Vì sao bệnh nhân ung thư đại tràng ngày càng trẻ hóa?
Từ đầu năm đến nay, Mỹ ghi nhận 18.000 người mắc ung thư đại tràng dưới 50 tuổi.
Rachel Winegar (30 tuổi) là bà mẹ 3 con ở Colorado, Mỹ. Trong suốt khoảng thời gian dài, Rachel luôn bị dày vò bởi cơn đau bụng, ra máu trực tràng, đầy hơi, buồn nôn.
Người phụ nữ này chỉ nghĩ rằng mình bị rối loạn tiêu hóa hoặc viêm loét dạ dày. Tuy nhiên, khi nội soi, các bác sĩ phát hiện Rachel Winegar có khối u kích thước bằng bàn tay trong trực tràng. Ở tuổi 30, bà mẹ này đã mắc ung thư đại tràng giai đoạn cuối.
12% bệnh nhân ung thư đại tràng tại Mỹ dưới 50 tuổi
Trường hợp của Rachel Winegar chỉ là một trong số 18.000 bệnh nhân tại Mỹ được phát hiện mắc ung thư đại tràng ở độ tuổi dưới 50 từ đầu năm đến nay. Thống kê từ Hiệp hội Ung thư Mỹ số bệnh nhân trên chiếm khoảng 12% trường hợp ung thư đại tràng tại quốc gia này.
Rachel Winegar được phát hiện mắc ung thư đại tràng giai đoạn cuối vào năm 30 tuổi. Ảnh: CBS News.
Ước tính trên toàn nước Mỹ, mỗi giờ, 17 gia đình phát hiện có người mắc ung thư đại tràng. 6 gia đình khác mất đi một thành viên vì căn bệnh này. Theo The Conversation, tỷ lệ mắc bệnh giảm đáng kể từ những năm 1980 đến nay, nhờ tầm soát ung thư sớm, người dân nhận thức rõ các yếu tố nguy cơ như béo phì, chế độ ăn uống, lối sống…
Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu của TS Rebecca Siegel (Hiệp hội Ung thư Mỹ) cho thấy xu hướng người mắc ung thư đại tràng ngày càng trẻ. Số người dưới 50 tuổi mắc bệnh chiếm tỷ lệ không nhiều nhưng có xu hướng tăng lên theo thời gian.
Nguyên nhân?
Một số nghiên cứu chỉ ra nhiều người ở độ tuổi vị thành niên hoặc trưởng thành phát hiện mắc ung thư sớm là do lối sống. Điển hình là quan điểm của nhà dịch tễ học Darren Brenner (Đại học Calgary, Canada).
Video đang HOT
Theo ông Brener, những thay đổi như chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh, đồ uống có gas, cồn, chất kích thích, lười vận động góp phần vào việc ngày càng nhiều người trẻ tuổi mắc ung thư.
Đồng quan điểm, nhà nghiên cứu Marcus Goncalves của Đại học Weill Cornell Medicine (Mỹ) cho biết ung thư đại tràng là bệnh nhạy cảm với chế độ ăn uống. Diễn biến của bệnh cũng phụ thuộc nhiều vào thực phẩm người mắc nạp vào cơ thể.
Lối sống thiếu lành mạnh, chế độ ăn thiếu chất xơ và sử dụng chất kích thích được cho là nguyên nhân khiến nhiều người trẻ tuổi mắc ung thư đại tràng. Ảnh: 123rf.
Năm 2018, một nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa JAMA cho thấy phụ nữ béo phì (BMI>30) tiềm ẩn khả năng mắc ung thư ruột giai đoạn đầu cao gấp đôi so với nhóm cân nặng trung bình (BMI từ 18,5 đến 22,9). Kết quả được rút ra từ quá trình nghiên cứu 85.256 phụ nữ trên thế giới.
Ông Goncalves cho biết ở một số bệnh nhân, tình trạng béo phì thúc đẩy sự phát triển của khối u vì nó cung cấp nhiên liệu cho các tế bào này. Béo phì cũng dẫn đến việc thay đổi nội tiết tố như lượng insulin và estrogen cao, làm tăng tốc độ phát triển tế bào, gây tình trạng viêm mô toàn thân, giải phóng các cytokine thúc đẩy khối u lớn dần.
Tuy nhiên, một số bệnh nhân ung thư đại tràng lại có thân hình gầy gò, ốm yếu. Đến nay, chưa có nhà nghiên cứu nào tìm ra lý do gây ra hiện tượng trẻ hóa ở người mắc ung thư đại tràng. Nguyên nhân của căn bệnh này cũng là câu hỏi còn bỏ ngỏ.
6 nhóm người có nguy cơ mắc ung thư đại tràng
Ung thư đại tràng thường gặp ở những người trên 50 tuổi. Tuy nhiên, ngày nay, bệnh có xu hướng trẻ hóa không rõ nguyên nhân.
Ung thư đại tràng là bệnh có thể chữa khỏi nếu phát hiện và điều trị sớm. Theo American Cancer Society, những nhóm người dưới đây có nguy cơ cao mắc căn bệnh này.
