Vì sao cựu Giám đốc CDC Bình Dương từ chối ‘hoa hồng’ tiền tỉ của Việt Á?
Khai về lý do không nhận tiền hay lợi ích vật chất gì của Việt Á, cựu Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Bình Dương cho rằng mình sắp về hưu, không muốn liên quan đến tiền bạc.
Cục Cảnh sát kinh tế (C03) Bộ Công an vừa hoàn tất kết luận điều tra và đề nghị truy tố 38 bị can trong vụ nâng khống giá kit xét nghiệm Covid-19, xảy ra tại Công ty cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) và các đơn vị, địa phương liên quan.
Trong vụ án này, ngoài các cựu quan chức của Bộ Y tế, Bộ KH-CN, C03 xác định CDC các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Nghệ An và Bình Dương cũng có sai phạm trong việc mua sắm kit xét nghiệm của Công ty Việt Á.
Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á (ảnh to) và một số bị can trong vụ án. Ảnh BCA
Tại Bình Dương, C03 đề nghị truy tố ông Nguyễn Thành Danh, Giám đốc CDC Bình Dương; Trần Thanh Phong, Phó trưởng phòng Tài chính kế toán CDC Bình Dương; Lê Thị Hồng Xuyên, nhân viên CDC Bình Dương; Tiêu Quốc Cường, Kế toán trưởng, Phó trưởng phòng Kế hoạch tài chính (Sở Y tế Bình Dương), cùng về tội “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Há miệng mắc quai
Theo kết luận điều tra, cuối tháng 1.2021, Bình Dương xuất hiện ca mắc Covid-19 đầu tiên, sau đó bùng phát mạnh. UBND tỉnh Bình Dương đã giao bổ sung kinh phí ngoài dự toán ngân sách cho Sở Y tế để CDC Bình Dương mua sắm sinh phẩm, hóa chất phòng chống dịch theo diễn biến.
Ngày 8.2.2021, bà Xuyên đã lập tờ trình mua kit xét nghiệm, vật tư tiêu hao gửi ông Danh, trong đó có đề xuất sử dụng kit test của hãng Roche. Tuy nhiên, ông Danh nói với bà Xuyên sửa lại, thêm phương án để xin ý kiến mua kit của cả Việt Á, sau đó ký đề xuất nhưng Sở Y tế không phản hồi.
Các bị can Trần Thanh Phong, Lê Thị Hồng Xuyên và Tiêu Quốc Cường (từ trái qua)
BCA
Ngày 9.2.2021, CDC Bình Dương tổ chức họp, mời ông Nguyễn Hồng Chương, Giám đốc Sở Y tế Bình Dương và ông Cường dự. Tại đây, ông Danh đã báo cáo kết quả sử dụng thử 2 loại kit test, trong đó kit của Roche có giá 176.000 đồng/kit và Việt Á là 509.250 đồng/kit.
Kết thúc cuộc họp, ông Chương kết luận do cần xét nghiệm gấp cho người dân nên trước mắt CDC Bình Dương mượn kit test của Việt Á, vì có thể mượn được ngay và dễ sử dụng, còn kit của Roche do chưa thống nhất về việc có cho mượn hay không. Đồng thời, ông Chương nói với ông Danh về việc bản thân đã trao đổi với nhân viên phụ trách vùng của Công ty Việt Á, thống nhất về việc mượn kit test, đã được ông Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á đồng ý.
Theo kết luận của ông Chương và thực hiện chỉ đạo của ông Danh, dù chưa thực hiện các thủ tục đấu thầu mua sắm kit test, bà Xuyên đã liên hệ với nhân viên Việt Á để CDC làm văn bản mượn kit test.
Từ ngày 9.2.2021 đến 17.9.2021, bà Xuyên cùng đồng nghiệp đã soạn 13 công văn đề nghị tạm ứng kit test và vật tư tiêu hao, trình ông Danh ký gửi Việt Á. Sau đó, Việt Á đã giao hơn 50.000 kit test để CDC Bình Dương sử dụng trước.
Sau đó, để thanh toán cho Việt Á số kit test mượn sử dụng trước, ông Danh đã chỉ đạo bà Xuyên, ông Phong trao đổi với nhân viên Việt Á để hợp thức các thủ tục mua bán bằng hình thức chỉ định cho Việt Á trúng thầu cung cấp kit test cho CDC Bình Dương theo giá doanh nghiệp này đưa ra.
Việt Á chi “hoa hồng” cho những ai?
