Vì sao cậu bé 13 t.uổi mất oan học vị tiến sĩ?
Thông minh đĩnh ngộ, học rộng, đỗ cao nhưng vì sơ suất nhỏ mà cậu bé 13 t.uổi đã không được chấm đỗ, mất học vị tiến sĩ.
Kể từ khoa thi đầu tiên được tổ chức năm Ất Mão (1075) đời Lý Nhân Tông, qua các triều đại, quy chế thi cử ngày một được xây dựng quy củ, hoàn thiện hơn. Đến đời Lê Thánh Tông, để bảo đảm sự chặt chẽ và chất lượng tuyển chọn nhân tài, tháng 4 năm Nhâm Ngọ (1462) vua đã định ra lệ “Bảo kết hương thí”.
Đây là “bản cam kết” bắt các xã phải chịu trách nhiệm về tư cách và đạo đức của các sĩ tử là con em trong xã mình.
Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư, trước khi thi một thời gian, cụ thể vào khoảng tháng 8 của năm trước, các sĩ tử có ý định tham gia ứng thí “phải đến nhà giám hay đạo sở tại, khai tên và căn cước, đợi thi Hương; đỗ thì gửi danh sách đến viện Lễ nghi, tới trung tuần tháng giêng năm sau vào thi Hội. Cho quan bản quản và xã trưởng xã mình làm giấy bảo kết rằng người ấy thực là có đức hạnh thì mới được kê vào sổ đi thi. Người nào vào loại bất hiếu, bất mục, bất nghĩa, l.oạn l.uân, điêu toa… thì dù có học vấn, giỏi văn bài, cũng không cho vào thi”.
Quy định về lệ bảo kết được thực hiện kể từ đó cho đến tận thời Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng ở nước ta. Khoa cử thời Nguyễn thịnh nhất là vào đời vua Minh Mạng, các lề lối sơ tuyển, thi cử đều được cải cách lại, nhưng lệ bảo kết vẫn được áp dụng, trong khoa thi Hương đầu tiên của triều đại này tổ chức năm Đinh Mão (1807) đời Gia Long đã định lệ: “Trước kỳ thi, lý trưởng sở tại phải ghi tên học trò đi thi vào sổ. Những người bất hiếu, bất mục, l.oạn l.uân, điêu toa, phạm án cướp hay phản nghịch đều không được đi thi”.
Video đang HOT
Sĩ tử làm bài thi. Tranh minh họa: Phụ Nữ TP HCM.
Một điều rất thú vị là không có quy định cụ thể độ t.uổi của các sĩ tử, vì vậy có những khoa thi có thí sinh t.uổi ngoài 70, lại có những thí sinh tóc vẫn còn để chỏm. Sách Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, trong phần Khoa mục chí chép điều lệ thi Hương năm Mậu Ngọ (1678) đời Lê Hy Tông như sau: “Hoặc có người chưa đến 18 t.uổi cũng cho đi thi để mở rộng đường lấy người tài giỏi, nhưng phải khai sổ đệ lên quan huyện, quan châu khảo xét”.
Thực ra trước đó cũng không có việc hạn định độ t.uổi sĩ tử nên có những cậu bé như Nguyễn Hiền 13 t.uổi đỗ Trạng nguyên, Đặng Ma La 14 t.uổi cùng đỗ khoa thi năm Đinh Mùi (1247), Nguyễn Trung Ngạn 16 t.uổi đỗ Hoàng giáp khoa Giáp Thìn (1304)…
Đời vua Minh Mạng nhà Nguyễn, trong khoa thi năm Ất Mùi (1835) có một thí sinh t.uổi mới 13 đã đỗ tiến sĩ nhưng không được công nhận dù không có tội lỗi gì mà chỉ do lỗi của chức dịch địa phương. Tuy nhiên vua Minh Mạng cho đó hành vi đó gian dối, vì thế cậu bé thông minh kia đã bị trượt oan.
Trong sách Minh Mạng chính yếu có chép sơ lược thông tin liên quan việc này như sau: “Khoa Điện thí ấy có người đậu Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân tên Lê Chân Niên, t.uổi còn ít, Hoàng đế ban sắc hỏi lại. Chân thưa thực. (Chân mới 13 t.uổi, danh sách lại ghi 19 t.uổi vì trước lý trưởng khai lầm, chưa kịp cải chính).
Hoàng đế dụ rằng:
- Khoa mục là bước đầu để tiến thân, nên lấy danh thành tín làm gốc. Nếu có việc giấu t.uổi như thế, trước đã tự dối mình, sau này ra làm quan trông mong gì giữ được công bình, trung chính. Vì thế trẫm không thể lấy đậu. Hãy cho theo đúng t.uổi mà cải chính.
