Ung thư đường mật khó phát hiện, dễ t.ử v.ong
Ung thư đường mật ít gặp hơn ung thư gan, thường phát hiện khá trễ, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và thời gian sống còn của người bệnh.
Ảnh minh họa
Tiến sĩ Võ Văn Hùng, Phó Khoa Tiêu hoá Gan Mật, Bệnh viện Bình Dân, cho biết ung thư đường mật tiên lượng rất xấu, đặc biệt là ung thư vùng rốn gan. Nếu không điều trị, bệnh nhân t.ử v.ong do suy gan và di căn chỉ trong vòng 3-6 tháng.
Tại Mỹ, mỗi năm có khoảng 8.000 trường hợp ung thư đường mật. Tỷ lệ sống sau năm năm của người ung thư đường mật trong gan là 15,9% và ung thư đường mật ngoài gan là 27,8%.
Theo bác sĩ Hùng, hiện nay việc phát hiện sớm ung thư đường mật còn rất khó khăn, đặc biệt là khi có kết hợp sỏi đường mật. Đa số bệnh nhân khi phát hiện đã có xâm lấn các mạch m.áu quan trọng của gan, gây khó khăn cho phẫu thuật triệt để cắt bỏ khối ung thư.
Một số yếu tố thuận lợi của ung thư đường mật là n.hiễm t.rùng mạn tính, nhiễm ký sinh trùng, tiếp xúc các hóa chất dùng trong công nghiệp cao su, người có nang đường mật, xơ gan bẩm sinh, viêm đường mật xơ hóa, viêm loét đại tràng. Ung thư đường mật trên bệnh nhân viêm loét đại tràng có khuynh hướng diễn tiến trầm trọng hơn.
Vàng da có thể là dấu hiệu của ung thư đường mật hoặc các bệnh lý lành tính khác như sỏi mật, xơ gan, viêm gan, tán huyết… Vàng da là triệu chứng phổ biến nhất, xuất hiện ở khoảng 90% các trường hợp ung thư đường mật. Ngoài ra bệnh nhân có thể đau bụng, đôi khi vào viện vì sốt n.hiễm t.rùng đường mật, ngứa toàn thân, thiếu m.áu, chán ăn sụt cân. Trường hợp muộn, người bệnh có thể báng bụng do có dịch trong bụng.
“Hiện nay vẫn chưa có kỹ thuật chẩn đoán nào chính xác 100%, u vẫn có thể bị nhầm là sỏi hay bùn mật trên các chẩn đoán hình ảnh”, bác sĩ Hùng phân tích.
Siêu âm là phương tiện chẩn đoán đầu tiên đối với bệnh nhân vàng da. Biểu hiện chính là hình ảnh đường mật bị giãn, siêu âm rất khó nhận biết vị trí của khối u. Chụp cắt lớp điện toán CT đ.ánh giá được vị trí u, mức độ xâm lấn của u vào gan và di căn, nhưng không thể phát hiện u nhỏ hơn một cm.
Chụp cộng hưởng từ mật tụy (MRCP) có thể chẩn đoán u đường mật. Đây là phương tiện chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, tránh được tia X, cho phép quan sát được toàn bộ hình ảnh đường mật, tuy nhiên đôi khi khó phân biệt giữa u và sỏi hoặc bùn mật.
Video đang HOT
Bác sĩ có thể chọn các kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP), chụp đường mật xuyên gan qua da (PTC) và siêu âm qua nội soi (EUS), nhất là khi cần xác định bản chất mô học của u. Noài ra, bác sĩ sẽ sinh thiết giúp xác định bản chất mô học của tế bào khối u, với nhiều phương pháp như chọc kim nhỏ qua da, qua nội soi mật tụy ngược dòng, qua siêu âm nội soi… hoặc tìm tế bào ung thư trong dịch mật.
Điều trị ung thư đường mật
Phẫu thuật
Phẫu thuật triệt để là phương pháp duy nhất cải thiện thời gian sống còn của bệnh nhân. Tuy nhiên trên nửa số trường hợp khi phẫu thuật phát hiện có di căn phúc mạc hoặc di căn xa, dù các phương tiện chẩn đoán trước mổ cho thấy còn khả năng làm phẫu thuật triệt để.