Theo kết luận điều tra, ông Phan Quốc Việt đã chỉ đạo cấp dưới tính toán chi tiền % ngoài hợp đồng đối với các hợp đồng đã được CDC Bình Dương thanh toán để bồi dưỡng cho các cá nhân ở CDC và Sở Y tế Bình Dương. Nhân viên của ông Việt tính toán và đưa lên nhóm “duyet chi VA” và được ông Việt duyệt chi.
Cụ thể, Việt Á chi lại 20% tổng giá trị các hợp đồng đã được thanh toán, trong đó ông Chương 7%, ông Danh 5%, bà Xuyên 5% và dự kiến chi cho ông Cường 3%. Sau đó, ông Việt bàn bạc lại và chốt chi cho ông Cường 3% và chi thêm % cắt từ ông Chương, sau khi ông Cường nói với ông Việt là “ông Chương không giúp gì cho Công ty Việt Á”.
Bị can Nguyễn Thành Danh. Ảnh BCA
Ông Việt sau đó chỉ đạo nhân viên cầm tiền đi chi cho ông Chương 60 triệu đồng tại một quán cà phê đối diện tòa nhà Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương (P.Phú Hòa, TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương), tuy nhiên ông Chương phủ nhận việc đã cầm số tiền này. Lần 2, nhân viên của Việt Á gặp ông Chương để chi thêm tiền % nhưng ông Chương không nhận.
C03 xác định, ông Cường nhận 3 lần với tổng số tiền 1,235 tỉ đồng; bà Xuyên nhận 2 lần với tổng số tiền 1,06 tỉ đồng. 2 bị can này đã thừa nhận hành vi nhận tiền của mình và đã nộp lại toàn bộ vào tài khoản tạm giữ của C03.
Đối với ông Danh, nhân viên của Việt Á gặp ông Danh tại CDC Bình Dương để chi tiền nhiều lần, nhưng ông Danh đều không nhận. Số tiền 4,2 tỉ đồng mà ông Chương và ông Danh không nhận được chuyển trả lại cho trợ lý tài chính Việt Á.
Khai về lý do không nhận tiền “hoa hồng” hay lợi ích vật chất gì của Việt Á, ông Danh cho rằng mình sắp về hưu, không muốn liên quan đến tiền bạc, “hoa hồng”. C03 đánh giá lời khai này phù hợp với lời khai của nhân viên Việt Á và tài liệu, chứng cứ có trong vụ án.
Danh sách các bị can bị đề nghị truy tố
Nhóm tội “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và “đưa hối lộ”
1. Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á
2. Vũ Đình Hiệp, Phó tổng giám đốc Công ty Việt Á
Nhóm tội “nhận hối lộ”
1. Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế
2. Phạm Duy Tuyến, cựu Giám đốc CDC Hải Dương
3. Trịnh Thanh Hùng, Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật (Bộ KH-CN)
4. Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế)
5. Nguyễn Huỳnh, Phó trưởng phòng Quản lý giá thuốc (Cục Quản lý dược, Bộ Y tế), cựu Thư ký thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long
6. Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế)
Nhóm tội “đưa hối lộ”
1. Phan Tôn Noel Thảo, Trợ lý tài chính Công ty Việt Á
2. Hồ Thị Thanh Thảo, Thủ quỹ Công ty Việt Á
Nhóm tội “vi phạm về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”
1. Chu Ngọc Anh, cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN
2. Phạm Công Tạc, cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN
Nhóm tội “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”
1. Trần Thị Hồng, nhân viên kinh doanh Công ty Việt Á
2. Trần Tiến Lực, cựu nhân viên Công ty Việt Á
3. Ngụy Thị Hậu, Phó trưởng phòng Tài chính kế toán CDC Bắc Giang
4. Phan Huy Văn, Giám đốc Công ty cổ phần Dược vật tư y tế
5. Phan Anh Phan Thị Khánh Vân, kinh doanh tự do
6. Lâm Văn Tuấn, Giám đốc CDC Bắc Giang
7. Nguyễn Mạnh Cường, cựu Kế toán trưởng CDC Hải Dương
8. Nguyễn Thị Trang, Giám đốc Tư vấn và dịch vụ tài chính (Sở Tài chính tỉnh Hải Dương)
9. Tiêu Quốc Cường, Kế toán trưởng, Phó trưởng phòng Kế hoạch tài chính (Sở Y tế Bình Dương)
10. Nguyễn Thành Danh, Giám đốc CDC Bình Dương
11. Trần Thanh Phong, Phó trưởng phòng Tài chính kế toán CDC Bình Dương
