Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus ‘tắt điện’ nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người!

Theo dõi VGT trên

Số người mắc Covid-19 trên toàn thế giới đã lên đến trên 2 triệu với gần 128.000 người chết. Tuy nhiên trước đại dịch này, đã từng có nhiều bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người gây ra ảnh hưởng lớn.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang ngày càng lan rộng, đã có nhiều bằng chứng khoa học cho biết đây là bệnh truyền nhiễm lây từ động vật sang người. Điều này đặt ra câu hỏi: vì sao các bệnh truyền nhiễm này lại nguy hiểm đối với con người?

Có giả thuyết cho rằng con người đã nhiễm virus SAR-CoV-2 (gây bệnh COVID-19) từ tê tê – loài động vật hoang dã được buôn bán bất hợp pháp tại Trung Quốc.

Giới khoa học đã khẳng định chắc chắn loài virus này có nguồn gốc từ động vật, tuy nhiên vẫn chưa thể biết cụ thể đó là loài nào. Dơi, tê tê hay cả hai?

Số người mắc COVID-19 trên toàn thế giới đã lên đến trên 2 triệu với gần 128.000 người chết. Tuy nhiên trước đại dịch COVID-19, đã từng có nhiều bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người gây ra ảnh hưởng lớn.

Bài học từ quá khứ

Ví dụ, theo một báo cáo quốc tế vào năm 2012, thế giới có 56 bệnh truyền nhiễm lây từ động vật sang người, là nguyên nhân gây ra 2,5 tỷ ca bệnh và 2,7 triệu ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Điển hình là bệnh dại, bệnh do nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma, bệnh sốt Q, sốt xuất huyết, cúm gia cầm, Ebola và bệnh than.

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 1

Ảnh bệnh than

Chỉ tính trong thế kỷ trước, các bệnh hô hấp như bệnh cúm truyền nhiễm từ động vật đã tàn phá và lấy đi nhiều sinh mạng. Khoảng 50 triệu người chết do cúm Tây Ban Nha năm 1918 và 700.000 người chết do cúm Hồng Kông vào năm 1968.

Nguyên nhân được cho là có liên quan đến hệ miễn dịch của con người, động vật truyền virus và quá trình chọn lọc tự nhiên.

Virus truyền nhiễm từ động vật và hệ miễn dịch của con người

Một trong số các nguyên nhân mà virus truyền từ động vật sang người rất nguy hiểm là do hệ miễn dịch của con người chưa bao giờ tiếp xúc với chúng nên chúng ta không biết cách nào để đối phó.

Mặc dù hầu hết các loại virus xâm nhập vào cơ thể đều bị hệ thống miễn dịch tiêu diệt hoặc bị đào thải qua hệ tiêu hóa, nhưng vẫn có một số loại không bị loại bỏ, thậm chí còn có thể nhân lên trong tế bào con người.

Thời điểm virus (có nguồn gốc động vật) có thể nhân lên trong cơ thể người đầu tiên mắc bệnh rất quan trọng. Vì đây là cột mốc mang tính quyết định chúng có thể đột biến, tiến hóa trong những điều kiện chọn lọc ngặt nghèo ở cơ thể người để lần đầu tiên thích nghi và cải thiện khả năng nhân lên ở vật chủ mới.

Khi virus xâm nhập, hệ thống miễn dịch của con người phản ứng lại, bắt kịp sự tiến hóa của virus và nhanh chóng tạo ra đáp ứng miễn dịch. Tuy nhiên, do cơ thể chưa từng có miễn dịch với loại virus này nên cần phải nhanh chóng tạo ra miễn dịch mới. Nhưng miễn dịch này thuộc loại miễn dịch thích ứng nên phải mất vài ngày hoặc lâu hơn để hình thành. Khoảng thời gian đó đủ để cho virus có thể nhân lên ồ ạt trong tế bào hoặc tiến hoá thêm để chống lại hệ miễn dịch.

Cuộc chiến ác liệt

Khi xâm nhập vào cơ thể, giữa virus và hệ miễn dịch sẽ xảy ra một cuộc chiến đấu ác liệt. Sau cùng, hoặc một bên bị loại bỏ, hoặc cả hai buộc phải chấp nhận cùng chung sống.

Tạp chí y khoa Medical News Today đã phỏng vấn TS Christopher Coleman, Assistant Professor (Giáo sư trợ lý) về Miễn dịch học và truyền nhiễm tại Đại học Nottingham ở Anh về vấn đề này.

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 2

Ảnh chân dung TS Coleman

Theo TS Coleman, nhìn chung có một giả định rằng, khi virus biến đổi và thích nghi với vật chủ mới, chúng sẽ ít gây nguy hiểm hơn để đảm bảo cơ hội được nhân lên và sống trong tế bào của vật chủ. Điều này tuy không phải lúc nào cũng đúng, nhưng thông thường khi một loại virus sống thích nghi với con người lâu dài, nó sẽ ít nguy hại hơn vì tế bào và virus phải cùng nhau tồn tại.

Trong một số trường hợp, có loài virus có thể sống thích nghi hoàn toàn với tế bào người nhưng hoàn toàn vô hại.