Do bản chất xâm lấn tại chỗ và do vị trí quan trọng của vùng rốn gan – chỗ chia của hai ống gan, khả năng phẫu thuật điều trị triệt để ít và khó thực hiện. Chỉ 15-30% trường hợp ung thư đường mật vùng rốn gan có thể cắt bỏ được. Đa số trường hợp ngoài việc cắt bỏ đường mật có u, bác sĩ phẫu thuật phải cắt luôn phần gan có u xâm lấn.
Phẫu thuật điều trị ung thư đường mật là phẫu thuật phức tạp, chỉ được thực hiện tại một số trung tâm ngoại khoa lớn của Việt Nam.
Trong những trường hợp không thể cắt bỏ u, bác sĩ đặt ống thông (stent) đường mật qua chỗ hẹp là tốt nhất, giúp mật lưu thông từ gan xuống ruột và bệnh nhân sẽ giảm vàng da. Phương pháp dẫn lưu mật này giúp cải thiện chất lượng sống, giảm vàng da, ăn uống ngon miệng hơn nhờ có dịch mật tiêu hóa thức ăn.
Hóa trị
Hiện nay có một số thuốc mới được dùng điều trị ung thư đường mật nhưng tỷ lệ đáp ứng còn thấp, nhất là các bệnh nhân đã quá chỉ định phẫu thuật, không còn cắt được u. Trong một số nghiên cứu, điều trị bằng hóa trị sau đặt ống dẫn lưu giúp cải thiện thời gian sống trung bình từ 8 tháng lên 28 tháng.
Phòng ung thư đường mật
Theo bác sĩ Hùng, không thể dự phòng hoàn toàn ung thư đường mật, chỉ có thể tránh các yếu tố thuận lợi như tránh tiếp xúc hóa chất độc hại, điều trị các bệnh n.hiễm t.rùng mạn tính, bệnh ký sinh trùng như giun sán, bệnh sỏi mật, viêm loét đại tràng, các bệnh đường mật khác như nang đường mật, xơ gan, viêm đường mật xơ hóa…
Nên khám sức khỏe định kỳ hàng năm, đặc biệt người trên 50 t.uổi, lứa t.uổi thường gặp ung thư đường mật. Trường hợp đau vùng bụng trên bên phải, nước tiểu vàng sậm, vàng da, vàng mắt nên đến ngay các trung tâm y tế để phát hiện bệnh sớm.
Ung thư đường mật ngoài gan, cụ bà phải 3 lần đặt stent đường mật
Đa đăt stent đương mât 2 lân, rôi đăt 2 ông dân lưu giai ap đương mât nhưng tinh trang tăc nghen, nhiêm trung đương mât vân tiêp diên.
May măn, đên lân can thiệp thứ 4, tinh trang cua nữ bệnh nhân 84 t.uổi đa hoan toan ôn đinh...
Sức khỏe bệnh nhân ôn đinh, ăn ngủ tốt, tự sinh hoạt bình thường sau khi can thiệp - Ảnh: AN
Cu T.N.T. (84 tuôi, ngu quân 5, TP.HCM) bi khối u nga ba ông gan (u Klatskin - môt dang khối u ở nơi hợp lưu ống gan phải và ống gan trái). Khôi u chen ep gây hep, tăc nghen ống gan chung.
Vào thang 8/2020, tai môt bênh viên ơ TP.HCM, cu T. đa đươc đăt môt stent nhưa băng phương phap nôi soi mât tuy ngươc dong (ERCP). Tuy nhiên, chi sau khoang 1 tuân, cu lai phai nhâp viên do nhiêm trung đương mât, điêu tri băng khang sinh. 10 ngay sau đo, cac bac si phai tiên hanh can thiệp ERCP rút bỏ stent nhựa cũ, đặt stent nhựa mới do stent cu đa bi tăc gây nhiêm trung.
5 ngay sau khi đăt stent lân 2, bệnh nhân lai tiêp tuc co cac biêu hiên cua nhiêm trung đương mât do tắc stent nhựa nên đươc ngươi thân đưa đi nhâp viên. Lân nay, cu đươc can thiệp đặt 2 ống dẫn lưu ống gan phải và ống gan trái giải áp đường mật bằng phương phap dẫn lưu đường mật xuyên gan qua da (PTBD).
