Vì sao Tổng thống Mexico trực tiếp gặp Trump giữa bão Covid-19?

Vì sao Tổng thống Mexico quyết định đến Washington gặp Tổng thống Trump vào thời điểm nhạy cảm như hiện nay: Covid-19 vẫn phức tạp và bầu cử Mỹ cận kề?

Trong những năm qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump từng không ít lần khiến người dân Mexico phật lòng khi khẳng định sẽ xây một bức tường biên giới nhằm ngăn người di cư, tội phạm, tình trạng buôn bán ma túy và gần đây nhất là dịch Covid-19. Tuy nhiên, điều đó cũng không thể ngăn Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador đích thân tới Nhà Trắng trong cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Trump trong tuần này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador. Ảnh: CNN

Đây là lần đầu tiên Tổng thống Mexico rời quốc gia này kể từ khi nhậm chức vào tháng 12/2018. Thực tế là chuyến thăm Nhà Trắng của ông López Obrador mang cả ý nghĩa thực tế và ý nghĩa biểu tượng. Cả hai nhà lãnh đạo Mỹ và Mexico đều đang tìm kiếm chiến thắng khi đối mặt với cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp ở mỗi nước này.

Hồi tháng trước, ông Trump đã gọi ông López Obrador là “một người tuyệt vời” trong khi nhà lãnh đạo Mexico cho biết ông sẽ tới thủ đô Washington để “cảm ơn Tổng thống Trump vì sự ủng hộ và tinh thần đoàn kết của ông ấy”.

Mặc dù có không ít bất đồng nhưng ông López Obrador, một người theo chủ nghĩa dân túy và là một gương mặt cánh tả của Mexico thực sự có nhiều điểm chung với Tổng thống Trump.

Toan tính đôi bên

Cuộc gặp của 2 nhà lãnh đạo Mỹ và Mexico tập trung vào Thỏa thuận thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) – một thỏa thuận được thông qua sau nhiều tháng đàm phán khó khăn.

Đây cũng là cuộc gặp gây tranh cãi khi diễn ra giữa bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang lan rộng ở cả 2 quốc gia. Với việc 2 nhà lãnh đạo đều đang chứng kiến tỷ lệ ủng hộ sụt giảm liên tục trong đại dịch, cuộc gặp trên là một cơ hội để trao đổi về những vấn đề khác.

“Ngay lúc này, không có ai trong 2 nhà lãnh đạo này được đánh giá cao về khả năng xử lý cuộc khủng hoảng y tế Covid-19. Cuộc gặp trên sẽ là một sự đánh lạc hướng dư luận”, Christopher Wilson, phó giám đốc Viện Nghiên cứu Mexico tại Trung tâm Wilson nhận định.

Việc thực hiện USMCA đại diện cho một trong những chiến thắng lớn nhất về chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump, đồng thời là một trong những minh chứng hiếm hoi cho thấy Tổng thống đang tạo nên những thay đổi đối với một thỏa thuận đã tồn tại với các quốc gia khác thay vì hủy bỏ chúng.

Bản thân Tổng thống Trump cũng thúc đẩy thỏa thuận này như một chiến thắng và là một dấu hiệu cho thấy ông đã thực hiện được lời hứa tranh cử, đó là thay đổi các thỏa thuận thương mại tự do đang bất cập, thậm chí cả khi đảng Dân chủ nói rằng lý do duy nhất họ bỏ phiếu để thông qua USMCA là bởi họ đã xem xét lại toàn bộ khung thỏa thuận ban đầu trong quá trình đàm phán.

“Chuyến thăm của López Obrador sẽ giúp Tổng thống Trump nhắc nhở các cử tri rằng Mỹ vẫn có những thỏa thuận “rất tốt” đồng thời nhấn mạnh về thành quả của ông với Mexico về chính sách nhập cư”, Gladys McCormick – chuyên gia về quan hệ Mỹ – Mexico tại Đại học Syracuse đánh giá.

