Người trẻ nên siêu âm mạch cảnh phòng đột quỵ
Chụp mạch m.áu não ít nhất một lần, hoặc siêu âm mạch cảnh hằng năm với chi phí 200.000 đồng là điều người trẻ nên làm để phòng đột quỵ.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tuyến, Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết để dự phòng nguy cơ đột quỵ ở cả người trẻ lẫn người già, điều đầu tiên và quan trọng là cần khám sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, phần lớn người dân ít đi khám, hoặc chỉ khám sức khỏe định kỳ tầm soát chức năng gan, thận, ung thư… Ít ai để ý đến yếu tố nguy cơ gây đột quỵ.
Ở người trẻ t.uổi, dị dạng mạch m.áu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ. Dị dạng mạch m.áu não có thể bẩm sinh hoặc trải qua nhiều năm dị dạng mới hình thành. Có hai phương pháp khảo sát mạch não là chụp cộng hưởng mạch m.áu não và chụp cắt lớp vi tính mạch m.áu não. Nếu phát hiện dị dạng mạch, bác sĩ điều trị nút mạch chủ động trước khi dị dạng bị vỡ.
Bác sĩ khuyên không chỉ người cao t.uổi cần chụp kiểm tra mạch m.áu não mà người trẻ cũng nên chụp tầm soát, tối thiểu một lần. Chi phí khoảng 1,9 đến 2,5 triệu đồng một lần, tùy chụp cắt lớp vi tính hay cộng hưởng từ.
Ngoài ra, siêu âm mạch cảnh cũng có thể tầm soát nguy cơ. Bệnh thiếu m.áu não do hẹp động mạch cảnh rất phổ biến nhưng ít người để ý để khám và điều trị. Nhiều trường hợp bác sĩ bỏ quên khi khám lâm sàng cho bệnh nhân. Tai biến mạch m.áu não xảy ra, 25-30% là do hẹp động mạch cảnh.
Động mạch cảnh có kích thước khá lớn, nằm ở cổ, gồm có động mạch cảnh trái và động mạch cảnh phải mà ta có thể sờ thấy được nhịp đ.ập của chúng ở hai bên cổ. Động mạch cảnh có chức năng đưa m.áu từ tim lên nuôi dưỡng não. Động mạch cảnh bị hẹp là do mảng vữa xơ phát triển dày lên từ thành mạch, làm giảm lưu lượng dòng m.áu não. Mảng vữa xơ có thể gây nên huyết khối tắc mạch tại chỗ hoặc di chuyển gây tắc mạch não. Hẹp động mạch cảnh là một trong các nguyên nhân quan trọng gây đột quỵ nhồi m.áu não và cơn thiếu m.áu não thoáng qua.
Video đang HOT
Bác sĩ khuyến cáo siêu âm mạch cảnh ưu tiên kiểm tra hàng năm, giá chỉ 150-200.000.
Ở người cao t.uổi, dấu hiệu đột quỵ thường từ các cơn thiếu m.áu não thoáng qua, nhưng nhiều người bỏ qua. Khoảng 12% bệnh nhân có cơn thiếu m.áu não thoáng qua bị đột quỵ trong vòng 3 tháng sau đó. Bác sĩ khuyến cáo cách tốt nhất để dự phòng đột quỵ là khi có những cơn thiếu m.áu thoáng qua, bệnh nhân không được chủ quan mà cần đến viện ngay để chẩn đoán, kịp thời điều trị.
Bệnh nhân đột quỵ điều trị tại Bệnh viện Quân đội 108. Ảnh: Thúy Quỳnh
Bác sĩ Trần Quang Thắng, Trưởng khoa Cấp cứu và Đột quỵ, Bệnh viện Lão khoa Trung ương, cho biết đột quỵ não là bệnh có thể dự phòng bằng các biện pháp chống yếu tố nguy cơ như điều trị rối loạn lipid m.áu, kiểm soát đường huyết, kiểm soát trị số huyết áp…
Đối với nhóm dự phòng cấp một chưa từng đột quỵ, bệnh nhân cần khám bác sĩ thường quy để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và kiểm soát sớm ngay từ đầu, nhất là những người đái tháo đường, huyết áp, mỡ m.áu nên đi khám một tháng một lần.
Đối với nhóm dự phòng cấp hai, đã từng bị đột quỵ, bác sĩ nhận định những trường hợp này nguy cơ cao tái phát. Bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định thăm khám, điều trị, không ngưng thuốc hay bỏ thuốc giữa chừng. Không sử dụng thực phẩm chức năng thay thế thuốc điều trị. Người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng giàu vitamin, khoáng chất, hạn chế ăn quá nhiều chất béo, kiểm soát cân nặng, ngăn tình trạng béo phì.
Thực hiện chế độ ăn muối và kali hợp lý, giảm ăn mặn để phòng ngừa tăng huyết áp. Mức độ ăn kiêng được khuyến cáo chung là không quá 6 g muối ăn mỗi ngày. Nên bổ sung kali bằng ăn thêm hoa quả và rau tươi. Giữ trọng lượng cơ thể trong giới hạn. Cai t.huốc l.á triệt để vì hút thuốc làm nguy cơ đột quỵ và bệnh mạch vành tăng, nhất là ở những người hút trên 40 điếu mỗi ngày.
