‘Vì sao tôi bỏ Facebook?’

Facebook có ảnh hưởng rất lớn trong đời sống ngày nay. Chỉ riêng việc dừng lên Facebook một thời gian thôi cũng khiến nhiều người cảm thấy thực sự khó khăn.

Là một trong những người tham gia Facebook từ khá sớm vào tháng 4/2005 khi mạng xã hội này mở ra tại Mississippi, Mỹ, Blake Watson quyết định xoá bỏ hoàn toàn tài khoản của mình vào cuối tháng 5 năm nay. Quyền riêng tư và mối lo ngại về đạo đức là những lí do chính khiến anh đưa ra quyết định này, bên cạnh những lí do về sử dụng dịch vụ khác.

Watson còn cho đăng tải một bài viết trên website cá nhân blakewatson.com nhằm chia sẻ những suy nghĩ của mình về các tác động của mạng xã hội lớn nhất thế giới đến đời sống con người ngày nay.

Giá của Facebook là sự riêng tư

Các công ty kinh doanh trên nền tảng dữ liệu lớn thường có khả năng tiếp cận nguồn thông tin cá nhân của người dùng, phần lớn do chính chúng ta đưa ra bên cạnh việc thông qua các hình thức hợp pháp khác. Trong trường hợp của Facebook, mạng xã hội này vừa đạt mốc 2 tỷ người dùng. Vì thế có thể hình dung quy mô khai thác dữ liệu cá nhân to lớn đến mức nào.

Facebook chiếm một vị trí rất quan trọng trong đời sống con người ngày nay. Ảnh: Snopes.

Facebook đang xây dựng những hồ sơ cá nhân rất phức tạp về người dùng. Họ thu thập hàng ngàn dữ liệu, mua thông tin về chúng ta từ các bên cung cấp khác. Thậm chí, ngay cả khi không phải là người dùng Facebook, công ty này vẫn biết về bạn và lưu giữ thông tin dưới dạng profile ẩn (shadow profile).

Chúng ta đã từng nhìn thấy phím like và phím “Đăng nhập trên Facebook” (Sign-in with Facebook ) tại các trang web khác? Đó chính là cách Facebook theo dõi người dùng ở khắp nơi trên Internet. Ngay cả chính sách bảo mật của họ cũng nói rất rõ:

“Chúng tôi thu thập thông tin khi bạn ghé thăm hay sử dụng các trang web hoặc ứng dụng của bên thứ ba có sử dụng dịch vụ của chúng tôi (như khi họ cung cấp phím Like hay phím Facebook Log In hoặc sử dụng công cụ đo lường cũng như dịch vụ quảng cáo của chúng tôi).

Điều này bao gồm thông tin các trang web, ứng dụng mà bạn truy cập, việc sử dụng dịch vụ của bạn trên web và ứng dụng đó, cũng như những thông tin mà nhà phát triển hay đơn vị phát hành ứng dụng, website cung cấp cho bạn hoặc cho chúng tôi”.

Facebook thậm chí còn có thể biết được cả những nội dung bài đăng hoặc bình luận mà người dùng chưa gửi đi. Watson chia sẻ: “Là người viết nhiều ứng dụng bằng ngôn ngữ JavaScript và thích nó, tôi cảm thấy buồn khi các công ty khai thác dữ liệu và quảng cáo đã biến nó thành vũ khí để chống lại chúng ta”.

Bên cạnh những thông tin Facebook thu thập được từ người dùng, có những thực thể khác mà thông tin của người dùng sẽ bị Facebook chia sẻ. Đó là những trò chơi và trắc nghiệm nhỏ thường yêu cầu người dùng tham gia phải đăng nhập tài khoản Facebook.

Tuy nhiên một số người dùng có thể đặt câu hỏi: “Thế thì sao? Tôi vẫn biết là họ theo dõi mình. Google và nhiều trang web khác cũng như vậy. Nhưng ai quan tâm chuyện đó?”.

Tất cả việc theo dõi này đến nay vẫn chưa tạo ra tác động trực tiếp, ảnh hưởng cá nhân một cách sâu sắc nào, ngoại trừ những quảng cáo xuất hiện dày đặc. Tuy nhiên, xu hướng này đang dần trở nên tồi tệ hơn, và nếu quan tâm đến quyền riêng tư của người thân và chính mình, đã đến lúc cần xem lại các biện pháp bảo vệ.

Facebook điều khiển cảm xúc

Theo thời gian, chúng ta dần trở nên lệ thuộc vào những định giá xã hội trên Facebook cũng như các dịch vụ khác tạo ra. Watson cho hay “trước khi nhấn nút xoá tài khoản, một trong những điều níu giữ tôi trên Facebook – sau khi đã ngừng đăng trạng thái và xem News Feed – chỉ là được kiểm tra thông báo trên tài khoản. Tôi khao khát một cách vô ý thức khi có ai đó Like bài viết của mình. Nhưng đó không phải hạnh phúc thực sự. Đó là một chứng nghiệ.n không lành mạnh”.

Các định giá xã hội trên Facebook tác động rất lớn đến cảm xúc người dùng. Ảnh: PCMag.

Facebook không chỉ sử dụng sức mạnh để thao túng cảm xúc con người, nó còn thử nghiệm cảm xúc người dùng mà không có sự hay biết lẫn cho phép của chúng ta. Năm 2012, Facebook từng làm việc với các nhà nghiên cứu để thực hiện một nghiên cứu có quy mô lớn nhằm điều khiển cảm xúc người dùng bằng các đề tài đưa ra trên News Feed.

Ngoài ra, khi đọc News Feed, người dùng thường cho rằng nó bao gồm các bài đăng của bạn bè được sắp xếp theo trật tự ngày tháng. Trên thực tế, đây lại là sự xáo trộn giữa các bài đăng của bạn bè và thông tin quảng cáo, được tạo ra theo một thuật toán có tính chiến lược nhằm giữ bạn tương tác với các khách hàng thực sự của Facebook: Các nhà quảng cáo.

Ngay cả khi biết rõ về điều này, hoặc ít nhất là những suy nghĩ mơ hồ, bạn cũng khó làm được gì hơn, bởi lẽ những Facebook đang có khả năng rất lớn để giữ chúng ta lại. Chỉ riêng việc dừng lên Facebook một thời gian thôi cũng khiến nhiều người cảm thấy thực sự khó khăn.

Đại Việt

Theo Zing