sự nghiệp 'cất cánh', may mắn ngập trànĐúng 6h sáng ngày mai, thứ Năm 2/10/2025, 3 con giáp sẽ hưởng lộc trời ban, sự nghiệp 'cất cánh', may mắn ngập tràn
18:10:03 01/10/2025
Làm nghề "bán hoa", tôi ê chề khi nhận ra một khách hàng đặc biệtLàm nghề "bán hoa", tôi ê chề khi nhận ra một khách hàng đặc biệt
22:18:32 01/10/2025
Kể từ ngày mai, thứ Năm 2/10/2025, Thần Tài mách nước làm giàu, 3 con giáp hứng trọn tinh hoa tài lộc, tiền vô như nước, sự nghiệp thăng tiếnKể từ ngày mai, thứ Năm 2/10/2025, Thần Tài mách nước làm giàu, 3 con giáp hứng trọn tinh hoa tài lộc, tiền vô như nước, sự nghiệp thăng tiến
17:49:12 01/10/2025
Tình trạng đáng lo của Kim Soo Hyun sau 6 tháng "mất tích"Tình trạng đáng lo của Kim Soo Hyun sau 6 tháng "mất tích"
21:38:40 01/10/2025

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022
Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này
Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022
Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...
Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022
Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)
Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022
Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ
Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022
Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm
Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022
Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...
Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022
Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...
Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022
UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...
Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022
Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022
Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy
Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022
Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế
Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022
Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...

Có thể bạn quan tâm

Tính cách của 'vua phim cương thi' Lâm Chánh Anh qua lời kể từ đồng nghiệp

Tính cách của 'vua phim cương thi' Lâm Chánh Anh qua lời kể từ đồng nghiệp

Sao châu á

23:49:10 01/10/2025
Những ngày gần đây, cái tên Lâm Chánh Anh - huyền thoại của dòng phim cương thi Hồng Kông lại một lần nữa trở về trong ký ức khán giả.
Hồ Quang Hiếu tiết lộ cuộc sống sau khi đám cưới với vợ người mẫu 1,8 m

Hồ Quang Hiếu tiết lộ cuộc sống sau khi đám cưới với vợ người mẫu 1,8 m

Sao việt

23:46:18 01/10/2025
Hồ Quang Hiếu cho biết cuộc sống sau hôn lễ cùng bà xã có nhiều thay đổi, song anh cảm thấy viên mãn với những gì đang có.
Tâm niệm của ca sĩ Đông Đào ở tuổi 54

Tâm niệm của ca sĩ Đông Đào ở tuổi 54

Tv show

23:41:38 01/10/2025
Trong suốt chặng đường làm nghệ thuật, Đông Đào luôn nỗ lực giữ gìn giọng hát, duy trì hình ảnh chỉn chu, không ngừng học hỏi để nâng cao kỹ năng.
Đột kích quán bar lớn nhất Phú Quốc, tạm giữ hình sự 2 đối tượng tổ chức sử dụng ma tuý

Đột kích quán bar lớn nhất Phú Quốc, tạm giữ hình sự 2 đối tượng tổ chức sử dụng ma tuý

Pháp luật

23:25:42 01/10/2025
Tại thời điểm kiểm tra, cơ sở kinh doanh đang có 77 người, bao gồm 51 nhân viên và 26 khách. Test nhanh tất cả những người trên, phát hiện 8 người dương tính với chất ma túy (có 4 người là nhân viên quán (3 nữ, 1 nam) và 4 khách nam).
Đức Phúc đến nhà riêng cảm ơn nhà thơ Nguyễn Duy

Đức Phúc đến nhà riêng cảm ơn nhà thơ Nguyễn Duy

Nhạc việt

23:17:11 01/10/2025
Sau chiến thắng tại cuộc thi âm nhạc quốc tế, ca sĩ Đức Phúc đã đến thăm nhà thơ Nguyễn Duy - tác giả bài thơ Tre Việt Nam.
Phát hiện người đàn ông tử vong bất thường trong khách sạn

Phát hiện người đàn ông tử vong bất thường trong khách sạn

Tin nổi bật

23:16:23 01/10/2025
Công an phường đang điều tra thi thể người đàn ông tử vong bất thường trong khách sạn trên đường Phan Văn Hớn, phường Đông Hưng Thuận, TP Hồ Chí Minh.
Số người thiệt mạng đang tăng nhanh sau động đất ở Philippines

Số người thiệt mạng đang tăng nhanh sau động đất ở Philippines

Thế giới

23:13:11 01/10/2025
Số người thiệt mạng do trận động đất 6,9 độ Richter tại miền trung Philippines gần 70 người, trong lúc các bệnh viện trên đảo Cebu rơi vào tình trạng quá tải khi số người bị thương tăng cao.
"Tiểu tam" phim Gió ngang khoảng trời xanh: Ngoài đời sành điệu, giỏi võ

"Tiểu tam" phim Gió ngang khoảng trời xanh: Ngoài đời sành điệu, giỏi võ

Hậu trường phim

23:12:34 01/10/2025
Khác với vai tiểu tam gây tranh cãi trong phim Gió ngang khoảng trời xanh, ngoài đời, diễn viên trẻ Quỳnh Anh chiếm thiện cảm với nhan sắc tươi trẻ, gu thời trang sành điệu.
Gần cuối phim 'Cô đừng hòng thoát khỏi tôi', loạt nhân vật bị thủ tiêu

Gần cuối phim 'Cô đừng hòng thoát khỏi tôi', loạt nhân vật bị thủ tiêu

Phim việt

22:54:58 01/10/2025
Tập 23 và 24 của Cô đừng hòng thoát khỏi tôi mang đến nhiều xúc động khi khắc họa chuyện tình bi thương giữa Như Ý (Á hậu Thủy Tiên) và Chi Bảo (Otis Đỗ Nhật Trường).
'Nhà búp bê của Gabby: Phim điện ảnh' vượt mặt loạt bom tấn tháng 9, nhận điểm cao chót vót từ chuyên trang

'Nhà búp bê của Gabby: Phim điện ảnh' vượt mặt loạt bom tấn tháng 9, nhận điểm cao chót vót từ chuyên trang

Phim âu mỹ

22:25:41 01/10/2025
Dựa trên loạt phim ăn khách, Nhà búp bê của Gabby: Phim điện ảnh (Gabby s Dollhouse: The Movie) ra mắt vừa qua đã được đông đảo khán giả đón nhận.
Công cụ AI giúp tiết lộ dấu hiệu ý thức ở bệnh nhân hôn mê

Công cụ AI giúp tiết lộ dấu hiệu ý thức ở bệnh nhân hôn mê

Sức khỏe

22:14:58 01/10/2025
Công cụ AI này có thể theo dõi các chuyển động nhỏ trên khuôn mặt để phát hiện ý thức ở những bệnh nhân trước đây được cho là không phản ứng.