Các nhà khoa học chuyên nghiên cứu về các chủng virus corona gây bệnh ở người đã liệt kê một số chủng virus corona gây bệnh ở động vật, gồm virus gây viêm phế quản ở gà, virus gây viêm màng bụng ở mèo, hay virus viêm dạ dày ruột là loại gây tử vong hầu hết ở heo con. Tuy nhiên, may mắn thay các loại virus này không thể gây bệnh cho con người.

Ngoài ra, một khi virus không chỉ tiến hóa ở động vật mà còn có khả năng lây nhiễm cho người thì nó sẽ nguy hiểm hơn rất nhiều. Điều này đặc biệt đúng khi hệ miễn dịch của loài động vật này rất khác với người, hoặc khi động vật có những cơ chế phòng vệ đặc biệt mà người không có.

Loài dơi và phản ứng “siêu miễn dịch”

Thực tế các loại virus nguy hiểm như SARS, MERS và Ebola đều có nguồn gốc từ loài dơi nhưng không hề gây bệnh cho chúng. Vậy thì loài dơi có gì mà chúng ta không có? Làm thế nào dơi có thể sống, tồn tại và mang theo virus trong mình?

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 3

Ảnh dơi: Có lẽ đã đến lúc phong chức “siêu anh hùng”, “siêu đối thủ” cho loài động vật nhỏ bé này. Nguồn: storymaps

Trong một nghiên cứu mới do TS. BS. Cara Brook tại Đại học California Berkeley thực hiện, khả năng miễn dịch độc đáo duy nhất của loài dơi cho phép chúng duy trì trong cơ thể một lượng virus lớn mà không bị bệnh. Theo Brook và các cộng sự: “Một số con dơi đã kích hoạt liên tục phản ứng miễn dịch chống lại virus theo cơ chế interferon.”

“Với hầu hết các loài động vật có vú khác, phản ứng miễn dịch quá mức như vậy sẽ gây ra phản ứng viêm có hại cho cơ thể. Tuy nhiên, loài dơi đã hình thành được cơ chế chống viêm giúp chúng không bị ảnh hưởng gì”-nhóm nghiên cứu cho biết thêm.

Đây thực sự là một lợi điểm của loài dơi nhưng nó lại gây hại cho các loài động vật có vú khác. Loài dơi có khả năng phòng vệ tốt như vậy là động lực buộc virus phải nhân đôi nhanh hơn. Khả năng miễn dịch độc nhất của loài dơi cuối cùng khiến cho virus trở lên mạnh hơn. Nó giống như quá trình cạnh tranh với một đối thủ xuất sắc và kết quả là giúp bản thân mạnh mẽ hơn.

Thực tế, Brook và cộng sự đã thực hiện thí nghiệm trên dòng tế bào từ hai loài dơi khác nhau. Kết quả cho thấy ở cả hai loài dơi, virus đã chống lại phản ứng kháng virus của dơi bằng cách lây lan nhanh hơn từ tế bào này sang tế bào khác.

Họ kết luận: “Điều này cho thấy phản ứng siêu miễn dịch của loài dơi có thể thúc đẩy nhanh hơn quá trình tiến hóa của virus. Trong khi dơi được bảo vệ và không bị ảnh hưởng gì thì các loài động vật khác, kể cả con người lại không được an toàn.”

Brook nhận định: “Không giống như dơi, nếu hệ miễn dịch của người phản ứng quá mức và hàng loạt như vậy thì sẽ tạo ra phản ứng viêm lan tỏa. Trong khi dơi lại có khả năng thích nghi độc đáo để tránh được điều đó.”

Nguồn gốc của virus SARS-Cov-2 từ đâu? Dơi, tê tê hay rắn?

Đang có nhiều giả thuyết về loài động vật truyền bệnh COVID-19 cho con người, đó có thể là tê tê, dơi hoặc rắn. Việc xác định được cụ thể loài động vật nào đặc biệt quan trọng vì sẽ giúp chúng ta hiểu biết sâu hơn về cấu trúc di truyền của virus cũng như tìm ra biện pháp đối phó. Tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng chủng virus corona mới này có thể đến từ nhiều loài vật chủ khác nhau.

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 4

Ảnh tê tê: Các nhà khoa học cho rằng có thể tê tê không phải là loài duy nhất lây bệnh COVID-19

Coleman cho rằng giả thuyết về nguồn gốc tê tê của virus SARS-Cov-2 khá hợp lý. Tuy nhiên điều này không có nghĩa rằng tê tê là nguồn lây duy nhất mà có thể còn có loài khác nữa.

Ví dụ, với virus SARS-CoV (gây bệnh SARS-hội chứng viêm hô hấp cấp), cầy hương là loài bị nghi ngờ nhiều nhất nhưng một số loài động vật có vú khác cũng bị nghi ngờ.

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 5

Ảnh cầy hương: Ở Việt Nam, các nhà “nhậu học” rất thích ăn thịt cầy hương.

Ngoài ra, mặc dù virus MERS-CoV được cho bắt nguồn từ lạc đà một bướu nhưng cũng có các bằng chứng khác cho thấy nó cũng có thể bắt nguồn từ các loài lạc đà khác.

