Vấn đề “nghiện” smartphone, game và mạng xã hội: Góc nhìn từ người trong cuộc

Hình ảnh nhiều người cúi gằm mặt nhìn chăm chú vào chiếc điện thoại trên tay có lẽ đã không còn quá xa lạ trong cuộc sống hiện nay.

Từ trong nhà…

Mình vẫn thường hay nói đùa với mẹ: “Các chủ shop quần áo, phụ kiện thời trang phải cám ơn anh Mark Zuckerberg”. Vì Mark là người sáng lập Facebook, mà mẹ mình thì lướt Facebook rất nhiều, nhất là khi bây giờ mẹ đã về hưu, ở nhà cả ngày.

Cứ được ít bữa, mình lại thấy có người đến giao hàng (đôi khi mình được mẹ dặn nhận hàng giùm những lúc mẹ ra ngoài), hỏi ra thì mẹ bảo “mua online”. Mẹ cứ vuốt xuống liên tục trên News Feed, thấy món nào được mắt là lại đặt hàng. Cộng với khả năng nhắm đối tượng mục tiêu để quảng cáo tài tình của đội ngũ Facebook thì các shop đã “móc” được không ít tiền từ mẹ mình.

Anh trai mình cũng không khác mấy, thậm chí còn có phần “nghiện” nhiều hơn. Là người thường chơi game (FIFA Online, Liên Minh Huyền Thoại và nhiều trò khác), khi anh ấy về nhà sau giờ làm thì một là ngủ, hai là chơi game trên máy tính và cuối cùng là xem stream game/lướt facebook trên smartphone, kể cả khi đang ăn cơm cùng mọi người.

Bạn biết không, anh ấy xài Galaxy Note 8 – một thiết bị có thời lượng pin cũng “không đến nỗi nào” nhưng vài tuần trước ảnh có hỏi mình (không biết đùa hay thật) rằng nên mua điện thoại nào nhỏ gọn mà pin tốt, dù chỉ dùng máy vào buổi tối (từ sáng đến chiều thì đi làm rồi về nghỉ ngơi, tắm rửa, ăn cơm), chứng tỏ cả buổi tối ảnh dùng điện thoại không hề ít.

… đến ra ngõ

Ra khỏi nhà, mình bắt gặp nhữnh cảnh tượng tương tự trong khu phố với “nhân vật chính” là những anh, bạn hàng xóm. Đến chiều tối, 2 – 3 anh bắc ghế nhựa, mua vài chai nước ngọt (lâu lâu thêm bịch snack), mỗi anh 1 điện thoại cùng nhau đánh Liên Quân, hoặc 1 người chơi Liên Quân 1 người chơi Kiếm Thế.

Ừ thì nếu chỉ là anh em trong xóm ngồi chơi cùng nhau cho vui cũng chẳng sao, nhưng vấn đề là có những lúc mọi người tụ họp, làm vài chai bia (dịp lễ, tết, hoặc đơn giản là hứng lên thì bày tiệc), vẫn có anh tay vừa cầm ly bia lên thì mắt cũng nhìn vào màn hình, nơi đang diễn ra những trận chiến căng thẳng trong game.

Có anh đang ngồi thì con trai chạy ra nhờ bố mở khóa điện thoại, sau đó ảnh kể có lần quên chưa đăng ký 3G bị cu cậu vô tư dùng smartphone hết hai trăm mấy nghìn tiền internet. Sẽ không tốt một chút nào nếu trẻ em “nghiện” smartphone ngay từ bé.

… và ra cả ngoài đường

Một lần nọ, đội bóng đá mình đang chơi vừa chiến thắng một trận rất quan trọng tại một giải đấu lớn sau khi trải qua rất nhiều khó khăn (tụi mình chỉ có thể vượt qua đối thủ trên chấm phạt đền).

Ấy vậy mà, khi ra ngoài sân uống nước, việc chia sẻ niềm vui và hồi tưởng lại những khoảnh khắc đáng nhớ trong trận đấu diễn ra chưa được bao lâu thì ai nấy lại quay về với chiếc điện thoại, người lướt Facebook, người chơi game, lâu lâu nói ra điều gì đó mà họ thấy “hay ho” trên màn hình.

Một lần khác, anh trong đội rủ mình ra uống cafe cuối tuần, nói là có một bạn trong đội đi nữa. Khi mình ra đến nơi thì thấy cậu này đang dán mắt vào màn hình để chơi Liên Quân và không ngừng trò chuyện với đồng đội trong team đấu, thay vì với mình và anh bạn kia.

Thậm chí, cậu ấy còn bảo “thời buổi bây giờ là không dùng Wi-Fi quán cafe, dùng 4G chơi game mới đã”. Đến khi mình về trước vì có việc, cậu ấy vẫn còn chơi.

Anh bạn mình nói ở trên có một cô em vợ, là con gái, nhưng cũng rất mê chơi game. Giống hệt như cậu bạn mình vừa kể, em ấy chơi game suốt từ đầu đến cuối buổi cafe cùng mọi người (tổng cộng 8 thành viên), dù có lúc mình đã nói đùa “con gái đi uống cafe mà chơi game suốt vậy ai mà thèm để ý”.

Và dĩ nhiên rồi, như mọi người, mình cũng từng nhìn thấy rất nhiều nhóm bạn bè ngồi trong quán cafe mà mỗi người cầm một điện thoại ngồi bấm, chẳng ai nói với ai câu nào. Có lần mình còn thấy một bạn gái hét khá lớn lên giữa quán như vừa đạt được một thành tựu nào đó trong game.

Vậy còn bản thân mình?

Có lẽ, mình cũng phần nào “nghiện” smartphone, nhưng ở góc độ nhẹ hơn và đang cố gắng từng ngày để hạ bớt mức độ. Mình cũng từng trải qua những khoảnh khắc lướt ngón tay điên cuồng trên bảng tin hay mở liên tục các trang web, nhưng ít nhất, mình vẫn ý thức được rằng mình chỉ có thể làm điều đó khi ở 1 mình.

Còn khi ngồi ăn cơm cùng bố mẹ, mình vẫn bỏ điện thoại xuống, trò chuyện cùng 2 người về công việc của mình, của bố mẹ và những gì xảy ra trong cuộc sống. Mình thoát Facebook mỗi lần dùng xong để khi thấy đăng nhập lại cần gõ mật khẩu (mà mật khẩu mình đặt khá dài, bao gồm cả số lẫn ký tự), mình sẽ lười mà bỏ điện thoại xuống.

Viết đến những dòng này, mình chợt nhớ lại một bạn gái học chung cấp 2 mình vừa gặp lại ở buổi họp lớp sau 15 năm cách đây vài tuần. Bạn ấy nói rằng bạn không dùng Facebook, chỉ dùng Messenger để nhận tin nhắn từ mọi người.

Mình chợt nghĩ, “giá mà mình cũng làm được như vậy”. Do yêu cầu công việc, mình vẫn phải dùng Facebook, nhưng mình đang cố gắng hạn chế từng ngày việc truy cập Facebook nói riêng và dùng smartphone nói chung.

Vì thời gian của chúng ta là hữu hạn. Smartphone, Facebook, mạng xã hội và game đều mang đến cho chúng ta những giá trị nhất định. Nhưng nếu dùng quá nhiều thời gian cho chúng, bạn sẽ bớt đi thời gian làm nhiều việc có ích khác cũng như xây dựng và vun đắp những mối quan hệ có ý nghĩa cho riêng mình.

Biên tập bởi Nguyễn Anh Tuấn