Nhưng sau đo, tinh trang vân không cai thiên. Khoang hơn 1 tuân sau khi đăt ông dân lưu, cu T.N.T xuât hiên tinh trang sôt run, vang da, ha đương huyêt... Cu ăn uông kem, ốm yêu, tinh trang nhiêm trung đương mât tai đi tai lai.
Nguy cơ t.ử v.ong cao nếu không can thiệp kịp thời
Đầu tháng 12/ 2020, cu T. nhâp viên tai Bênh viên Gia An 115 (TP.HCM) trong tinh trang vang da, ăn uống rất kém, khó tiêu, không tự ngồi dậy được, sốt lạnh run tưng cơn.
Cac kêt qua cân lâm sang cho thây khôi u đương mât trong gan kich thươc 25x30x45 mm gây chen ep tăc ông gan chung, gian đương mât trong gan phai va trai, ông tui mât gian, tăc không hoan toan đương mât. Ngoai ra, bênh nhân con bi xơ vưa đông mach chu, tăng huyêt ap va co tiên sư đai thao đương.
Trưc tiêp nhân bênh nhân, ThS.BS. Nguyên Thê Toan, Pho Trương khoa Ngoai - Bệnh viện Gia An 115 đanh gia, bênh nhân bi nhiêm trung đương mât, nhiêu kha năng stent đa bi tăc, nêu không can thiêp ngay thi co thê chuyên sang nhiêm trung huyêt, nguy cơ tư vong rât cao. Điêu kho khăn la bênh nhân tuôi đa cao, không chi bi ung thư ma con măc nhiêu bênh ly nên, thê trang kem.
Bác sĩ thực hiện can thiệp cho bệnh nhân - Ảnh: AN
Với kinh nghiệm của mình, bác sĩ Toan đã rất thận trọng và tự tin đưa ra phương hương điêu tri, đông thơi trân an bênh nhân va gia đinh ngươi bênh.
Theo đó, bác sĩ đa chi đinh phac đô kháng sinh phù hợp đê bênh nhân châm dưt tinh trang sôt, sau đo tiên hanh can thiệp nội soi mật tụy ngược dòng ERCP rút bỏ stent nhựa cũ đã tắc, đặt môt stent kim loại mơi kich thươc 10mm x 100mm.
Khi đăt stent mơi, bác sĩ vân giư lai 2 ống dân lưu đương mât cu đê dự phòng. Môt ngày sau đó, bac si mơi rút bỏ 2 ông PTBD. Sau khi đăt stent, bệnh nhân tiêp tuc ơ lai bênh viên đê đươc theo doi va chăm soc sưc khoe nâng cao thê trang.
Sau 2 ngày, bênh nhân đi lại bình thường, ăn uông tôt, không sốt, không vàng da nên đươc xuât viên. Sau 5 ngày tái khám, thể trạng cua cu T. đa tốt hơn nhiêu, các chỉ số xét nghiệm hoan toan ôn đinh, ăn ngủ tốt, tự sinh hoạt bình thường.
Theo bác sĩ Toan cho biêt, khi stent kim loại đặt đúng vị trí, sẽ đảm bảo sự thông suốt đường mật kích thước> 4mm, đây là kích thước lý tưởng về độ thông suốt đường mật. Trong khi đo, đăt stent nhựa chỉ đảm bảo đươc nhiều nhất 3,3mm, thấp hơn so với kích thước lý tưởng.
"Đăt stent hơp ly, đung vi tri se giúp tái lưu thông dịch mật từ gan xuống tá tràng, ngăn ngừa các biến chứng do tắc mật, giúp kéo dài thời gian sống cũng như chất lượng sống của người bệnh", Pho Trương khoa Ngoai - Bệnh viện Gia An 115 chia sẻ.
Nam thanh niên bị loét ‘cậu nhỏ’ vì gói bột lạ khi đi massage Nam thanh niên được nhân viên massage bôi gói bột lạ giúp kích thích 'cậu nhỏ'. Sau 1 ngày, vùng quy đầu vỡ loét, đau rát. Ảnh minh họa BS Lê Vũ Tân, khoa Nam học, Bệnh viện Bình Dân, TP.HCM cho biết, nam thanh niên 30 t.uổi đến khám với nhiều vết loét ở vùng quy đầu, nhiều chỗ đã có mủ...