Tuy nhiên bất kể là loài động vật nào, điều quan trọng là phải trả lời được câu hỏi “virus đã biến đổi lúc nào và ở nơi đâu”.

Hai kịch bản thay thế cho COVID-19

Trong một nghiên cứu gần đây, nhóm nghiên cứu của Giáo sư dự bị (Associate Professor) Kristian Andersen, chuyên gia về miễn dịch học và vi trùng học tại Viện nghiên cứu Scripps ở LaJolla, California, Hoa Kỳ đã sử dụng các dữ liệu sẵn có để xác định xem nguồn gốc của chủng virus gây bệnh COVID-19 là tự nhiên hay do con người tạo ra.

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 6

Ảnh chân dung Andersen

Kết quả chỉ ra rằng virus hoàn toàn là sản phẩm của quá trình tiến hóa tự nhiên, và tùy thuộc vào mức độ thích nghi của virus ở động vật hay con người sẽ dẫn đến những diễn biến khác nhau của đại dịch.

Vũ khí cực mạnh của dơi khiến virus tắt điện nhưng vô tình gây hại cho hệ miễn dịch người! - Hình 7

Nói cách khác, nếu virus đã tiến hóa đến trạng thái thích nghi với hệ miễn dịch của động vật thì trên động vật, chúng cũng sẽ tiếp tục truyền đặc tính này cho nhau, khi đó virus sẽ tiếp tục tiến hoá và gây bệnh trở lại cho con người.

Hơn nữa, các nhà nghiên cứu còn cho rằng điều này sẽ giải thích tại sao virus có thể lây lan nhanh như vậy. Chính vì virus SARS-CoV-2 đã hình thành được cơ chế gây bệnh ở động vật cũng như khả năng sinh sôi và lây lan nhanh chóng một khi thâm nhập được vào cơ thể người.

“Ngược lại, nếu quá trình thích nghi xảy ra ở người trước, thì ngay cả khi quá trình truyền từ động vật sang người lặp đi lặp lại, chúng vẫn không thể gây bệnh ở người nếu không có cùng một loại đột biến.”

Do đó vấn đề đặt ra là làm cách nào để giảm thiểu khả năng xảy ra sự bùng phát tương tự trong tương lai. Hiện tại, không thể biết chắc chắn được kịch bản nào có nhiều khả năng hơn, chúng ta đành phải chờ đợi kết quả từ các nghiên cứu sâu hơn.

Nhiễm Toxosplasma hay sốt Q là bệnh gì?

Nhiễm Toxoplasma hay nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma do một loại vi sinh vật sống trên các loài chim, động vật và con người gây ra. Nó ảnh hưởng đường tiêu hóa (bao gồm miệng, thực quản, dạ dày, ruột và hậu môn), tim, dây thần kinh và da. Nhiễm Toxoplasma nguy hiểm nhất đối với phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu như đang hóa trị, có HIV và ghép tạng.

Bệnh có thể có triệu chứng giống cúm, bao gồm sốt, mệt mỏi, đau cơ, đau đầu và nổi hạch. Lây qua việc ăn thịt sống hay chín tái của động vật bị nhiễm bệnh, đặc biệt thịt cừu và thịt heo, hoặc qua việc tiếp xúc với cát vệ sinh cho mèo hoặc phân mèo bị nhiễm bệnh. Ăn trái cây hoặc rau củ nhiễm bẩn, từng tiếp xúc mầm bệnh nhưng chưa được nấu chín hoặc rửa sạch cũng có thể mắc bệnh. Phụ nữ mang thai có thể truyền ký sinh trùng qua trẻ sơ sinh theo đường máu.

Bệnh sốt Q chủ yếu lây qua các gia súc có sừng như cừu, bò, dê; tiếp đến là mèo, chó, lợn, ngựa, trâu, ngỗng… Động vật hoang dã: gặm nhấm, chim, sóc ve, cá… cũng đều có thể là các ổ chứa mầm bệnh trong tự nhiên. Bệnh lây qua tiếp xúc trực tiếp với da, len, thịt, nhau thai, nước ối, nước tiểu, phân của con vật bị bệnh; hoặc tiếp xúc với quần áo, chất thải của bệnh nhân. Bệnh thường cấp tính.Nhiễm Toxosplasma hay sốt Q là bệnh gì?

Nhiễm Toxoplasma hay nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma do một loại vi sinh vật sống trên các loài chim, động vật và con người gây ra. Nó ảnh hưởng đường tiêu hóa (bao gồm miệng, thực quản, dạ dày, ruột và hậu môn), tim, dây thần kinh và da. Nhiễm Toxoplasma nguy hiểm nhất đối với phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu như đang hóa trị, có HIV và ghép tạng.