12. Lê Thị Hồng Xuyên, nhân viên CDC Bình Dương
13. Nguyễn Trường Giang, Tổng giám đốc Công ty VNDAT
14. Nguyễn Thị Thúy, Giám đốc dự án Công ty VNDAT
15. Nguyễn Văn Định, Giám đốc CDC Nghệ An
16. Nguyễn Thị Hồng Thắm, Kế toán trưởng CDC Nghệ An
17. Hồ Công Hiếu, thẩm định viên Công ty Thẩm định giá miền Nam, chi nhánh Nghệ An
18. Vũ Văn Doanh, Giám đốc Công ty cổ phần thẩm định giá Thăng Long
19. Tạ Ngọc Chức, cựu Tổng giám đốc Công ty cổ phần thẩm định và đầu tư Toàn Cầu
20. Ninh Văn Sinh, cựu Phó giám đốc Công ty cổ phần thẩm định giá Trung Tín
21. Lê Trung Nguyên, nhân viên Công ty Việt Á
Nhóm “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”
1. Phạm Mạnh Cường, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hải Dương
2. Nguyễn Văn Trịnh, cựu Thư ký Phó thủ tướng, cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ
Nhóm “lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”
1. Nguyễn Bạch Thùy Linh, Giám đốc Công ty TNHH MTV SNB Holdings
2. Nguyễn Thị Thanh Thủy, cựu chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam
Đối với ông Phạm Xuân Thăng, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương, C03 đề nghị Viện KSND tối cao xem xét phê chuẩn quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can về tội “nhận hối lộ”, truy tố theo quy định pháp luật.
Công ty Việt Á có thực sự sản xuất kit test?
"Công ty CP Công nghệ Việt Á (gọi tắt Công ty Việt Á) có thực sự sản xuất kit test?" là câu hỏi được rất nhiều người đặt ra.
Tháng 12.2021, Bộ Công an khởi tố vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á và các đơn vị có liên quan. Báo chí từng ghi nhận "bên trong xưởng sản xuất kit xét nghiệm" của công ty này.
Hình ảnh cho thấy cơ sở vật chất tỏ ra khá "khiêm tốn" với căn phòng rộng chừng 10 m 2 dành cho kỹ thuật viên pha chế, phối trộn; phòng sản xuất có khoảng 10 người; hệ thống máy móc gồm một số tủ cấp đông và máy tách chiết đã cũ...
Khi ấy, và cả đến thời điểm hiện tại, nhiều người vẫn đặt ra câu hỏi: Công ty Việt Á có thực sự sản xuất kit test Covid-19?.
Hình ảnh "bên trong xưởng sản xuất kit xét nghiệm" của Công ty Việt Á, tháng 12.2021. Ảnh VTV
Sự thật về chất lượng kit test Việt Á
Vì sao Việt Á "chen chân" vào sản xuất kit test?
Theo kết luận điều tra, Công ty Việt Á có vốn điều lệ 1.000 tỉ đồng, do bị can Phan Quốc Việt giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc. Vợ chồng ông Việt sở hữu hơn 71% vốn điều lệ.
Công ty có trụ sở chính đặt tại P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM; chi nhánh tại P.An Bình, TP.Dĩ An, tỉnh Bình Dương và 2 địa điểm kinh doanh tại xã Quế Phú, H.Quế Sơn và xã Tam Thăng, TP.Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.
Tháng 2.2020, do nhu cầu phòng, chống dịch Covid-19, Bộ KH-CN phê duyệt đề tài KH-CN cấp quốc gia về nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR phát hiện chủng virus Corona mới 2019 (gọi tắt là đề tài nghiên cứu kit test Covid-19 - PV).
Vốn quen thân từ trước, ông Trịnh Thanh Hùng (Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật Bộ KH-CN, một trong những quan chức tích cực "hậu thuẫn" cho Việt Á) đã đề nghị đưa công ty này tham gia phối hợp nghiên cứu đề tài.
Kết quả không nằm ngoài dự tính, qua một số bước, Bộ KH-CN đã tự ý đưa Công ty Việt Á tham gia phối hợp thực hiện đề tài, dưới sự chủ trì của Học viện Quân y.
Theo phân công, Học viện Quân y chịu trách nhiệm nghiên cứu, xây dựng quy trình test xét nghiệm; Công ty Việt Á sẽ tiếp nhận quy trình này để tối ưu, hoàn thiện và sản xuất thử nghiệm rồi bàn giao quy trình hoàn chỉnh cho Học viện Quân y, để nghiệm thu, bàn giao kết quả cho Bộ KH-CN.
Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á. Ảnh T.N
Giữa tháng 2.2020, sau khi đạt được những kết quả ban đầu, Công ty Việt Á đã nhập nguyên liệu và mua vật liệu để sản xuất thử nghiệm 200.000 kit test. Bộ KH-CN sau đó thành lập hội đồng đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài nghiên cứu kit test Covid-19 (lẽ ra chỉ nghiệm thu khi đã hoàn thành đề tài). Từ cơ sở này, Công ty Việt Á sử dụng kết quả nghiên cứu (thuộc sở hữu nhà nước) để lập hồ sơ và được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành (không đúng đối tượng).
Kết quả điều tra xác định, từ năm 2020 - 2021, Công ty Việt Á sản xuất hơn 8,7 triệu kit test; bán, tặng, ứng trước hơn 8,3 triệu kit test cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước.
Thực nghiệm quy trình sản xuất, giám định chất lượng kit test
Tháng 3.2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an kiểm tra hiện trường về máy móc, thiết bị, mặt bằng sản xuất, nhân công và tổ chức thực nghiệm tại Phòng Sản xuất test xét nghiệm của Công ty Việt Á (tại P.An Bình, TP.Dĩ An, tỉnh Bình Dương).
Cuộc kiểm tra có sự tham gia của luật sư bào chữa cho Phan Quốc Việt và đại diện Cục Khoa học hình sự Bộ Công an, chính quyền TP.Dĩ An, các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Y tế (Viện kiểm định Quốc gia Vắc xin và sinh phẩm y tế, Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Thanh tra Bộ Y tế, Cục Khoa học công nghệ và đào tạo, Viện Pasteur TP.HCM).
Trong 2 năm 2020 và 2021, Công ty Việt Á đã sản xuất được hơn 8,7 triệu kit test Covid-19 (ảnh minh họa). Ảnh TUYẾN PHAN
Cơ quan điều tra cũng ra quyết định tổ chức thực nghiệm điều tra việc sản xuất test xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á.
Những người tham gia thực nghiệm điều tra gồm 13 nhân viên Công ty Việt Á, gồm Phó tổng giám đốc phụ trách sản xuất, 9 nhân viên Phòng Sản xuất và 2 nhân viên Phòng Kiểm tra chất lượng.
11 loại hóa chất và 16 loại phương tiện, máy móc được chuẩn bị để thực nghiệm sản xuất một lô gồm 2.500 test xét nghiệm Covid-19, theo đúng quy trình và điều kiện sản xuất bình thường của Công ty Việt Á.
Cơ quan chức năng sau đó tổ chức cho nhân viên Công ty Việt Á thực hành lại toàn bộ quá trình sản xuất ra một lô test xét nghiệm và kiểm tra chất lượng sản phẩm.
Kết quả thực nghiệm điều tra xác định, trong thời gian 2 giờ 5 phút, Công ty Việt Á sản xuất được 2.432 test xét nghiệm.
Để trả lời cho câu hỏi về chất lượng kit test Covid-19 của Công ty Việt Á, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an còn ra quyết định trưng cầu giám định thành phần hóa học, cấu trúc, trình tự các mồi, mẫu dò, tính năng, công dụng, hiệu quả (đối với mẫu test xét nghiệm khi thực nghiệm điều tra và test xét nghiệm thu giữ tại CDC Hải Dương).
Kết luận của hội đồng giám định tư pháp (do Bộ Y tế thành lập) cho thấy kit test đảm bảo 4 tiêu chí: giới hạn phát hiện, độ nhạy, độ đặc hiệu, độ chính xác, phù hợp với hồ sơ cấp số đăng ký lưu hành.
Bộ Công an kiến nghị 7 vấn đề từ vụ kit test Việt Á
Vụ mua bán kit xét nghiệm giữa Công ty Việt Á và TX.Đông Triều: Các bị cáo hưởng án treo 5 bị cáo vụ mua bán kit xét nghiệm Covid-19 giữa Công ty Việt Á và UBND TX.Đông Triều (Quảng Ninh) lĩnh án tù treo. Sáng 27.7, TAND tỉnh Quảng Ninh đã kết thúc xét xử sơ thẩm các bị cáo về hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng liên quan đến vụ kit xét nghiệm Covid-19 do Công ty...