Hạ lệnh cho bộ Lễ truyền dụ: Từ nay về sau, họ tên, t.uổi, quê quán của những người ứng thí, phải được kê khai xác thực. Nếu người nào đã bị lý trưởng khai lầm, phải nhận quyển về, bẩm rõ với quan trên để xin cải chính. Nếu cứ bưng bít, im lặng, đến khi biết sẽ có tội”.
Cũng từ đó, sử sách không có dòng nào nhắc đến cậu bé Lê Chân Niên nữa. Đáng tiếc là vua Minh Mạng quá nghiêm khắc, khắt khe, dẫn đến việc một nhân tài bị bỏ qua, không có điều kiện được phát huy tốt hơn trí lực của mình cống hiến cho xã hội.
Theo Lê Thái Dũng/Phụ Nữ TP HCM
Bình Phước: Nguyên nữ kế toán tham ô lĩnh án chung thân
Ngày 18/9, TAND tỉnh Bình Phước mở phiên xét xử sơ thẩm bị cáo Huỳnh Nguyễn Quế Trâm, nguyên kế toán UB MTTQ tỉnh Bình Phước về tội tham ô tài sản.
Theo cáo trạng, từ năm 2009 - 2013, Huỳnh Nguyễn Quế Trâm (sinh năm 1981, ngụ tại thị trấn Phước Vĩnh, Phú Giáo, Bình Dương) làm giả, lập khống các quyết định của Ủy ban mặt trận tổ quốc tỉnh Bình Phước; công văn của Tỉnh ủy, làm giả các chứng từ rút t.iền, giả mạo chữ ký của ông Trần Văn Gôm, Chủ tịch Ủy ban mặt trận tổ quốc tỉnh này - cũng là chủ tài khoản - về việc thuận chủ trương chi t.iền từ nguồn cứu trợ lũ lụt cho các tỉnh bị thiên tai do bão lũ gây ra.
Trâm còn lợi dụng sơ hở của nhân viên văn thư để lấy con dấu của cơ quan đóng lên các giấy tờ, tài liệu. Mặt khác, Trâm lấy phần có dấu một văn bản có thật của Thường trực Tỉnh ủy ghép vào công văn giả rồi in ra. Sau đó, giả mạo chữ ký của ông Gôm trên công văn giả đóng dấu của Ủy ban mặt trận tổ quốc tỉnh Bình Phước lên công văn giả; đóng dấu của cơ quan lên công văn giả và ghi sao y bản chính...
Bị cáo Huỳnh Nguyễn Quế Trâm bị tuyên án chung thân. (Ảnh: Mộng Kỳ).
Sau khi hoàn tất việc giả mạo, Trâm đến Kho bạc Nhà nước, Ngân hàng cổ phần đầu tư và phát triển tỉnh, Ngân hàng Đông Á trên địa bàn Bình Phước để rút t.iền từ tài khoản ủng hộ khắc phục lũ lụt, tài khoản ngân sách, t.iền gửi để lấy t.iền tiêu xài cá nhân; móc nối với các đối tượng kinh doanh làm giả các hợp đồng, bản thanh lý hợp đồng in tài liệu, mua bán photocopy, vi tính, mùa quà tết đi thăm các đối tượng đặc thù ...
Tiếp đó, xuất hóa đơn bán hàng, lập chứng từ chuyển t.iền khống rồi giả mạo chữ ký của ông Gôm để chuyển t.iền từ nguồn ngân sách cho các đối tượng kinh doanh. Đến năm 2013, Ủy ban mặt trận tổ quốc tỉnh Bình Phước yêu cầu bàn giao quỹ ủng hộ lũ lụt cho người khác thì phát hiện được số t.iền đã bị Trâm chiếm đoạt hơn 6,1 tỷ đồng.
Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử tuyên án chung thân đối với bị cáo Trâm. Đồng thời buộc bị cáo phải bồi thường toàn bộ số t.iền chiếm đoạt cho Ủy ban mặt trận tổ quốc tỉnh Bình Phước./.
CTV Mộng Kỳ
Theo_VOV
Bắt kẻ trộm t.iền chữa bệnh của bệnh nhân ung thư Vất vả vay mượn t.iền bạc của bạn bè, người thân, chị A. đưa chồng từ Quảng Bình vào Bệnh viện T.Ư Huế chữa bệnh ung thư thì bị mất trộm hơn 57 triệu đồng. Theo tin từ báo Công an nhân dân, chiều 16/9, Thượng tá Võ Văn Sáu, Phó Trưởng Công an TP Huế (tỉnh Thừa Thiên- Huế) cho biết, đang...