Người cao tuổi
Giống nhiều bệnh lý khác, ung thư đại tràng thường gặp ở nhóm người cao tuổi.Tuy nhiên, American Cancer Society cho biết số lượng bệnh nhân ung thư đại tràng ngày càng trẻ hóa không rõ nguyên nhân.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) thống kê trên 90% ca ung thư đại tràng xuất hiện ở người trên 50 tuổi.
Tiền sử bị polyp đại tràng, viêm ruột
Nhóm bệnh nhân có tiền sử bị polyp tuyến, viêm loét đại tràng, hội chứng Crohn (viêm nhiễm gây tổn thương sâu ở đường tiêu hóa), tiềm ẩn nguy cơ mắc ung thư.
Đây đều là các tình trạng viêm ruột trong thời gian dài, dễ dẫn đến tăng sinh tế bào quá mức (chứng loạn sản), hình thành khối u ác tính. Đặc biệt, khối polyp càng lớn, nhiều, nguy cơ mắc ung thư đại tràng càng cao. Nếu có tiền sử mắc các bệnh trên, bạn nên tầm soát ung thư khi còn trẻ và thường xuyên.
Ung thư đại tràng ngày càng trẻ hóa không rõ nguyên nhân. Ảnh: Shutter Stock.
Gia đình có người bị ung thư đại tràng
Thống kê của American Cancer Society cho thấy gần 35% người mắc ung thư đại tràng có người thân trong gia đình từng bị bệnh. Nhóm đối tượng thuộc họ hàng cấp một (cha, mẹ, anh chị em ruột hoặc con cái) có nguy cơ cao hơn.
Do đó, các bác sĩ khuyến cáo nếu gia đình có người bị ung thư đại tràng, polyp tuyến, bạn nên tầm soát trước 45 tuổi và theo dõi sức khỏe thường xuyên.
Mắc các hội chứng di truyền
Khoảng 5% người bị ung thư đại tràng là do di truyền những đột biến gene. Các hội chứng di truyền phổ biến liên quan ung thư đại tràng là Lynch (rối loạn di truyền trội do đột biến một trong 5 gen MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 và EPCAM) và đa polyp tuyến gia đình (di truyền gây ra bởi một khiếm khuyết trong gene ức chế khối u đa chức năng - APC).
Ngoài ra, các hội chứng di truyền hiếm gặp khác cũng tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng như Peutz-Jeghers, đa polyp liên quan gene MUTYH.
Người có chế độ ăn uống thiếu chất xơ, thừa chất béo
Ngoài những yếu tố không thể cải thiện ở trên, lối sống thiếu khoa học cũng góp phần tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Chế độ ăn thiếu chất xơ, thừa chất béo khiến chúng ta thừa cân, mắc nhiều bệnh lý nền. Cân nặng quá khổ còn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng ở cả 2 giới, đặc biệt là đàn ông.
Các bác sĩ khuyến cáo chúng ta nên hạn chế ăn thịt đỏ, tránh ăn đồ chiên, nướng hoặc thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn. Khẩu phần ăn hàng ngày nên cân bằng 4 nhóm dưỡng chất, bổ sung nhiều rau xanh, tránh tinh bột xấu và đường, đồ uống có gas.
Chế độ ăn uống thiếu khoa học, kém lành mạnh khiến nhiều người có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao. Ảnh: Shutter Stock.
Hút thuốc, uống rượu
Hút thuốc là nguyên nhân chủ yếu gây ung thư phổi và nhiều bệnh nguy hiểm khác. Ung thư đại tràng cũng không ngoại lệ. Đặc biệt, với người từng phẫu thuật cắt bỏ u tuyến đại tràng, thuốc lá làm tăng nguy cơ tái phát bệnh. Rượu, bia và các chất kích thích cũng liên quan khả năng hình thành các u tuyến đại tràng lớn.
Cách phòng ngừa ung thư đại tràng
Ung thư đại tràng được chia làm 5 giai đoạn theo sự phát triển của khối u. Nếu được chẩn đoán và phát hiện trước khi bệnh di căn, người mắc có cơ hội chữa khỏi. Thống kê cho thấy 90% bệnh nhân ở giai đoạn đầu sống thêm ít nhất 5 năm.
Hiện nay, y học chưa tìm ra cách triệt tiêu hoàn toàn khả năng mắc ung thư đại tràng. Do đó, bác sĩ khuyên chúng ta thực hiện các biện pháp sau đây để giảm thiểu các nguy cơ mắc bệnh: Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh, chất xơ; không hút thuốc, uống rượu, sử dụng chất kích thích khác; tập thể dục, kiểm soát cân nặng; tầm soát ung thư thường xuyên, nhất là những người từ 45 tuổi trở lên hoặc có tiền sử gia đình, bản thân bị polyp đại tràng.
Dấu hiệu nhận biết ung thư đại tràng Nếu được phát hiện sớm, 90% bệnh nhân mắc ung thư đại tràng có thể khỏi hoặc kéo dài thời gian sống trên 5 năm. Ung thư đại tràng là căn bệnh phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Bệnh thường bắt đầu dưới dạng tế bào nhỏ gọi là polyp đại tràng. Theo thời gian, khối polyp phát triển thành...