Bệnh có thể có triệu chứng giống cúm, bao gồm sốt, mệt mỏi, đau cơ, đau đầu và nổi hạch. Lây qua việc ăn thịt sống hay chín tái của động vật bị nhiễm bệnh, đặc biệt thịt cừu và thịt heo, hoặc qua việc tiếp xúc với cát vệ sinh cho mèo hoặc phân mèo bị nhiễm bệnh. Ăn trái cây hoặc rau củ nhiễm bẩn, từng tiếp xúc mầm bệnh nhưng chưa được nấu chín hoặc rửa sạch cũng có thể mắc bệnh. Phụ nữ mang thai có thể truyền ký sinh trùng qua trẻ sơ sinh theo đường máu.

Bệnh sốt Q chủ yếu lây qua các gia súc có sừng như cừu, bò, dê; tiếp đến là mèo, chó, lợn, ngựa, trâu, ngỗng… Động vật hoang dã: gặm nhấm, chim, sóc ve, cá… cũng đều có thể là các ổ chứa mầm bệnh trong tự nhiên. Bệnh lây qua tiếp xúc trực tiếp với da, len, thịt, nhau thai, nước ối, nước tiểu, phân của con vật bị bệnh; hoặc tiếp xúc với quần áo, chất thải của bệnh nhân. Bệnh thường cấp tính.

Nhóm tác giả: Nguyễn Thảo Ngân, Nguyễn Hồng Duyên, Hà Xuân Nam – Nhóm Y học cộng đồng (chuyển ngữ)

DS. Phạm Trần Thu Trang hiệu đính

Chợ ướt ở Trung Quốc không như những gì phương Tây lầm tưởng

Chuyên gia cho rằng chợ truyền thống bán động vật sống tạo điều kiện thuận lợi cho virus lây lan từ động vật sang người, do các khu vực khá gần nhau và thường mất vệ sinh.

Gần đây, thuật ngữ "chợ truyền thống" - hay còn gọi là chợ ướt, gần như đồng nghĩa với Covid-19 đối với một số người ở phương Tây.

Virus corona chủng mới, đã lây nhiễm hơn 2 triệu người trên toàn cầu, được cho là bắt nguồn ở một khu chợ ở thành phố Vũ Hán, nơi có cả những động vật hoang dã như nhím, hươu được bán và giết mổ tại chỗ để làm thức ăn và thuốc.

Chợ thường ướt sàn sau khi người bán rửa rau hay cá

Phát biểu vào ngày 3/4, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ, Anthony Fauci, nói với Fox News rằng tất cả các chợ truyền thống này nên "đóng cửa ngay lập tức", và ông "không thể hiểu tại sao chúng vẫn hoạt động".

Chợ ướt ở Trung Quốc không như những gì phương Tây lầm tưởng - Hình 1

Quầy hàng hải sản ở một chợ truyền thống ở Bắc Kinh. Ảnh: CNN.

Nhưng các chợ truyền thống, khác với chợ đồ khô, nơi bán các mặt hàng có thể bảo quản lâu như ngũ cốc hoặc đồ gia dụng, chỉ đơn giản là những nơi cung cấp nhiều loại thực phẩm tươi sống. Một số chợ, nhưng không phải tất cả, cũng có những cửa hàng bán động vật sống. Chúng thường không được khô ráo do sàn nhà thường bị ướt sau khi người bán rửa rau hoặc làm sạch cá.

Các chuyên gia cho biết chợ bán động vật sống có nguy cơ tạo điều kiện thuận lợi cho virus lây lan từ động vật sang người, do các khu vực khá gần nhau và thường mất vệ sinh, đặc biệt nếu tại đây giữ các loài động vật quý hiếm hoặc thú hoang bắt ngoài tự nhiên.

Ví dụ, dịch SARS năm 2003 có liên quan đến việc buôn bán cầy hương ở tỉnh Quảng Đông.

Tuy nhiên, hầu hết các chợ hản sản không phải là những 'ổ virus' với đầy rẫy động vật kỳ lạ trưng bày để giết thịt.

Đối với phần lớn người dân ở Trung Quốc và trên khắp châu Á, chợ chỉ là nơi để mua thực phẩm tươi sống, như thịt gà, thịt lợn, cá hay rau với giá cả phải chăng.

Thị trường buôn bán động vật hoang dã trị giá hàng tỷ USD

Chợ truyền thống là một cảnh tượng phổ biến không chỉ ở Trung Quốc đại lục mà trên khắp châu Á.

Ví dụ, tại Hong Kong, có một mạng lưới dày đặc các chợ truyền thống, nơi hàng nghìn người dân địa phương mua sắm thực phẩm hàng ngày. Hầu hết ở quận nào cũng có một chợ và chẳng đâu trong số đó buôn bán động vật hoang dã cả.

Các chợ kiểu này cũng phổ biến ở Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Đài Loan, Thái Lan...

Tuy nhiên, một số chợ có thể là kênh buôn bán động vật hoang dã, quý hiếm, mà theo một báo cáo năm 2017 của chính phủ Trung Quốc, trị giá hơn 73 tỷ USD.

Nhưng đây không phải là mặt hàng chính ở các chợ truyền thống. Việc tiêu thụ thịt động vật hoang dã không phổ biến, đặc biệt là ở các thành phố lớn, và người tiêu dùng thường phải đi đến những địa điểm cụ thể để mua bán động vật hoang dã hay quý hiếm hoặc.

