Ukraine và Syria tìm kiếm mối quan hệ đối tác chiến lược

Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha thăm Damascus hôm 30/12 để củng cố quan hệ với các nhà lãnh đạo mới của Syria sau nhiều năm chịu ảnh hưởng của Nga.

Nhà lãnh đạo trên thực tế của Syria Ahmed al-Sharaa (phải) gặp Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha vào ngày 30/12/2024. Ảnh: aljazeera

Nhà lãnh đạo mới trên thực tế của Syria, thủ lĩnh nhóm đối lập HTS, ông Ahmed al-Sharaa, và các quan chức khác đã có cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Ukraine trong một trong những chuyến thăm quan trọng nhất kể từ khi ông Bashar al-Assad sụp đổ vào ngày 8/12.

Syria hy vọng có được “quan hệ đối tác chiến lược” với Ukraine, Ngoại trưởng mới được bổ nhiệm của nước này, Asaad Hassan al-Shibani, nói với người đồng cấp Ukraine, Andrii Sybiha, tại Damascus hôm 30/12.

Ngoại trưởng Syria cho rằng người dân Syria và người dân Ukraine có chung kinh nghiệm và cùng chung những đau khổ mà hai nước đã phải chịu đựng trong 14 năm qua, hàm ý nói đến chiến tranh của Syria trong giai đoạn 2011-2024 và việc hiện Ukraien đang trong cuộc xung đột với Nga từ năm 2022.

Nga là một đồng minh kiên định của Tổng thống bị lật đổ al-Assad và đã cho ông tị nạn chính trị.

Về phần mình, ngoại trưởng Ukraine Sybiha bày tỏ tin tưởng rằng quan hệ giữa hai bên sẽ có sự phát triển lớn. Ông nói: “Chúng tôi mong muốn có sự công nhận lẫn nhau về chủ quyền của hai nước để chúng tôi có thể hoàn tất mở đại diện ngoại giao ở Syria”.

Chuyến thăm của phái đoàn Ukraine diễn ra sau khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy ngày 28/12 cho biết Ukraine đã gửi lô hàng viện trợ lương thực đầu tiên, 500 tấn bột mì, đến Syria. Bất chấp cuộc xung đột với Nga, Ukraine vẫn là một trong những nhà sản xuất lúa mì hàng đầu thế giới.

“Ukraine sẽ vẫn là trụ cột cho an ninh lương thực ở Syria, ngay cả khi đất nước chúng ta đang tham gia vào một cuộc chiến”, ông Sybiha nói.

Trong thời gian ông Assad nắm quyền, Nga đã cung cấp lúa mì cho Syria thông qua các cơ chế tài chính và hậu cần phức tạp được thiết kế để bỏ qua các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với cả Moskva và Damascus.

Nhưng theo một thông tin của hãng tin Reuters, các lô hàng này đã bị dừng lại do sự không chắc chắn xung quanh chính phủ mới ở Damascus và sự chậm trễ trong thanh toán.

Ukraine, nước đang trong cuộc xung đột với Nga trong gần ba năm, cho biết họ muốn khôi phục quan hệ với Syria.

Bất chấp sự ủng hộ của Moskva dành cho ông al-Assad, thủ lĩnh al-Sharaa trong cuộc phỏng vấn kênh truyền hình Al Arabiya hôm 29/12 đã ghi nhận lợi ích chiến lược sâu sắc giữa Nga và Syria. Ông phát biểu: “Tất cả vũ khí của Syria đều có nguồn gốc từ Nga, và nhiều nhà máy điện do các chuyên gia Nga quản lý. … Chúng tôi không muốn Nga rời khỏi Syria theo cách mà một số người mong muốn”.

Các chiến binh đối lập do Hayat Tahrir al-Sham (HTS) do al-Sharaa lãnh đạo đã phát động một cuộc tấn công vào ngày 27/11, trong đó họ chiếm được một số thành phố quan trọng một cách nhanh chóng trước khi chiếm thủ đô Damascus 11 ngày sau đó, khiến ông al-Assad phải tị nạn sang Nga.

Theo hãng tin Al Jazeera, chuyến thăm của Ngoại trưởng Ukraine sẽ được coi là một chiến thắng đối với thủ lĩnh al-Sharaa khi ông tìm kiếm sự công nhận quốc tế. Điều này mang lại hy vọng rằng cộng đồng quốc tế sẽ trao cho ông al-Sharaa tính hợp pháp hoặc ít nhất là sự công nhận ngoại giao.

Đối với ông al-Sharaa, ưu tiên là đảm bảo rằng các nhà chức trách mới của Syria “không làm mất lòng bất kỳ quốc gia chủ chốt nào”. Chính phủ lâm thời Syria muốn có quan hệ với Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar…

Hiện nay cả Mỹ và Nga đều có các căn cứ quân sự ở Syria, “nhưng cả hai quốc gia hiện đang bất đồng về nhiều vấn đề liên quan đến Syria”.

Việc lật đổ ông al-Assad đã đặt ra câu hỏi về tương lai của các căn cứ quân sự của Nga ở Syria. Căn cứ hải quân Tartous và căn cứ không quân Khmeimim là các tiền đồn quân sự duy nhất của Nga bên ngoài Liên Xô cũ và là chìa khóa cho các hoạt động của Điện Kremlin ở châu Phi và Trung Đông.

Trước đó, ngày 29/12, ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết tình trạng các căn cứ quân sự của Nga sẽ là chủ đề đàm phán với lãnh đạo mới ở Damascus.