Xây dựng chương trình giáo dục mầm non: Bài học kinh nghiệm từ quốc tế

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức các hội thảo tham vấn chuyên gia quốc tế và trong nước để học hỏi các kinh nghiệm nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng chương trình giáo dục mầm non mới.

(Ảnh minh họa: TTXVN)

Xây dựng chương trình gắn với nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học giáo dục, đảm bảo chế độ và điều kiện làm việc cho giáo viên thời chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, đảm bảo cơ hội giáo dục cho trẻ khu vực khó khăn và các khu công nghiệp… là những bài học kinh nghiệm từ các nước như Australia, Malaysia, Trung Quốc và một số tổ chức phi chính phủ trong phát triển giáo dục mầm non.

Những vấn đề này đã được các đại biểu chia sẻ tại hội thảo Kinh nghiệm quốc tế về xây dựng chính sách bảo đảm chất lượng giáo dục mầm non và một số mô hình triển khai tại Việt Nam. Hội thảo do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức ngày 22/11.

Kết hợp khoa học giáo dục và điều kiện thực tế

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng hệ thống giáo dục mầm non đảm bảo chất lượng và song hành với thực hiện chương trình, ông Phil Lambert, giáo sư thỉnh giảng Đại học Sydney, nguyên Giám đốc cơ quan quốc gia Australia về chương trình giảng dạy, đánh giá và giám sát cho rằng có 5 nguyên tắc chính, cơ bản; trong đó trước hết là tìm hiểu và đánh giá hệ sinh thái, bao gồm tất cả các yếu tố bên trong và bên ngoài hệ thống dịch vụ mầm non.

Thứ hai là chương trình giảng dạy phải đạt được sự cân bằng trong quá trình học tập những năm đầu đời. Thứ ba là phương pháp đào tạo sư phạm gắn với thực hành. Nguyên tắc thứ tư là đánh giá quá trình về năng lực, sự tiến bộ, điểm mạnh và điểm cần hoàn thiện của mỗi trẻ. Thứ năm là giám sát và đánh giá kết quả.

Cũng theo ông, để đảm bảo đổi mới chương trình thành công cần có các tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng và các tiêu chuẩn đó cần có một khuôn khổ được so sánh với thông lệ tốt nhất trên thế giới về chương trình giảng dạy, phương pháp sư phạm, đánh giá và tự đánh giá; bên cạnh đó cần sự giám sát chặt chẽ, sự tham gia của toàn xã hội chứ không chỉ những người làm việc trong ngành và đầu tư thông minh để nâng cao vị thế của nghề giáo, nâng cao trình độ chuyên môn của các nhà giáo dục.

Hội thảo thu hút sự tham gia của đông đảo các chuyên gia trong nước và quốc tế, đại diện các địa phương. (Ảnh: PV)

Chú trọng khâu đào tạo gắn với thực tế và chế độ đãi ngộ cho giáo viên cũng là kinh nghiệm từ Phần Lan, theo chia sẻ của tiến sỹ Aija Rinkinen , chuyên gia giáo dục cao cấp của Ngân hàng Thế giới tại Malaysia, từng công tác tại Bộ Giáo dục Phần Lan và là người tham gia soạn thảo chương trình giáo dục mầm non Phần Lan hiện hành.

Tiến sỹ Aija Rinkinen cho hay các bài học kinh nghiệm từ Phần Lan là nội dung chương trình đào tạo và cấu trúc giáo dục mầm non cần phản sánh dược những thay đổi trong xã hội; đảm bảo nguồn nhân lực có trình độ; tiến hành nhiều nghiên cứu hơn và áp dụng kiến thức thu được từ nghiên cứu vào chương trình đào tạo; đánh giá tương lai để tạo cơ sở phát triển chương trình; xaayd ựng hiểu biết chung về các năng lực chuyên môn cần có trong giáo dục mầm non; phối hợp giữa tất cả các bên liên quan; tạo sức hấp dẫn cho nghề nghiệp và giữ chân nhân sự ở lại trong ngành cũng như thu hút người giỏi.