Chợ ướt ở Trung Quốc không như những gì phương Tây lầm tưởng - Hình 2

Chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc đóng cửa vì bị cho là nơi bắt nguồn của virus corona. Ảnh: CNN.

Sau dịch SARS, chính quyền một số tỉnh cố gắng giải quyết vấn nạn buôn bán động vật hoang dã, cấm bán một số động vật như cầy hương và rắn, nhưng nhiều lệnh cấm không được thi hành hoặc bị lẳng lặng gỡ bỏ.

Để đối phó với đại dịch Covid-19, chính phủ Trung Quốc đã tạm thời cấm buôn bán động vật hoang dã làm thực phẩm từ cuối tháng 2 và đang dự thảo một đạo luật để kiểm soát chặt chẽ hơn nữa.

Theo Tân Hoa Xã, ít nhất 94% chợ truyền thống ở Trung Quốc đã được mở cửa trở lại vào ngày 22/3. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ có bao nhiêu trong số đó đã ngừng việc buôn bán động vật hoang dã.

"Đối mặt với Covid-19, cũng dễ hiểu việc trên khắp thế giới người ta kêu gọi đóng cửa tất cả các chợ", Duan Biggie, nghiên cứu viên cao cấp của Viện Nghiên cứu Tương lai môi trường tại Đại học Griffith của Australia, nói.

"Tuy nhiên, một lệnh cấm tuyệt đối khó có thể là giải pháp bền vững cho rủi ro này - cũng như sự thất bại của các lệnh cấm và phong tỏa trước đấy. Thay vào đó, cần có các chính sách và quy định mới có sự kết hợp với bằng chứng khoa học cùng sự cân nhắc thấu đáo về các quan điểm và giá trị văn hóa khác nhau đối với động vật hoang dã cũng như việc buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã".

Thay đổi hành vi

Theo truyền thống, người dân Trung Quốc từ lâu đã ưa chuộng thực phẩm tươi sống, thích đi chợ nhiều lần mỗi tuần để mua thịt, cá và rau thay vì đến siêu thị mua sắm cho cả tuần. Nhưng trong những năm gần đây, theo xu hướng toàn cầu, chợ truyền thống đã dần yếu thế trước sự phát triển của hệ thống siêu thị, đặc biệt là đối với người tiêu dùng trẻ tuổi.

Nhiều gian hàng tạp hóa trực tuyến, với những gã khổng lồ internet dư giả chống lưng và hệ thống hậu cần được thiết kế thông minh, cũng đang nổi lên nhanh chóng.

Ngay cả các thế hệ trước, những người đã dành cả đời mua sắm ở chợ, cũng bị hấp dẫn bởi các dịch vụ mới như Hema (Freshhippo) của Alibaba bởi có quá nhiều ưu đãi, lại cam kết an toàn và cung cấp truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Chỉ riêng Hema đã có tới 197 cửa hàng tại Trung Quốc vào cuối năm 2019.

Chợ ướt ở Trung Quốc không như những gì phương Tây lầm tưởng - Hình 3

Một tiểu thương bán thịt tươi tại chợ ở Bắc Kinh. Ảnh: CNN.

Lệnh cấm di chuyển trong đại dịch càng đẩy người dân dần xa khỏi các khu chợ. Các gian hàng tạp hóa trực tuyến trở thành nơi mua sắm thiết yếu hàng ngày khi hầu hết người Trung Quốc buộc phải ở nhà.

Eliam Huang, một nhà phân tích của Coresight, cho biết dịch bệnh buộc người tiêu dùng phải thích nghi với những xu hướng mà, nếu không ở trong hoàn cảnh này, họ sẽ do dự khi thử. "Cuộc khủng hoảng khiến mọi người chuẩn bị tốt hơn cho tương lai công nghệ", cô nói.

Nhưng hiện tại, việc khuyến khích mọi người ngừng mua sắm ở chợ truyền thống hoàn toàn không phải là một giải pháp khả thi. Kỹ sư môi trường và nhân đạo của Đại học Sydney, Petr Matous, nói rằng chợ truyền thống đóng một vai trò quan trọng trong an ninh lương thực đối với cộng đồng người có thu nhập thấp cả ở Trung Quốc và trên toàn cầu, những người, vì nhiều lý do, không thể mua sắm trực tuyến.

"Xóa bỏ chợ truyền thống có thể khiến người ta ảo tưởng đã giải quyết xong nguyên nhân của tình hình hiện tại nhưng vấn đề thực sự còn sâu xa hơn thế", ông nói trong một email.

Nhiều chuyên gia nhất trí rằng chấm dứt việc buôn bán động vật bất hợp pháp là biện pháp quan trọng nhất để ngăn chặn đại dịch tiếp theo - và điều đó có nghĩa là phải có những quy định chặt chẽ hơn được thực thi nghiêm ngặt hơn, đặc biệt là ở cấp địa phương.

