Ukraine lo ngại phương Tây giảm sự ủng hộ khi xung đột kéo dài
Cuộc xung đột Nga và Ukraine càng kéo dài, các nước phương Tây sẽ càng cảm thấy “mệt mỏi” vì các khoản viện trợ cho Kiev trong bối cảnh áp lực kinh tế nội bộ ngày càng tăng.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu trực tuyến tại hội nghị Davos. Ảnh: AP
Theo hãng tin AP ngày 10/6, khi chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine bước sang tháng thứ 4, các quan chức ở Kiev đã bày tỏ lo ngại rằng sự “mệt mỏi vì xung đột” có thể làm xói mòn quyết tâm của phương Tây trong việc giúp nước này đẩy lùi hành động của Moskva.
Mỹ và các đồng minh đã viện trợ hàng tỷ USD vũ khí cho Ukraine. Châu Âu đã nhận hàng triệu người phải sơ tán vì xung đột và đã có sự thống nhất chưa từng có ở châu Âu sau Thế chiến II trong việc áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Moskva.
Nhưng khi sức nóng của chiến dịch quân sự của Nga lắng xuống, các nhà phân tích cho rằng khi mối quan tâm của các cường quốc phương Tây về cuộc xung đột giảm đi, có thể dẫn đến việc gây sức ép buộc Ukraine phải thỏa hiệp.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phản đối những đề xuất của phương Tây rằng ông nên chấp nhận một số nhượng bộ, nói rằng Kiev sẽ tự quyết định các điều khoản cho hòa bình.
“Sự mệt mỏi ngày càng gia tăng, mọi người muốn một kết quả nào đó (có lợi) cho chính họ, nhưng chúng tôi muốn một kết quả (khác) cho chính mình”, ông Zelensky nói.
Một đề xuất hòa bình của Italy đã bị bác bỏ và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phải đối mặt với phản ứng dữ dội sau khi ông được trích dẫn nói rằng mặc dù chiến dịch quân sự Nga là một “sai lầm lịch sử”, nhưng các cường quốc thế giới không nên “làm bẽ mặt Nga”, để khi giao tranh lắng xuống, các bên có thể tìm ra một giải pháp thông qua con đường ngoại giao”.
Volodymyr Fesenko, nhà phân tích chính trị thuộc Trung tâm Penta cho biết, mỗi tháng cuộc chiến gây thiệt hại cho Ukraine 5 tỷ USD và điều đó “khiến Kiev phụ thuộc vào quan điểm của các nước phương Tây”.
Video đang HOT
“Rõ ràng là Nga đang tìm cách làm giảm quyết tâm của phương Tây, với giả định rằng các nước phương Tây sẽ cảm thấy mệt mỏi và dần dần bắt đầu thay đổi quan điểm”, chuyên gia Fesenko nói trong một cuộc phỏng vấn với AP.
Bên cạnh đó, những lo ngại trong nước của châu Âu đang lấn át mọi vấn đề, đặc biệt là khi giá năng lượng và tình trạng thiếu nguyên liệu thô bắt đầu gây thiệt hại về kinh tế đối với những người bình thường đang phải đối mặt với hóa đơn tiền điện, chi phí nhiên liệu và giá hàng hóa cao hơn.
Trong khi các nhà lãnh đạo châu Âu ca ngợi quyết định chặn 90% lượng dầu xuất khẩu của Nga vào cuối năm nay là “một thành công”, thì họ đã phải mất bốn tuần đàm phán và một nhượng bộ cho phép Hungary, tiếp tục nhập khẩu.
Matteo Villa, một nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chính trị Quốc tế Italy (ISPI) ở Milan, nêu rõ: “Điều đó cho thấy sự thống nhất ở châu Âu đang suy giảm một chút sau chiến dịch quân sự của Nga. Có sự mệt mỏi như vậy giữa các quốc gia thành viên về việc tìm ra những cách thức mới để trừng phạt Nga, và rõ ràng là trong EU, có một số quốc gia ngày càng giảm sự sẵn sàng để tiếp tục các biện pháp trừng phạt”.
Trước tác động kinh tế của các biện pháp trừng phạt năng lượng, Ủy ban châu Âu đã ra tín hiệu rằng họ sẽ không vội vàng đề xuất các biện pháp hạn chế mới nhắm vào khí đốt của Nga. Các nhà lập pháp EU cũng đang kêu gọi hỗ trợ tài chính cho các công dân bị ảnh hưởng bởi giảm khí đốt và giá nhiên liệu tăng nhằm đảm bảo rằng sự ủng hộ của công chúng đối với Ukraine không suy giảm.
Như nhà lãnh đạo cánh hữu Matteo Salvini của Iltaly tuyên bố, nước này “sẵn sàng hy sinh” và ủng hộ các lệnh trừng phạt Nga, nhưng cảnh báo rằng sự ủng hộ không phải là không có giới hạn, trong bối cảnh cán cân thương mại chịu các lệnh trừng phạt đã có dấu hiệu chuyển dịch theo hướng có lợi cho Moskva, gây tổn hại cho các chủ doanh nghiệp nhỏ ở miền bắc Italy, những người là một phần cử tri ủng hộ ông.
Ukraine có thể 'xả kho' ngũ cốc qua 4 ngả đường này
Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc đang tích cực thảo luận để giải quyết số ngũ cốc bị ùn ứ ở Ukraine.
Để đạt được mục tiêu đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã sẵn sàng lập một trung tâm ngũ cốc ở Istanbul.