Chương trình giáo dục cần chú ý đến những nhóm đối tượng trẻ em đặc thù như trẻ em nghèo con công nhân ở các khu công nghiệp hay trẻ ở khu vực miền núi khó khăn cũng là vấn đề được các đại biểu chia sẻ. Kinh nghiệm về mô hình đào tạo giáo viên mầm non tại các cơ sở giáo dục mầm non độc lập tư thục của bà Võ Thị Hiền, Giám đốc điều hành OneSky Việt Nam có giá trị tham vấn với Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc chú ý đến đối tượng nhóm trẻ độc lập và nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên nhóm này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Trong khi đó, mô hình nâng cao chất lượng giáo dục ở Vân Nam (Trung Quốc) do chuyên gia cao cấp về giáo dục của Ngân hàng Thế giới tại Hà Nội Lauri Pynnonen lại cho Việt Nam kinh nghiệm để có thể áp dụng với các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Những việc cần làm ngay

Chia sẻ tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho hay những bài học kinh nghiệm từ các quốc gia có giá trị rất lớn khi Việt Nam đang triển khai xây dựng chương trình giáo dục mầm non mới. Qua hội thảo, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận thấy một số vấn đề lớn chắc chắn triển khai trong thời gian sắp tới.

Thứ nhất là việc thiết kế chương trình phải lưu ý rất lớn đến tính phức hợp, liên ngành, tích hợp trong vì cần gồm cả vấn đề phát triển dinh dưỡng, sức khỏe tinh thần và cả các vấn đề xã hội, các chính sách liên quan. Thứ hai là xây dựng chương trình cần đặc biệt chú ý đến tính khả thi trong điều kiện Việt Nam hiện nay, bên cạnh đó phải chú ý đến tính đặc thù của các khu vực khó khăn.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn chia sẻ tại hội thảo. (Ảnh: PV)

Một vấn đề quan trọng khác là việc chuẩn bị lực lượng giáo viên, gồm tổ chức tập huấn và đào tạo lại giáo viên, đào tạo đội ngũ giáo viên mới ở các trường sư phạm; trong đó cần tính đến cơ hội tiếp cận, việc hỗ và tập huấn nâng cao trình độ của các giáo viên nhóm trẻ tư thục khi Việt Nam có trên 1.500 cơ sở mầm non tư thục.

“Việc chuẩn bị về đội ngũ này không phải là đợi chương trình mới được ký ban hành mới bắt đầu mà phải được tiến hành ngay trong quá trình chuẩn bị chương trình,” Bộ trưởng nói.

Theo đó, Bộ trưởng cho rằng phải chuẩn bị các yếu tố liên quan như tài liệu, yêu cầu tập huấn giáo viên. Các trường sư phạm cũng phải “bắt tay” cùng nhóm làm chương trình để cập nhật, điều chỉnh trong nội dung đào tạo giáo viên ngay trong quá trình chuẩn bị chương trình mới.

Bên cạnh đó, bộ sẽ điều chỉnh các quy định trong phạm vi của bộ có thể tự quyết định và kiến nghị Chính phủ các chính sách cần thiết để khi xây dựng chương trình xong, việc triển khai có tính khả thi.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đề xuất với Ngân hàng Thế giới về dự án hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng giáo viên mầm non.

Cùng với vấn đề xây dựng chương trình, đào tạo đội ngũ, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng nhấn mạnh vai trò của hệ thống điều kiện cơ sở vật chất để có thể sẵn sàng cho triển khai thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới. Bộ trưởng cho hay theo thống kê của bộ, Việt Nam còn 20% số trường học vẫn ở tình trạng tạm bợ, bán kiên cố. Trong 20% này, tỷ lệ trường mầm non và tiểu học chiếm phần lớn.

Vì thế, Bộ trưởng lưu ý các địa phương, các sở giáo dục và đào tạo trong 5 năm tới phải giải quyết nhiều nhất vấn đề kiên cố hóa trường mầm non, việc chuẩn bị học liệu, thiết bị đồ dùng, đồ chơi cho trẻ./.