Tuy nhiên, về lâu dài, quy định chặt chẽ hơn có thể không ngăn chặn hoàn toàn việc buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp nếu nhu cầu vẫn tồn tại - đơn giản là nó sẽ chuyển sang hoạt động ngầm, theo Quỹ Động vật hoang dã Thế giới.

"Cuộc khủng hoảng về y tế này phải đóng vai trò như một lời cảnh tỉnh về yêu cầu buộc phải chấm dứt việc sử dụng các động vật hoang dã đang bị đe dọa và các phần của chúng để làm vật nuôi, làm thực phẩm và dược liệu", tổ chức này nói.

Virus corona không bắt nguồn từ chợ hải sản Vũ Hán Các nhà khoa học cho rằng virus corona gây chết người có thể không mang nguồn gốc tại khu chợ Vũ Hán (Trung Quốc), vì dữ liệu bộ gen cho thấy virus có nguy cơ đến từ bên ngoài.

Khánh Linh

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Bến Tre: Phát hiện ổ bệnh thủy đậu tại một trường trung học cơ sởBến Tre: Phát hiện ổ bệnh thủy đậu tại một trường trung học cơ sở
18:22:18 09/01/2025
Dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thiếu hụt canxiDấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thiếu hụt canxi
16:48:02 10/01/2025
Điều gì xảy ra với cơ thể nếu ăn đậu bắp thường xuyên?Điều gì xảy ra với cơ thể nếu ăn đậu bắp thường xuyên?
22:15:09 10/01/2025
Nỗ lực giữ nghề bó thuốc truyền thống của người Vân KiềuNỗ lực giữ nghề bó thuốc truyền thống của người Vân Kiều
21:14:00 10/01/2025
5 không khi dùng mật ong5 không khi dùng mật ong
18:17:51 09/01/2025
3 nhóm bài tập người trên 50 tuổi nên tránh nếu không muốn đẩy nhanh lão hóa3 nhóm bài tập người trên 50 tuổi nên tránh nếu không muốn đẩy nhanh lão hóa
18:09:05 09/01/2025
Hàng trăm con giun bám trắng ruột người phụ nữHàng trăm con giun bám trắng ruột người phụ nữ
05:50:27 10/01/2025
7 triệu chứng thiếu canxi ở người lớn7 triệu chứng thiếu canxi ở người lớn
09:00:19 10/01/2025

Tin đang nóng

Ngân 98 vén màn gây sốc chuyện gia đình: Bị bố đẻ chiếm 1 tỷ đồng, doạ tung clip nhạy cảm?Ngân 98 vén màn gây sốc chuyện gia đình: Bị bố đẻ chiếm 1 tỷ đồng, doạ tung clip nhạy cảm?
09:46:16 11/01/2025
Loạt ảnh vạch trần sự đối lập khi về già, ở hiện tại, nhìn thấy nên biết sợ!Loạt ảnh vạch trần sự đối lập khi về già, ở hiện tại, nhìn thấy nên biết sợ!
11:31:32 11/01/2025
83 lao động Việt Nam bị công ty Nhật nợ lương với số tiền rất lớn83 lao động Việt Nam bị công ty Nhật nợ lương với số tiền rất lớn
10:17:34 11/01/2025
Tránh ô tô đang đậu, hai cha con bị xe tải tông thương vong ở Bình DươngTránh ô tô đang đậu, hai cha con bị xe tải tông thương vong ở Bình Dương
09:09:39 11/01/2025
Kết bạn trong tù, ra trại rủ nhau lập đường dây ma túyKết bạn trong tù, ra trại rủ nhau lập đường dây ma túy
09:07:27 11/01/2025
Trước scandal đăng ảnh nhạy cảm, Park Sung-hoon nổi tiếng như thế nào?Trước scandal đăng ảnh nhạy cảm, Park Sung-hoon nổi tiếng như thế nào?
08:13:22 11/01/2025
Nguyên nhân Vũ Thu Phương ly hôn chồng doanh nhân sau 13 năm chung sống?Nguyên nhân Vũ Thu Phương ly hôn chồng doanh nhân sau 13 năm chung sống?
11:42:43 11/01/2025
Lê Giang nói thẳng về mối quan hệ của Khả Như - Huỳnh PhươngLê Giang nói thẳng về mối quan hệ của Khả Như - Huỳnh Phương
10:53:32 11/01/2025

Tin mới nhất

Chàng trai 25 tuổi gãy dương vật

Chàng trai 25 tuổi gãy dương vật

09:20:34 11/01/2025
Ngày 10/1, Bệnh viện Việt Đức cho biết, nam thanh niên được xác định vỡ vật hang, một chấn thương nghiêm trọng ở dương vật. Đây là hậu quả của hành động tác động lực mạnh và sai tư thế, khiến cấu trúc bên trong dương vật bị tổn thương n...
Những loại thuốc nào không nên uống cùng giấm táo?

Những loại thuốc nào không nên uống cùng giấm táo?

