Vài kiến nghị về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông

QĐND – Đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK) là công việc hệ trọng, có ảnh hưởng lớn đến mục tiêu giáo dục, chất lượng dạy học. Trong thời gian qua, đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đề xướng đã nhận được nhiều sự quan tâm, ý kiến đóng góp của toàn xã hội. Là một giáo viên trong ngành, tôi xin có một vài góp ý từ kinh nghiệm của mình.

Chúng tôi thấu hiểu chia sẻ của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận: “Thực tế, không phải lúc nào cũng có người sẵn sàng viết. Có người nói giỏi, nhưng thực tế sách của họ viết không dùng được. Tôi thành tâm muốn có nhiều bộ sách, và điều mà tôi lo không phải là bộ không dùng sách của các tổ chức viết ra mà là lo có ai viết không, sách viết có bảo đảm chất lượng không? Việc lựa chọn bộ sách của bộ hay không, không ảnh hưởng đến các đơn vị sử dụng sách. Điều tôi lo là tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, tác động của nhà trường về ăn chia phần trăm, chưa chắc đã tốt nhất cho địa phương”. Tuy nhiên, dù có khó khăn, phức tạp đến mấy thì cơ quan chủ quản vẫn phải hoàn thành nhiệm vụ đặt ra, để Nghị quyết của Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam sớm đi vào thực tiễn cuộc sống.

Một gian bày bán sách giáo khoa của nhà sách Trí Đức ở quận Long Biên, TP Hà Nội. Ảnh: NGUYỄN ĐỨC.

Để thực hiện đổi mới chương trình, SGK, tôi xin kiến nghị một số vấn đề sau:

Thứ nhất, Bộ GD-ĐT cần thành lập hội đồng về thiết kế, soạn thảo, thẩm định chương trình xuyên suốt các bậc học giáo dục phổ thông; tập hợp được những nhà khoa học, chuyên gia, thầy cô giáo đầu ngành, tâm huyết, có khả năng xây dựng, thiết kế một chương trình chuẩn đáp ứng đầy đủ các tiêu chí đặt ra, vừa kế thừa được tinh hoa giáo dục hiện đại của thế giới, vừa phù hợp với thực tiễn đất nước hiện nay. Chương trình mới này cần được thẩm định, phản biện, soi xét hết sức kỹ lưỡng, nên công khai rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng trong thời gian dài để nhiều người, nhất là để đội ngũ giáo viên và học sinh được tham gia góp ý, đề xuất.

Thứ hai, Bộ GD-ĐT nên soạn thảo và ban hành những nguyên tắc, quy định, hướng dẫn cụ thể, chi tiết để các đơn vị, tổ chức, cá nhân ngoài Bộ GD-ĐT có đủ điều kiện, năng lực tham gia vào việc biên soạn các bộ SKG hoặc tổ chức các cuộc thi viết, soạn SGK. Sau đó, bộ sẽ thẩm định, tuyển chọn những sản phẩm đạt chất lượng, tập hợp thành sách, các nhà xuất bản mua bản quyền để cung ứng ra thị trường.

Thứ ba, về thay đổi SGK, Bộ GD-ĐT nên đưa ra yêu cầu, nguyên tắc kế thừa thành tựu chương trình, SGK hiện hành, chỉ thay đổi những nội dung không phù hợp. Làm theo hướng này là phù hợp với thời gian biên soạn, giảm bớt việc thử nghiệm, tập huấn quá dài gây tốn kém cho ngân sách Nhà nước mà vẫn bảo đảm được yêu cầu, tiêu chuẩn đặt ra. Việc tự thực hiện, tự đánh giá dạy thử nghiệm những nội dung mới cần giao cho bộ phận chuyên môn của Bộ GD-ĐT chịu trách nhiệm thì tốt hơn, nếu giao cho các tổ chức, cá nhân biên soạn SGK e rằng khó có thể yên tâm về chất lượng và tính khả thi của những bộ SGK đó.

Thứ tư, song song đổi mới chương trình, SGK phổ thông thì chúng ta cần thay đổi, viết mới nhiều giáo trình ở các trường đào tạo sư phạm từ địa phương đến Trung ương. Vì nhiều giáo trình, cách đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm hiện tại sẽ trở nên lạc hậu, không còn phù hợp với yêu cầu mới. Hai việc này không diễn ra song song, cùng lúc thì nhất định thế hệ giáo sinh, thầy cô giáo trẻ trong thời gian tới khó mà đảm đương, tiếp cận được những cái mới của chương trình, SGK. Công tác tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên phổ thông hiện nay cần được quan tâm, chuẩn bị thật chu đáo, kỹ lưỡng, giúp họ có nhận thức đúng đắn, đầy đủ và nắm được những kỹ năng, phương pháp dạy học mới để truyền đạt, thực hiện đúng theo yêu cầu, tinh thần của chương trình SGK mới.

Theo QĐND