Tập thể dục để làm giảm thấp các yếu tố nguy cơ như làm hạ huyết áp, giảm béo phì, hạn chế tiến triển tổn thương vữa xơ động mạch. Tập thể dục mức độ trung bình là đều đặn đi bộ 30 phút mỗi ngày. Có thể đạp xe đạp hoặc bơi lội ít nhất 30 phút một lần một ngày, 5 ngày một tuần cũng rất hữu ích.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân khác gây đột quỵ là thói quen hút t.huốc l.á, béo phì và lười vận động, tiểu đường, tăng huyết áp, uống rượu bia… Khoảng 50% số bệnh nhân đột quỵ trẻ t.uổi hút t.huốc l.á . T.huốc l.á chứa khoảng 7.000 chất độc hóa học như carbon monoxide, formaldehyde, arsenic và cyanide. Những chất độc này vào m.áu sau khi hấp thu vào phổi làm thay đổi và phá hủy các tế bào trong cơ thể, tăng nguy cơ vữa xơ, tổn thương mạch m.áu não.
Đột quỵ não là một trong những bệnh lý tạo ra gánh nặng cho gia đình, xã hội vì chi phí điều trị rất cao và tỷ lệ tàn phế rất nặng. Bệnh có thể phòng bệnh được khi chúng ta phát hiện và điều trị sớm các yếu tố nguy cơ. Các chuyên gia cho biết, một khi đột quỵ đã xảy ra, bệnh nhân cần được nhanh chóng đến bệnh viện vào các đơn vị (trung tâm) đột quỵ để điều trị kịp thời giảm tỷ lệ t.ử v.ong, tàn phế. Bác sĩ khuyên mỗi người nên xây dựng lối sống lành mạnh tránh nguy cơ đột quỵ nói riêng và các bệnh lý khác nói chung.
Không chừa ai!
Những năm gần đây, các cơ sở cấp cứu đầu ngành cả nước thường xuyên tiếp nhận cấp cứu, điều trị cho những người trẻ t.uổi bị đột quỵ. Mới đây, một trung tâm đột quỵ não ở Hà Nội tiếp nhận cấp cứu, điều trị cho một trường hợp mới 12 t.uổi.
Ảnh minh họa
Đột quỵ là nỗi ám ảnh của mọi nền y tế trên thế giới khi mỗi năm có khoảng 15 triệu người bị đột quỵ, trong đó có khoảng năm triệu người bị tàn phế vĩnh viễn và năm triệu người c.hết. Đáng chú ý, nếu trước đây đột quỵ thường ghi nhận ở người lớn t.uổi thì một số nghiên cứu cho thấy số lượng người trẻ bị đột quỵ tăng hơn 44% trong 10 năm gần đây, khoảng 15% số người đột quỵ mỗi năm có độ t.uổi từ 18 đến 50. Ở Việt Nam, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ t.uổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm.
Chia sẻ vấn đề này, các thầy thuốc chuyên về đột quỵ cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến người trẻ t.uổi bị đột quỵ. Bên cạnh nguyên nhân chính là bệnh lý dị dạng mạch m.áu não thì có nhiều nguyên nhân khác xuất phát từ những yếu tố của xã hội hiện đại như hút t.huốc l.á, tăng huyết áp, béo phì lười vận động, uống nhiều rượu, bia... Khoảng 50% số người đột quỵ trẻ t.uổi có hút t.huốc l.á; có khoảng từ 50 đến 60% số người bệnh nhồi m.áu não trẻ t.uổi có rối loạn chuyển hóa mỡ m.áu; 30% số người bệnh đột quỵ trẻ có bệnh lý đái tháo đường... Uống rượu bia, nhất là rượu nặng có liên quan chặt chẽ đến sự tăng lên của bệnh lý c.hảy m.áu não ở người bệnh trẻ t.uổi, trong khi Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ tiêu thụ rượu lớn nhất thế giới.
Đột quỵ não là căn bệnh không chừa một ai, những người trẻ t.uổi hoàn toàn không miễn nhiễm. Tuy nhiên, các bác sĩ khẳng định, đột quỵ ở người trẻ t.uổi có thể được đẩy lùi nhờ những thói quen sinh hoạt lành mạnh. Đó là tăng cường vận động thể dục thể thao, đồng thời hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, các thực phẩm chế biến sẵn; không hút t.huốc l.á; hạn chế uống bia, rượu... Điều đáng nói là, người trẻ không nên chủ quan cho rằng đột quỵ chỉ xảy ra ở người cao t.uổi mà bỏ qua việc thăm khám sớm tại các cơ sở y tế khi có biểu hiện của bệnh lý đột quỵ (yếu liệt tay chân, méo miệng, nói khó...).
Tại sao ngày càng nhiều người bị đột quỵ? Thông tin Nghệ sĩ Chí Tài bị đột quỵ và qua đời ở t.uổi 62 đã khiến nhiều người bàng hoàng. Đáng chú ý những người trẻ gặp trường hợp như nam nghệ sĩ ngày càng nhiều lên trong những năm qua. Theo Tổ chức Đột quỵ Mỹ, năm 2019, số lượng bệnh nhân trẻ đột quỵ tăng hơn 44% trong 10 năm...
