Vạch trần ‘chiêu’ gian lận thuế: Cả trăm doanh nghiệp trung gian ‘biến mất’

Hoàn thuế xuất khẩu các mặt hàng sắn, gỗ, lâm sản có rủi ro cao về thuế, theo đánh giá của Tổng cục Thuế

Nhiều mặt hàng rủi ro cao

Qua rà soát các thông tin quản lý thuế, cơ quan thuế nhận thấy một số doanh nghiệp hoàn thuế xuất khẩu các mặt hàng sắn, gỗ, lâm sản có rủi ro cao về thuế. Theo đó, cơ quan thuế phải thực hiện kiểm tra, xác minh.

Thủ đoạn, hành vi của các đối tượng gian lận hoàn thuế chủ yếu xảy ra tại khâu trung gian mua bán hàng hóa

Đối với mặt hàng sắn và mặt hàng gỗ, lâm sản thì số thuế được hoàn phát sinh ở khâu trung gian (do khâu thu mua trực tiếp từ người dân trồng rừng chưa qua chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán ra thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng), tại khâu trung gian chủ yếu phát sinh các chi phí quản lý, chi phí logistic… Do đó, một số đối tượng đã lợi dụng cơ chế chính sách của nhà nước để gian lận, chiếm đoạt tiền hoàn thuế.

Thời gian vừa qua, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an phát hiện và xử lý đối với một số vụ việc lợi dụng để trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) như: Vụ án mua bán trái phép hóa đơn GTGT và trốn thuế xảy ra tại Phú Thọ; vụ việc vi phạm về hoàn thuế tại Ninh Bình và Vĩnh Phúc…

Tổng cục Thuế cũng điểm mặt một số hành vi gian lận điển hình được nhận diện.

Đó là các đối tượng lợi dụng chính sách thông thoáng trong quy định về thành lập doanh nghiệp để thành lập các doanh nghiệp không nhằm mục đích sản xuất kinh doanh mà nhằm mục đích mua bán hóa đơn GTGT để trục lợi, gian lận tiền thuế. Theo đó, một số đối tượng đã thành lập ra chuỗi các doanh nghiệp (đứng tên đại diện pháp luật là họ hàng, người thân hoặc thuê người đại diện) để mua bán lòng vòng, sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức hóa đầu vào cho doanh nghiệp hoàn thuế.

Các đầu nậu lập bảng kê giả mạo thu mua gỗ trực tiếp từ người nông dân trồng trọt, chăn nuôi trực tiếp hoặc mua bán hóa đơn không hợp pháp để khấu trừ thuế, hợp thức cho hàng trôi nổi nhằm mục đích không phải kê khai, nộp thuế GTGT (5%) ở khâu trung gian thương mại.

Doanh nghiệp hoàn thuế GTGT sử dụng hóa đơn không hợp pháp (mua của các doanh nghiệp không có hoạt động sản xuất kinh doanh) hoặc sử dụng hóa đơn của các doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh, thay đổi trạng thái hoạt động liên tục tại nhiều địa phương khác nhau để kê khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào và lập hồ sơ đề nghị hoàn thuế GTGT.

“Thủ đoạn, hành vi của các đối tượng gian lận hoàn thuế chủ yếu xảy ra tại khâu trung gian mua bán hàng hóa”, Tổng cục Thuế cho biết.

Rà soát 120 doanh nghiệp thì có 110 DN trung gian “biến mất”

Theo Tổng cục Thuế, một số doanh nghiệp trong khâu trung gian có dấu hiệu rủi ro cao như sau khi xuất hóa đơn cho doanh nghiệp xuất khẩu (F1) thì tạm dừng kinh doanh hoặc bỏ trốn. Việc kê khai doanh thu và thuế giữa các doanh nghiệp trung gian không khớp đúng, doanh nghiệp bán (F2, F3,…) kê khai doanh thu nhỏ nhưng doanh nghiệp mua (F1) kê khai thuế GTGT đầu vào khấu trừ lớn. Việc thanh toán qua ngân hàng cũng có những dấu hiệu rủi ro như các giao dịch diễn ra trong cùng một ngày và cùng một người rút tiền.

Qua rà soát, thanh tra, kiểm tra hoàn thuế tại 120 doanh nghiệp thì phát hiện 110 doanh nghiệp trung gian bỏ địa điểm kinh doanh, ngừng hoạt động, chờ giải thể trong khâu trung gian. Những doanh nghiệp hoàn thuế đã sử dụng nguyên vật liệu đầu vào, sử dụng hóa đơn mua vào của các doanh nghiệp trung gian, các doanh nghiệp trung gian thì không kê khai thuế, không nộp thuế và không chứng minh được nguồn gốc của nguyên vật liệu cũng như hàng hóa mua vào, ngân sách chưa thu được thuế của các doanh nghiệp này, nhưng phải giải quyết hoàn thuế cho doanh nghiệp hoàn thuế ở khâu sau.

“Đây là vấn đề áp lực đối với cơ quan thuế”, Tổng cục Thuế thừa nhận, “Việc xác định số tiền đủ điều kiện hoàn thuế phải dựa trên kết quả xác minh việc mua bán hàng hóa có thật hay không có thật dẫn đến việc giải quyết hồ sơ gặp rất nhiều khó khăn”.

Điển hình là một số trường hợp hồ sơ đề nghị hoàn thuế tinh bột sắn, qua thông tin phối hợp từ cơ quan thuế nước ngoài về việc một số doanh nghiệp Việt Nam có giao dịch với doanh nghiệp nước ngoài mà các doanh nghiệp nước ngoài này không tồn tại trong cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế nước ngoài hoặc có tồn tại nhưng không thừa nhận có giao dịch với các doanh nghiệp Việt Nam.

Đây chính là một số hồ sơ đề nghị hoàn thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhằm chiếm đoạt tiền thuế từ ngân sách nhà nước, ảnh hưởng không tốt đến các doanh nghiệp kinh doanh lành mạnh, tuân thủ pháp luật thuế.

“Sau khi cơ quan thuế phát hiện một số dấu hiệu rủi ro nêu trên đối với hồ sơ đề nghị hoàn thuế, nhiều doanh nghiệp đã chủ động có văn bản gửi đến cơ quan thuế xin hủy hồ sơ đề nghị hoàn”, Tổng cục Thuế cho biết.

Tổng cục Thuế đã chỉ đạo cục thuế địa phương tăng cường hơn nữa trong việc kiểm soát hoàn thuế GTGT đối với những mặt hàng xuất khẩu có rủi ro cao, tập trung hướng dẫn cơ quan thuế các cấp về các tiêu chí nhận diện rủi ro trong hoàn thuế, khoanh vùng phạm vi cần xác minh đối với các doanh nghiệp trung gian, hướng dẫn nghiệp vụ xác minh, kiểm tra hoàn thuế GTGT, tuy nhiên cũng cần kịp thời giải quyết hồ sơ hoàn thuế GTGT của người nộp thuế theo đúng quy định và quy trình quản lý thuế.