Vết thương nhỏ, hậu quả lớn

Nhiều người thường nghĩ vết thương lớn mới nguy hiểm, thực tế, không ít những vết thương nhỏ do cá đâm, xóc dằm gỗ, đạp đinh, đứt tay… lại có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, có thể dẫn đến tử vong.

Tử vong vì heo cắn

T.M.P. (18 tuổi, ngụ Bình Thuận) bị gai cá đâm vào đầu ngón tay sưng, tụ mủ, sốt. P. dùng tăm xỉa răng chọc chỗ sưng để lấy mủ. Sau 10 ngày, vết thương lan rộng. Người nhà đưa P. cấp cứu tại bệnh viện (BV) Nguyễn Tri Phương trong tình trạng sốt cao, vết thương đau nhức dữ dội. BV phải tiến hành mổ cấp cứu. Nhưng do ngón tay đã hoại tử, nên phải cắt bỏ.

Cách đây không lâu, BV Nhân dân 115 đã tiếp nhận bệnh nhân (BN) L.T.M. (40 tuổi, ngụ Long An) trong tình trạng sốt cao, co giật, cả cánh tay trái bị thâm đen, sưng phồng. Trong lúc vệ sinh chuồng heo, bà M. bị heo cắn vào bàn tay. Nghĩ vết thương nhỏ nên BN tự ra nhà thuốc mua thuốc corticoid về bôi. Khoảng vài ngày sau, bà M. bị sốt, không chỉ bàn tay mà cả cánh tay đột nhiên sưng phồng, thâm đen. Sau khi chẩn đoán, các BS cho biết BN bị nhiễm vi trùng yếm khí từ phân heo. BN đã tử vong do vi khuẩn yếm khí đã tấn công vào máu và hủy hoại các mô của cơ thể.

Theo thống kê, mỗi năm BV Nguyễn Tri Phương tiếp nhận khoảng 20 ca hoại tử, nhiễm trùng, viêm khu trú chỉ vì những vết thương nhỏ.

Dù vết thương rất nhỏ như: trầy xước da, chân chống xe quẹt, đứt tay, côn trùng cắn, xương cá hoặc dằm gỗ đâm… nhưng do chủ quan và không được xử trí ban đầu tốt nên tỷ lệ nhiễm trùng từ vết thương dạng này rất cao. TS-BS Nguyễn Đình Phú – Phó Giám đốc BV Nhân dân 115 cho biết, nhiễm trùng ngoại khoa là biến chứng thường xảy ra sau chấn thương, hoặc sau khi phẫu thuật và đòi hỏi phải can thiệp ngoại khoa để giải thoát mủ loại bỏ mô hoại tử. Nhiễm trùng khu trú, hoại tử tại chỗ, xảy ra khá phổ biến. Hiếm gặp hơn là nhiễm trùng lan tỏa và nhiễm trùng yếm khí.

Nguyên nhân gây nhiễm trùng uốn ván là do vi khuẩn Clostridium tetani xâm nhập. Vi khuẩn tồn tại dưới dạng nha bào, thường có trong đất, cát, môi trường xung quanh. Khi bị thương dù chỉ rất nhỏ, nếu xử lý vết thương không tốt thì nha bào sẽ thoát vỏ thành vi khuẩn, tiết ra độc tố gây uốn ván, gây nhiễm độc hệ thần kinh vận động khiến BN bị co cứng toàn thân và co giật liên tục. Hầu hết BN nhập viện đều phải thở máy, dùng thuốc an thần và kháng sinh liều cao. Thời gian điều trị khỏi bệnh lâu thường từ 1 – 1,5 tháng, tỷ lệ tử vong chiếm từ 3 – 6%.

