Xét tuyển lớp 10, đi tìm sự công bằng

Hôm 13-8, gần 250 phụ huynh, chủ yếu của học sinh Trường chuyên Trần Đại Nghĩa, đã gửi đơn đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), UBND TP HCM và các sở, ngành liên quan xét lại phương án xét tuyển lớp 10 trường chuyên năm nay.

Ảnh minh họa

Trước đó, ngày 10-8, khi Sở GD-ĐT TP HCM công bố điểm chuẩn trúng tuyển vào lớp 10 chuyên, tích hợp năm học 2021-2022, hàng trăm phụ huynh và học sinh trường chuyên này đã rúng động khi họ phải đối diện với một kết quả không như mong đợi.

Trong điều kiện bình thường, nếu “được” thi tuyển, với sức học của mình, tỉ lệ học sinh của ngôi trường danh tiếng này đậu vào các trường chuyên, trường THPT hàng đầu TP HCM là khá cao. Thế nhưng năm nay, do dịch Covid-19, hình thức xét tuyển được áp dụng, lập tức tạo ra nhiều bất cập cho các em – vốn chuyên chăm “dùi mài kinh sử” từ đầu vào lớp 6 cho đến suốt 4 năm THCS tại đây. Con số học sinh Trường chuyên Trần Đại Nghĩa đậu vào trường chuyên, lớp chuyên năm nay khá thấp. Theo thống kê của phụ huynh, tỉ lệ đậu trên tổng số học sinh tại một số lớp 9 lần lượt là 6/36, 9/29, 12/27, 16/33…

Nguyên nhân được bàn đến nhiều nhất là từ phương thức cộng “điểm khuyến khích”. Theo đó, đối với lớp 10 chuyên, điểm xét tuyển bằng điểm trung bình 3 môn văn, toán, ngoại ngữ (cả năm lớp 9) cộng với điểm trung bình cả năm lớp 9 của môn đăng ký thi chuyên nhân 2, rồi cộng với điểm khuyến khích (nếu có). Đối với xét tuyển vào lớp 10 không chuyên trong trường chuyên cũng tương tự, chỉ khác là trong tổng điểm xét tuyển, không có điểm của môn đăng ký thi chuyên nhân 2. Điểm khuyến khích được tính từ 0,5 cho đến 5 tùy theo giải từ khuyến khích đến giải nhất các môn, lĩnh vực kỳ thi học sinh giỏi, khoa học kỹ thuật cấp quốc tế, quốc gia, thành phố.

Điều đặc biệt, số học sinh giỏi của TP HCM năm 2021 “tăng khủng” so với năm 2020 với 60% thí sinh tham gia đều có giải. Riêng khối 9, thành phố có 2.406 học sinh giành các giải. Trường hợp các em này đăng ký thi chuyên, với cơ chế cộng điểm khuyến khích như thế thì không còn cơ hội cho các học sinh “chẳng may” không được đi thi học sinh giỏi (vốn chọn theo chỉ tiêu số lượng từng đơn vị). Bởi lẽ, chỉ tiêu tuyển sinh các trường chuyên là 1.680 suất/6.682 thí sinh đăng ký. Với cách tính này, nhiều học sinh Trường chuyên Trần Đại Nghĩa có tổng điểm trên dưới 45 nhưng vẫn không thể đậu vào các trường chuyên, lớp chuyên bộ môn mà mình theo đuổi.

Việc tính điểm khuyến khích vào điểm xét tuyển trường chuyên (hệ chuyên và không chuyên), lớp chuyên trong trường công lập là chưa khách quan. Hướng dẫn của Sở GD-ĐT thành phố ban hành trước đó liên quan đến tuyển sinh lớp 10 các trường THPT chuyên đều không quy định điểm khuyến khích thuộc thành phần của điểm xét tuyển. Như vậy, để bảo đảm nguyên tắc lựa chọn học sinh có đủ năng lực học lớp chuyên và nguyên tắc khách quan, công bằng, Sở GD-ĐT thành phố cần phải công bố về cách thức tính điểm ngay từ đầu trước khi tuyển sinh.

Trước đó, toàn bộ học sinh lớp 9 tại TP HCM đều không được thông báo về điểm khuyến khích này trong thông báo tuyển sinh lớp 10 các trường THPT chuyên để có quyết định cá nhân về việc chuẩn bị, tham gia dự thi kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố. Một điểm nữa, việc cộng từ 1 đến 5 điểm khi chưa quy đổi về hệ số chung với điểm trung bình môn học cả năm cũng chưa hợp lý.

Nhiều học sinh có năng lực thực sự đang đượm buồn lo vì điểm khuyến khích. Trả lời báo chí, ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP HCM, cho rằng sẽ có không phương án nào trọn vẹn cho tất cả nhóm học sinh nhưng sở đều đã cân nhắc kỹ lưỡng. Vâng, đúng là không có phương án nào trọn vẹn nhưng phải tránh tối đa những điểm bất hợp lý, vì kéo theo đó là sự bất công!