Xung đột ở Ukraine khoét sâu mâu thuẫn Mỹ – châu Âu

Hội nghị An ninh Munich 2025 diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ – châu Âu rạ.n nứ.t nghiêm trọng, đặc biệt về vấn đề Ukraine.

Khi Washington và Brussels ngày càng khác biệt trong cách tiếp cận chiến lược, liệu sự chia rẽ này có làm thay đổi cục diện địa chính trị toàn cầu?

Phó Tổng thống Mỹ JD Vance. Ảnh: THX/TTXVN

Tờ The Kyiv Post (Ukraine) đưa tin, Hội nghị An ninh Munich lần thứ 61 (MSC) vừa khai mạc tại thủ phủ Bavaria (Đức) trong bối cảnh quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang xuất hiện những rạ.n nứ.t nghiêm trọng, đặc biệt là trong vấn đề Ukraine.

Theo nhận định của Irina Pavlova, chuyên gia truyền thông quốc tế tại Munich, các sự kiện và tuyên bố công khai trước thềm hội nghị đã gióng lên hồi chuông báo động đối với Ukraine. Điều này được thể hiện qua loạt phát ngôn từ phía Mỹ về tương lai cuộc xung đột Nga – Ukraine.

Khởi đầu là tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump về cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, làm dấy lên lo ngại tại Kiev về khả năng một “thỏa thuận hòa bình” có thể được ký kết với Moskva mà không có sự tham gia của Ukraine. Tiếp đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth gây tranh cãi khi phát biểu Ukraine không thể trở thành thành viên NATO và việc Ukraine quay về biên giới trước năm 2014 là “mục tiêu không thực tế”, dù sau đó ông đã phần nào rút lại quan điểm này.

Tình hình càng trở nên căng thẳng khi cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky với Ngoại trưởng Marco Rubio và Phó Tổng thống JD Vance của Mỹ bị hoãn. Đáng chú ý, trước đó ông Vance từng tuyên bố “không quan tâm đến những gì sẽ xảy ra với Ukraine”.

Trong ngày khai mạc hội nghị, những khác biệt quan điểm giữa hai bờ Đại Tây Dương càng trở nên rõ ràng. Về phía châu Âu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh nhu cầu tăng chi tiêu quốc phòng và củng cố năng lực phòng thủ châu Âu. Bà khẳng định Ukraine là “một phần của gia đình châu Âu” và kêu gọi đẩy nhanh quá trình gia nhập EU của nước này.

Ngược lại, phát biểu của Phó Tổng thống Mỹ Vance lại tập trung ch.ỉ tríc.h “sự suy thoái dân chủ” tại châu Âu. Ông cho rằng mối đ.e dọ.a lớn nhất với châu Âu không phải là Nga hay Trung Quốc, mà là “sự thoái lui khỏi các giá trị cơ bản” của chính châu Âu.

Phản ứng với quan điểm này, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius đã bác bỏ mạnh mẽ, cho rằng “không thể chấp nhận được” việc so sánh tình hình châu Âu với các chế độ khác. Trong khi đó, Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock cảnh báo một “hòa bình giả tạo” ở Ukraine sẽ chỉ tạo điều kiện cho Nga.

Đáng chú ý, trong một phiên thảo luận với các thượng nghị sĩ Mỹ, Tổng thống Zelensky đã bày tỏ thất vọng khi cho rằng “Mỹ chưa bao giờ thực sự muốn Ukraine gia nhập NATO”. Ông Zelensky cũng tiết lộ chỉ sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Tổng thống Putin sau khi đạt được thỏa thuận với chính quyền Trump và các nhà lãnh đạo châu Âu.

Trước bối cảnh đó, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đã đề xuất một giải pháp táo bạo: Ukraine nên được gia nhập NATO ngay lập tức nếu Nga vi phạm bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào trong tương lai. Ông nhấn mạnh: “Tôi muốn Nga biết rằng nếu Điện Kremlin lại làm điều này, Ukraine sẽ vào NATO ngay lập tức”.