08:04:16 11/01/2025
Các triệu chứng hạ kali máu bao gồm: Lú lẫn, mệt mỏi, chuột rút cơ bắp, tim đập nhanh/nhịp tim bất thường, yếu cơ hoặc tê liệt. Điều trị hạ kali máu phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và biến chứng.
Dịch vụ y tá online giúp nhiều bệnh nhân và gia đình thoát khổ

Dịch vụ y tá online giúp nhiều bệnh nhân và gia đình thoát khổ

07:25:31 11/01/2025
Trong những năm gần đây, khi dân số Trung Quốc ngày càng già đi và nhu cầu chăm sóc người cao tuổi tại nhà tăng cao, dịch vụ y tá online được nhiều gia đình lựa chọn vì sự tiện lợi.
Những tổn thương tiềm ẩn do đi bộ quá nhiều

Những tổn thương tiềm ẩn do đi bộ quá nhiều

07:22:53 11/01/2025
Đi bộ chủ yếu tác động đến phần thân dưới nên có thể gây mất cân bằng sức mạnh cơ và tư thế xấu, tăng nguy cơ chấn thương do cơ thân trên yếu hoặc bị bỏ bê.
Dấu hiệu cảnh báo buồng trứng đa nang ở phụ nữ

Dấu hiệu cảnh báo buồng trứng đa nang ở phụ nữ

07:19:29 11/01/2025
Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) thường có nhiều biểu hiện như kinh nguyệt không đều, mệt mỏi, rậm lông, da mụn, đặc biệt là khó có thai.
Thừa vitamin E có gây hại cho sức khỏe không?

Thừa vitamin E có gây hại cho sức khỏe không?

07:18:53 11/01/2025
Vitamin E rất quan trọng đối với sức khỏe nhưng việc bổ sung quá nhiều vitamin E lại có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Việt Nam có loại rễ cây phơi khô, là 'thần dược' bổ máu lại cực tốt cho tim mạch

Việt Nam có loại rễ cây phơi khô, là 'thần dược' bổ máu lại cực tốt cho tim mạch

07:17:40 11/01/2025
Các hoạt chất trong đương quy có khả năng chống viêm, giảm sưng tấy, đặc biệt hiệu quả đối với những người bị viêm loét dạ dày, tá tràng.
Mắt nhức mỏi là biểu hiện của bệnh gì?

Mắt nhức mỏi là biểu hiện của bệnh gì?

07:15:15 11/01/2025
Ánh sáng nguy hiểm khi tác động vào đáy mắt (võng mạc) sẽ gây tổn thương và làm chết các tế bào võng mạc, khiến mắt bị tổn thương và suy yếu sẽ dẫn đến thoái hóa hoàng điểm.
Cảnh báo đột quỵ khi thức giấc trong thời tiết lạnh

Cảnh báo đột quỵ khi thức giấc trong thời tiết lạnh

07:13:34 11/01/2025
Trời về sáng, tim đập nhiều hơn, huyết áp tăng cao hơn, nếu bệnh nhân thay đổi tư thế đột ngột, đi vệ sinh trong tình trạng chưa tỉnh táo hoàn toàn rất có nguy cơ xảy ra đột quỵ.
Thói quen sai lầm khiến bệnh đái tháo đường nặng hơn

Thói quen sai lầm khiến bệnh đái tháo đường nặng hơn

07:12:57 11/01/2025
Vì vậy, người bệnh cần theo dõi cả đường huyết lúc đói và sau ăn, và không chỉ thử một lần mỗi tuần mà phải kiểm tra nhiều lần trong ngày cho đến khi đường huyết ổn định. Mức đường huyết lý tưởng sau ăn (1-2 giờ) là dưới 10 mmol/L.
Gà và trứng: Loại nào có nhiều protein tốt hơn?

Gà và trứng: Loại nào có nhiều protein tốt hơn?

07:11:56 11/01/2025
Như vậy, thịt gà và trứng chứa hàm lượng vitamin và khoáng chất khác nhau nhưng cả hai đều rất tốt cho sức khỏe và có thể được đưa vào nhiều chế độ ăn kể cả chế độ ăn paleo hay chế độ ăn keto.
Thời điểm uống cà phê ngăn ngừa nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch

Thời điểm uống cà phê ngăn ngừa nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch

21:11:55 10/01/2025
Trong thời gian theo dõi gần 10 năm, các nhà nghiên cứu từ Đại học Tulane ghi nhận nhóm uống cà phê buổi sáng có nguy cơ tử vong chung thấp hơn 16% so với những người không uống; nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch giảm 31%.

Có thể bạn quan tâm

Các rạn san hô trên vùng biển Đại Tây Dương của Brazil bị tẩy trắng hàng loạt

Các rạn san hô trên vùng biển Đại Tây Dương của Brazil bị tẩy trắng hàng loạt

Thế giới

14:15:08 11/01/2025
Ông Miguel Mies bày tỏ hiện tượng này không chỉ xảy ra ở Brazil mà xảy ra trên toàn thế giới. Tình trạng tẩy trắng rạn san hô toàn cầu đã lên tới mức kỷ lục trong năm 2024.
Tết về, làm bánh dừa nướng đơn giản mà thơm ngon, giòn rụm để nhâm nhi hoặc biếu người thân

Tết về, làm bánh dừa nướng đơn giản mà thơm ngon, giòn rụm để nhâm nhi hoặc biếu người thân