Vi khuẩn gây nhiễm trùng lan tỏa và nhiễm trùng yếm khí là liên cầu khuẩn hoặc tụ cầu khuẩn vàng…, xâm nhập cơ thể thông qua vết thương trên da, dù rất nhỏ. Trong giai đoạn khởi đầu, thường có biểu hiện rét run, sốt cao, mệt mỏi, buồn nôn, mất ngủ. Vết thương có thể sưng phồng và lan rộng, da bóng đỏ, có những chỗ tái bầm, ấn đau. Ở giai đoạn trễ, các mô viêm bị hoại tử, tự vỡ. Nếu BN không được điều trị kịp thời, tình trạng nhiễm độc nặng có thể khiến tử vong trong vòng 24-48 giờ.

Bệnh nhân T.M.P. (18 tuổi, ngụ Bình Thuận) bị gai cá đâm vào ngón tay nhưng do chủ quan đã làm vết thương nhiễm trùng nặng và phải cắt bỏ

Cần chăm sóc đúng cách

Nhiễm trùng khu trú sẽ dễ lan rộng xung quanh vùng có gân cơ. Nhiễm trùng lan vào xương dễ gây viêm xương, hoại tử xương. Với những vết thương đã tụ mủ, các bác sĩ sẽ phải rạch rộng lấy hết mủ, cắt lọc mô hoại tử hay lấy bỏ xương viêm. Trong tình trạng nhiễm trùng phá hủy mạch máu nuôi chi với những biểu hiện tái, đen đầu ngón buộc lòng phải cắt bỏ một phần chi.

Đối với người bị suy giảm miễn dịch như bệnh đái tháo đường, dùng corticoid kéo dài, nhiễm HIV – đặc biệt giai đoạn AIDS, hay các BN bị bệnh mạch máu thì sự lan rộng của nhiễm trùng rất mạnh và khi lan toàn thân có thể gây sốc nhiễm trùng và tử vong.

BS Phạm Thế Hiển tư vấn, bước đầu cần rửa sạch vết thương bằng nước sạch hoặc dưới vòi nước để đẩy vi khuẩn và chất bẩn ra ngoài. Có thể dùng oxy già để sát khuẩn, đẩy các hạt bụi, cát bẩn. Riêng với những vết thương hở, không được bôi cồn 90o, iốt (Betadine, Povidine) trực tiếp vào vết thương vì sẽ làm tổn thương mô. Các loại dung dịch này chỉ sát trùng bề mặt da. Bước kế tiếp cần rửa sạch lại vết thương bằng xà phòng, lau khô, băng lại bằng gạc sạch và đến khám tại cơ quan y tế để được dùng kháng sinh và tiêm ngừa uốn ván. Nếu trong quá trình xử lý, phát hiện dị vật còn nằm sâu trong vết thương, không được cố lấy ra vì sẽ làm vết thương càng chảy máu nhiều hơn. Khi chảy nhiều máu, nên dùng tay ép vào vết thương liên tục trong ba phút, nếu còn chảy, dùng một miếng vải sạch băng chặt vết thương, nhưng phải nới băng sau mỗi 30 phút để tránh thiếu máu nuôi.

Theo TS-BS Nguyễn Đình Phú, với những vết thương tự chăm sóc theo dõi, nếu xuất hiện một số dấu hiệu và triệu chứng sau: đau tăng dần, phù nề, sưng phồng, đỏ vùng da quanh vết thương, có xuất tiết từ vết thương, mùi khó chịu bốc ra từ vết thương, hạch sưng, vết thương lâu lành hoặc không lành (vết thương nhỏ thường chỉ lành sau ba ngày)… thì cần đến BV ngay vì vết thương đã nhiễm trùng. Để phòng ngừa nhiễm trùng uốn ván khi bị thương nên đến ngay cơ sở y tế để tiêm ngừa huyết thanh ngừa uốn ván. Đối với các ngành nghề phải thường xuyên tiếp xúc với các vật nhọn có nguy cơ gây tổn thương phần mềm thì nên có kế hoạch chủ động đến các trung tâm y tế tiêm dự phòng vắc-xin ngừa uốn ván theo định kỳ để tạo miễn dịch cho cơ thể.

Hoa Lài

Theo PNO