Ứng dụng đa dạng của QR code trong chống dịch
Từ việc khai báo y tế đến xác nhận tiêm chủng vaccine, mã QR đều được ứng dụng nhằm hạn chế tiếp xúc, hỗ trợ chống dịch Covid-19.
Đầu tháng 8, mã QR đăng ký tiêm vaccine có hình khủng long được lan truyền trên mạng xã hội, thu hút sự chú ý của nhiều người. Đại diện UBND phường 2, quận 8, TP HCM cho biết mã QR này không chỉ hỗ trợ người dân điền thông tin nhanh, mà còn khiến nhiều người cảm thấy thư giãn trong những ngày dịch bệnh diễn biến phức tạp.
“Việc triển khai mã QR giúp người dân dễ dàng đăng ký ngay tại nhà, hạn chế ra ngoài, đảm bảo giãn cách an toàn. Đội ngũ y tế từ đây cũng tiếp cận nhanh thông tin của người dân. Dữ liệu cũng được hệ thống một cách nhanh chóng, chính xác hơn các phương pháp truyền thống”, ông Tăng Xuân Phong, Chủ tịch UBND phường 2 đánh giá.
Tại Việt Nam, ngay từ những ngày đầu chống dịch, công nghệ QR code đã được ứng dụng ở nhiều nơi và trong nhiều lĩnh vực, phổ biến nhất là trong y tế và giao thông và thanh toán không tiền mặt.
Từ đầu năm 2020, để thuận tiện cho người dùng và hỗ trợ công tác truy vết, mã QR được triển khai khắp các điểm công cộng. Người dân chỉ cần smartphone, quét mã QR để khai báo y tế. Dữ liệu này sau đó sẽ được chuyển về Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng chống Covid-19 và bóc tách khi xuất hiện ca lây nhiễm cộng đồng.
Người dân quét mã QR khai báo y tế điện tử khi qua chốt kiểm soát tại quận Gò Vấp, TP HCM hồi tháng 6.
Sau thời gian đầu chống dịch, công nghệ QR code tiếp tục được ứng dụng nhiều trong các ứng dụng khai báo y tế, “di biến động” dân cư, xác nhận đăng ký và chứng nhận tiêm chủng…. Trên các ứng dụng “quốc dân” như VHD, Ncovi, Sổ sức khỏe điện tử, mỗi người dân sẽ được cấp một mã QR. Sau khi khai báo về tình hình sức khoẻ, dịch tễ, lộ trình di chuyển… thông tin sẽ được cập nhật trực tiếp vào mã QR. Cơ quan chức năng chỉ cần quét QR code này để kiểm tra các thông tin thay vì phải dùng giấy và đối chiếu như phương pháp truyền thống.
Video đang HOT
Song song với lĩnh vực y tế, QR code cũng được ứng dụng trong ngành giao thông vận tải. Những phương tiện thuộc “luồng xanh” sẽ được dán một mã QR. Khi đi qua các chốt kiểm dịch, cán bộ kiểm soát chỉ cần quét mã QR là biết tình trạng sức khoẻ của tài xế, loại nhu yếu phẩm đang chở, lộ trình di chuyển…
Thượng tá Nguyễn Văn Bình, Phó phòng CP08 cho biết việc dán mã QR cho các xe trong “luồng xanh” và người dân chủ động khai báo “di biến động” từ nhà, chỉ cần mang theo kết quả QR code đã giúp giảm đáng kể lượng phương tiện ùn ứ ở cửa ngõ thành phố, đảm bảo thông xuất đường xá, hạn chế tập trung đông người tại các điểm kiểm soát.
Trong lĩnh vực kinh doanh, QR code cũng sớm được áp dụng để thanh toán không tiền mặt tại các cửa hàng tiện lợi, quán cà phê, trung tâm thương mại… Từ trước khi giãn cách xã hội, nhiều nhà hàng, khách sạn cũng chủ động dùng QR code thay cho menu truyền thống. Thay vì cầm, lật các trang thực đơn, khách hàng chỉ cần mở điện thoại, quét mã QR để chọn món. Người dùng sau khi dùng bữa cũng có thể thanh toán bằng mã QR qua ví điện tử để hạn chế tối đa tiếp xúc, đảm bảo an toàn trong mùa dịch.
Chia sẻ trong tọa đàm CTO Talks ngày 16/7, ông Nguyễn Thế Trung, Chủ tịch công ty DTT và Tổ phó Tổ thông tin đáp ứng nhanh phục vụ phòng chống dịch Covid-19, đánh giá QR code đã sớm phát huy tác dụng khi các ứng dụng truy vết chưa phát triển kịp. Các mã QR về khai báo y tế, lịch trình di chuyển… đã giúp số hoá thông tin người dùng và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi đến nơi công cộng. “Ban đầu, việc bắt buộc mỗi người nước ngoài nhập cảnh vào nước ta phải có một QR code rất khó. Giải pháp được đưa ra là các nhà hàng, khách sạn sẽ dán mã QR của từng địa điểm, những người này chỉ cần có smartphone, quét mã QR để khai báo là xong”, ông Trung nói.
Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ truy vết, chống dịch Covid-19, Chính phủ còn đặt mục tiêu mỗi người dân sẽ có danh tính số kèm mã QR vào năm 2025. Khi đó, người dân và doanh nghiệp có thể sử dụng dịch vụ số thông qua mã QR với mục tiêu cá thể hóa suốt cuộc đời, dễ dàng, đơn giản, nhanh chóng và không giấy tờ.
Ông Nguyễn Trường Nam, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin – Bộ Y tế, cho biết việc xây dựng hệ thống cho phép cấp mỗi người một mã QR đã được hoàn thiện khoảng 80%. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất trong việc triển khai mã QR cho mỗi người dân là liên thông dữ liệu. Hiện nay, nhiều ứng dụng đang tạo ra các QR khác nhau. Nhưng trong thời gian tới, khi dữ liệu được liên thông, các mã này sẽ được gộp thành một.
Đánh giá về độ bảo mật, ông Nam cho biết mã QR có độ an toàn cao, các cơ quan chức năng hoặc bộ phận chuyên trách sẽ được phân quyền đọc theo từng mức thông tin đã được mã hóa trên đó. Điều này nhằm đảm bảo thông tin cá nhân của mỗi người dân luôn được riêng tư.
QR Code (Quick Response Code – mã phản hồi nhanh) là dạng mã vạch hai chiều (2D), gồm các điểm đen và ô vuông nằm trong ô vuông trên nền trắng. Mã này có thể đọc bằng máy đọc mã vạch hay smartphone với camera có hỗ trợ đọc mã. QR code được tạo ra bởi Denso Wave, công ty con của Toyota, năm 1994. Ban đầu, mã QR được chuộng trong giới marketing và các nhà quảng cáo bởi sự khoa học và tính tiện dụng so với công nghệ mã vạch trước đó. Thời gian gần đây, loại mã này đã được ứng dụng ở nhiều lĩnh vực hơn.
Ở Trung Quốc, mã QR được xem là vũ khí chống dịch khi Covid-19 bùng phát. Người dân nước này khi tham gia hoạt động công cộng sẽ dùng ứng dụng theo dõi y tế trên nền mã QR. Điện thoại cảnh báo mức độ an toàn của người đó qua màu sắc QR: màu xanh – được phép, vàng hoặc đỏ – bị cấm.
Tiếp bước Trung Quốc, nhiều nước khác cũng dùng QR code trong đại dịch. Từ năm ngoái, Singapore tung ra ứng dụng di động theo dõi tiếp xúc, cho phép các nhà chức trách xác định những người bị phơi nhiễm với ca Covid-19. Thành phố Moskva của Nga cũng ra mắt hệ thống theo dõi dựa trên nền tảng QR khi nước này ban hành lệnh phong toả năm ngoái. Nhật Bản triển khai hệ thống QR tại các địa điểm nhiều người đến và yêu cầu người dân cần quét và xác nhận rằng mình đã đến địa điểm đó, giúp việc truy vết diễn ra nhanh nếu có ca dương tính với Covid-19.
Tại sao không gộp các ứng dụng chống dịch thành một 'super app'
Mỗi ứng dụng phục vụ cho một mục đích khác nhau, vì vậy thay vì gộp thành một, giải pháp phù hợp hơn là liên thông dữ liệu.
Hiện tại, để phục vụ việc phòng, chống Covid-19, người dùng được khuyến nghị cài các ứng dụng gồm: Ncovi phục vụ việc khai báo sức khỏe hàng ngày, Bluezone giúp phát hiện tiếp xúc gần với người dương tính, Vietnam Health Declaration (VHD) giúp khai báo y tế với người nhập cảnh. Để đăng ký và quản lý tiêm chủng, người dùng cần cài thêm ứng dụng Sổ sức khỏe điện tử.
Trong bài viết của PV về các ứng dụng phòng chống dịch, nhiều độc giả đưa ý kiến nên gộp các ứng dụng làm một. Việc này được cho là sẽ giúp người dân tiện theo dõi và khai báo tình hình sức khỏe, hạn chế đăng ký nhiều tài khoản, cũng như tiết kiệm tài nguyên trên điện thoại.