Trong khi đó, với Tổng thống Mexico López Obrador, cuộc gặp này sẽ giúp ông có cơ hội thể hiện Mexico là một môi trường ổn định cho các nhà đầu tư Mỹ.

“Khoảng 85% hàng xuất khẩu của Mexico là tới Mỹ. Đây rõ ràng là một con số khổng lồ. Mexico phụ thuộc lớn về hoạt động thương mại với Mỹ”, Larry Rubin, Chủ tịch Hiệp hội Mexico của Mỹ nhận định.

“Mexico sẽ đạt được nhiều lợi ích hơn bằng cách gửi đi một thông điệp rõ ràng và tích cực rằng nếu các nhà đầu tư muốn đến và đầu tư vào Mexico, sự đầu tư của họ sẽ được bảo đảm”, chuyên gia Rubin cho hay.

Hiện nay, các nhà phân tích cho rằng chuyến thăm của ông López Obrador không chỉ là dấu hiệu gần đây nhất cho thấy chính phủ Mexico thực hiện chiến lược không đối đầu với hy vọng Mexico sẽ có lợi nếu kết thân với người láng giềng phía Bắc quyền lực là Mỹ. Đây cũng là hướng tiếp cận giống với chiến lược của người tiền nhiệm của ông López Obrador là cựu Tổng thống Enrique Pea Nieto.

“Giống như những gì ông Enrique Pea Nieto từng làm, Tổng thống López Obrador đang đặt cược rằng ông sẽ có lợi nếu ông giúp Tổng thống Trump giành được lá phiếu từ các cử tri Latin”, nhà sử học Mexico Enrique Krauze nhận định trên New York Times.

“Nếu chúng ta có một mối quan hệ tốt đẹp với Mỹ, chúng ta sẽ không bị đối xử tệ và chúng ta sẽ thực hiện kế hoạch này”, Tổng thống Mexico khẳng định.

Dù chiến lược của Mexico là gì, thì dường như điều đó đã khiến Tổng thống Trump có quan điểm tích cực về ông López Obrador khi ông viết trên Twitter hồi tháng 6/2019 rằng: “Mexico đang làm tốt hơn đảng Dân chủ trong vấn đề biên giới. Cảm ơn Mexico”.

Đồng thanh tương ứng

Mặc dù Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Mexico có những nền tảng chính trị rất khác nhau khi ông Trump không phải một chính trị gia lâu năm, đồng thời là người thiên về tư tưởng cánh hữu trong khi Tổng thống Mexico là một chính trị gia có nhiều kinh nghiệm, và tự tuyên bố rằng mình là người theo cánh tả, nhưng cả 2 nhà lãnh đạo này đều có những điểm tương tự nhau trong cách điều hành đất nước.

“Cả hai Tổng thống đều là những người theo chủ nghĩa dân túy và là những người theo chủ nghĩa dân tộc về kinh tế. Cả hai đều coi các thể chế và các cơ quan là những tổ chức giám sát quyền lực không cần thiết và là trở ngại trong mối quan hệ trực tiếp của họ với các cử tri”, Wilson cho hay.

Đặc biệt, 2 nhà lãnh đạo này tìm thấy rất nhiều tiếng nói chung về việc xử lý đại dịch Covid-19.

Hai Tổng thống ban đầu đều hạ thấp mức độ nghiêm trọng của đại dịch. Ông Trump từng phát biểu hồi tháng 2 rằng đại dịch sẽ biến mất trong khi Tổng thống Mexico phát biểu rằng 2 tấm bùa hộ mệnh sẽ bảo vệ ông khỏi virus. Hai nhà lãnh đạo này cũng phớt lờ khuyến cáo thực hiện giãn cách xã hội và đeo khẩu trang nơi cộng cộng của các chuyên gia y tế và đều không thích việc xét nghiệm diện rộng.

Điểm quan trọng nhất là cả ông Trump và ông López Obrador đều thúc đẩy mạnh mẽ việc mở cửa trở lại nền kinh tế. Vì thế, cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo tưởng trái ngược và bất ngờ này thực ra lại là điều không mấy khó đoán nếu cân nhắc đến những điểm chung của họ.