Ẩm thực

13:57:07 11/01/2025
Chỉ với vài nguyên liệu cơ bản và một chút thời gian, bạn sẽ có ngay những chiếc bánh dừa nướng vàng giòn, thơm nức, sẵn sàng làm say lòng mọi vị khách ghé thăm.
Cứu nam sinh nhảy cầu Vĩnh Tuy trong đêm lạnh

Cứu nam sinh nhảy cầu Vĩnh Tuy trong đêm lạnh

Tin nổi bật

13:16:02 11/01/2025
Ngay lập tức, đơn vị đã xuất cano cùng cán bộ chiến sĩ nhanh chóng đến hiện trường tổ chức cứu nạn, cứu hộ. Thời điểm này, nạn nhân đang chấp chới giữa dòng nước sông Hồng lạnh giá mùa đông trong nền nhiệt độ dưới 10 độC.
Thái Bình: Bỏ lại tờ giấy ghi số điện thoại bố mẹ và xe máy trên cầu, nam thanh niên khiến hàng trăm người hoang mang tìm kiếm

Thái Bình: Bỏ lại tờ giấy ghi số điện thoại bố mẹ và xe máy trên cầu, nam thanh niên khiến hàng trăm người hoang mang tìm kiếm

Netizen

13:04:44 11/01/2025
Do bị ngăn cản chuyện yêu đương, nam thanh niên để lại chiếc xe máy và số điện thoại của gia đình rồi bỏ đi, khiến hàng trăm người hoang mang.
'Hành tinh thứ 9' định hình theo cách khoa học không ngờ đến

'Hành tinh thứ 9' định hình theo cách khoa học không ngờ đến

Lạ vui

13:00:53 11/01/2025
Các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra một loại va chạm vũ trụ hoàn toàn mới, giúp định hình hành tinh thứ 9 và bạn đồng hành.
Lời mật ngọt Vũ Thu Phương dành cho chồng đại gia trước khi ly hôn

Lời mật ngọt Vũ Thu Phương dành cho chồng đại gia trước khi ly hôn

Sao việt

12:39:01 11/01/2025
Vũ Thu Phương từng dành nhiều lời khen ngợi cho chồng đại gia Trần Thanh Hải trong 13 năm hôn nhân. Cô xem anh là tri kỷ, người thầy trước khi ly hôn vào tháng 11/2023.
Nghe ngay 3 màn collab cực hấp dẫn của album WeChoice 2024: tlinh, Pháo, Pháp Kiều quá slay, "viên ngọc thô của Việt rap" gây kinh ngạc

Nghe ngay 3 màn collab cực hấp dẫn của album WeChoice 2024: tlinh, Pháo, Pháp Kiều quá slay, "viên ngọc thô của Việt rap" gây kinh ngạc

Nhạc việt

12:34:43 11/01/2025
Tính đến 20h tối 10/1, WeChoice Awards 2024 đã thả xích lần lượt 3 ca khúc - A Ă Â, Cái Đẹp và Miền Đất Kỳ Diệu.
Tuổi nào khiến collagen giảm gây lão hóa da và cách khắc phục

Tuổi nào khiến collagen giảm gây lão hóa da và cách khắc phục

Làm đẹp

12:25:23 11/01/2025
Mỗi độ tuổi da sẽ phải đối mặt với những vấn đề khác nhau. Quá trình lão hóa da sẽ trở nên nhanh hơn từ tuổi 25 trở đi và các dấu hiệu lão hóa sẽ rõ ràng từ 30 tuổi.
Lộ diện ông trùm đứng sau đường dây lừa bán hàng trăm diễn viên Trung Quốc sang biên giới Thái Lan - Myanmar?

Lộ diện ông trùm đứng sau đường dây lừa bán hàng trăm diễn viên Trung Quốc sang biên giới Thái Lan - Myanmar?

Sao châu á

12:21:04 11/01/2025
Nhân vật này bị tố cáo là tội phạm đội lốt doanh nhân, đứng sau các công xưởng lừa đảo viễn thông, buôn người xuyên quốc gia khét tiếng.
Xuân Son đang nằm viện, nói đúng 2 câu với vợ lộ hết nội tình hôn nhân trong 10 năm

Xuân Son đang nằm viện, nói đúng 2 câu với vợ lộ hết nội tình hôn nhân trong 10 năm

Sao thể thao

12:15:47 11/01/2025
Những ngày vừa qua, những thông tin xoay quanh về việc điều trị, phục hồi sau ca mổ của cầu thủ Nguyễn Xuân Son (SN 1997, tại Brazil).
Áo dài sequins lấp lánh, lựa chọn hoàn hảo để nàng đón chào năm mới

Áo dài sequins lấp lánh, lựa chọn hoàn hảo để nàng đón chào năm mới

Thời trang

11:59:09 11/01/2025
Rực rỡ và nổi bật, áo dài sequins lấp lánh tôn lên vẻ đẹp yêu kiều và mang đến sự sang trọng, cuốn hút, là lựa chọn hoàn hảo để nàng tự tin đón chào năm mới tràn đầy sắc màu.