"Tại sao không nâng cấp VssID hoặc Bluezone mà phải cài ba app. Vừa tốn pin, tốn RAM, mất thời gian, thậm chí có ứng dụng ít dùng nhưng vẫn phải cài", độc giả Lại Văn Tư bình luận. Độc giả có tên Konan cũng thắc mắc: "Không biết có hạn chế gì về công nghệ mà sao chúng ta không thể làm một ứng dụng all-in-one nhỉ? Càng nhiều ứng dụng càng khó phổ cập".
Nhiều ứng dụng được sinh ra nhằm phục vụ công tác phòng, chống Covid-19 tại Việt Nam.
Tuy nhiên, theo ý kiến của các chuyên gia và những người làm trong công tác phòng chống dịch, giải pháp phù hợp hơn là liên thông dữ liệu, thay vì gộp các ứng dụng vào một.
"Mỗi ứng dụng giúp giải quyết một bài toán khác nhau. Việc gộp tất cả vào một super app sẽ mâu thuẫn về nguyên tắc thiết kế", ông Nguyễn Thế Trung - Tổ phó Tổ thông tin đáp ứng nhanh phục vụ phòng chống dịch Covid-19 - chia sẻ tại tọa đàm trực tuyến hôm 16/7.
Theo ông Trung, có nhiều bài toán được đưa ra trong công tác phòng chống dịch và mỗi ứng dụng, giải pháp có một nguyên tắc riêng. Chẳng hạn, người nước ngoài nhập cảnh và người Việt Nam sẽ có nhu cầu khai báo dữ liệu khác nhau; ứng dụng phát hiện tiếp xúc gần phải đảm bảo quyền riêng tư của người dùng. Vì vậy, không thể tích hợp các ứng dụng làm một.
Trước đó, trong chia sẻ với báo chí, ông Lưu Thế Anh - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế số tại Viettel Solutions, đơn vị phát triển app VHD - cũng cho biết, "việc tích hợp là tích hợp dữ liệu chứ không tích hợp ứng dụng". Người dùng vẫn cần cài 2 - 3 ứng dụng để phục vụ các nhu cầu hiện nay.
Mỗi người dân sẽ có một mã QR
Việc liên thông dữ liệu giữa các ứng dụng đã bắt đầu được triển khai từ cuối tháng 5, hiện vẫn được trong quá trình phát triển để phục vụ các phát sinh trong quá trình phòng chống dịch tại Việt Nam. Nhờ sự liên thông này, thay vì một "super app", người dùng chỉ cần một mã QR. Mã này sẽ liên thông với toàn bộ dữ liệu của các ứng dụng phòng chống dịch, từ check-in, khai báo y tế, xét nghiệm, tiêm chủng và tiến tới là công tác khám chữa bệnh.
Trong tọa đàm của PVmới đây, ông Nguyễn Trường Nam - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế, cũng cho biết, người dân sẽ chỉ cần cài một ứng dụng bất kỳ trong số các ứng dụng được khuyến nghị và chúng sẽ sinh ra một mã QR, mã này có thể liên thông với các ứng dụng còn lại về mặt dữ liệu. Giải pháp này, theo ông Nam, đang trong quá trình hoàn thiện và đánh giá trước khi công bố chính thức.
Đại diện Cục CNTT, Bộ Y Tế, cũng cho biết thêm, các đơn vị liên quan đang thí điểm kết nối dữ liệu xét nghiệm Covid tại TP HCM với Trung tâm công nghệ phòng chống dịch quốc gia. Khi người dân đi xét nghiệm, chỉ cần cài một ứng dụng như Bluezone, cũng có thể biết được kết quả của mình. Việc này sẽ được mở rộng triển khai tại các địa phương khác trong thời gian tới.
Về thách thức khi phát triển các ứng dụng trong phòng chống dịch, ông Nam cho biết, ban đầu, để đáp ứng nhanh nhu cầu chống dịch, mỗi đơn vị sẽ đảm nhận phát triển một ứng dụng cho những nhiệm vụ đặc thù. Vì vậy, sinh ra nhiều app. Sau đó, thực tế chống dịch đưa ra yêu cầu phải mở rộng chức năng, điều chỉnh thay đổi cho phù hợp với thực tế. Từ 1, 2 bài toán ban đầu, ứng dụng phải giải quyết thêm 1, 2 chùm bài toán khác. Do đó, nhà phát triển phải điều chỉnh lại hệ thống hạ tầng, nền tảng rất nhiều.
Những bất cập trong các ứng dụng chống dịch Việt Nam có ít nhất bốn nền tảng khai báo y tế, truy vết khiến người dân bối rối mỗi khi cung cấp thông tin cho chính quyền. Diệp Kim Chi, sống ở Hà Nội vừa có chuyến công tác tại TP HCM. Để hạn chế tiếp xúc đông người, chị làm thủ tục check in trực tuyến, khai báo y tế và...