Máy gặt liên hợp làm việc trên cánh đồng lúa mì ở Ukraine. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Hãng thông tấn TASS đưa tin việc thiết lập hàng lang vận chuyển an toàn là yếu tố quan trọng để giải phóng ngũ cốc từ Ukraine ra thị trường thế giới. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề xuất một số phương án giải quyết vấn đề trên, đồng thời bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Ukraine xuất khẩu ngũ cốc. Tuy nhiên, Kiev khẳng định rằng Nga nên rút quân khỏi Ukraine trước khi các chuyến giao hàng có thể bắt đầu.
Giá lúa mì và ngô toàn cầu đã tăng đáng kể từ đầu năm nay. Tại phiên họp ngày 21/5, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tuyên bố thế giới chỉ còn lượng lúa mì đủ dùng trong 10 tuần, cũng như đưa ra những dự báo còn tồi tệ hơn so với thời kỳ khủng hoảng năm 2007 và năm 2008.
Dưới đây là các tuyến đường và kịch bản khả thi để giúp Ukraine xuất khẩu ngũ cốc:
Qua Berdyansk và Mariupol
Theo lời Tổng thống Nga Vladimir Putin, Nga đã sẵn sàng tạo điều kiện hậu cần cần thiết, cũng như đảm bảo các chuyến hàng dễ dàng di chuyển qua cảng Berdyansk và Mariupol mà không cần bất kỳ điều kiện tiên quyết nào. Moskva cũng có thể đảm bảo an ninh hàng hải trên Biển Đen và Biển Azov. Trên thực tế, hoạt động rà phá bom mìn trên biển xung quanh Berdyansk và Mariupol đã được hoàn thành.
Qua Odessa
Nga tuyên bố không phản đối vận chuyển ngũ cốc qua cảng biển Odessa do Kiev kiểm soát ở phía Nam Ukraine và sẵn sàng đảm bảo an toàn cho tàu bè qua lại. Tuy nhiên, các tàu chở ngũ cốc chỉ có thể rời Odessa sau khi vùng biển lân cận được dọn sạch bom, mìn, cũng như xử lý toàn bộ xác tàu bị đánh chìm trước đó.
Tổng thống Putin đảm bảo rằng Moskva sẽ không lợi dụng tình hình để thực hiện một cuộc tấn công vào Odessa.
Theo báo cáo của hãng Bloomberg, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý khai thông bến cảng Odessa. Ankara có kế hoạch thành lập một trung tâm đặc biệt ở Istanbul để theo dõi và điều phối các tàu chở hàng. Trong khi đó, Ukraine kiên quyết yêu cầu kiểm tra tất cả các tàu đến Odessa để ngăn chặn khả năng giao vũ khí cho Kiev.
Một cánh đồng lúa mì ở làng Mala Dyvitsya, cách thủ đô Kiev khoảng 160km. Ảnh: AFP/TTXVN
Qua các nước phương Tây
Nhà lãnh đạo Nga cũng gợi ý về khả năng vận chuyển ngũ cốc của Ukraine qua sông Danube, hướng tới các cảng ở Romania. Nông sản cũng có thể được chuyển bằng đường sắt đến Hungary, Romania và Ba Lan. Tuy nhiên, vì chiều rộng đường ray của Ukraine là 1.520 mm nên các toa tàu cần được điều chỉnh lại theo tiêu chuẩn châu Âu là 1.435 mm. Quá trình này có thể mất một chút thời gian.
Theo các nhà chức trách Ukraine, quốc gia này có 6 nhà ga có thể điều chỉnh lại đường ray, bao gồm hai cơ sở ở biên giới với Ba Lan (Yagodin với công suất phục vụ 28 toa mỗi ngày và Mostiska với 18 toa), Yesen sát biên giới với Hungary với công suất 30 toa và Vadul-Siret sát biên giới Romania với 40 toa. Ước tính mỗi ngày sẽ có khoảng 175 toa tàu chở hàng qua biên giới Ukraine.
Litva đã đề xuất sử dụng cảng Klaipeda của nước này để xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, cũng như gửi một số đoàn tàu đến Ukraine qua Ba Lan. Tuy nhiên, thời gian trung chuyển của chuyến tàu này thiếu khả thi về mặt thương mại. Một thách thức khác là thiếu toa tàu. Để thực hiện kế hoạch trên cần đến 4.000 toa tàu, nhưng cả Ukraine và Litva đều không sở hữu nhiều như vậy.
Qua Belarus
Vận chuyển ngũ cốc từ Ukraine qua Belarus sẽ không yêu cầu bất kỳ điều chỉnh nào. Tuyến đường này cũng giúp hàng hóa được giao trực tiếp đến các cảng ở vùng Baltic. Tuy nhiên, các quốc gia phương Tây và Ukraine đã từ chối sáng kiến này vì sẽ phải hủy bỏ những lệnh trừng phạt áp đặt lên Belarus.
Theo Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO), Nga và Ukraine lần lượt là các nước xuất khẩu lúa mỳ lớn nhất và lớn thứ 5 thế giới. Hai nước này đóng góp 19% nguồn cung lúa mạch thế giới, 14% lúa mỳ và 4% ngô, chiếm hơn 30% lượng ngũ cốc xuất khẩu trên toàn cầu.
Tại Ukraine - nơi được coi là "vựa" lúa mỳ của châu Âu, xung đột đã khiến lúa mỳ chưa thể thu hoạch được, trong khi các diện tích trồng ngô và hoa hướng dương không được chăm bón đúng cách. Ước tính, sản lượng ngũ cốc của Ukraine vụ mùa này có thể giảm hơn 50%.
Trong khi đó, Nga là nhà sản xuất phân bón hàng đầu, chiếm 13% sản lượng toàn cầu. Việc hoạt động xuất khẩu phân bón của Nga bị hạn chế do các biện pháp trừng phạt của Mỹ đã khiến giá mặt hàng này tăng vọt trên toàn cầu. Nông dân ở Brazil, Mỹ và các nước nông nghiệp lớn khác phải giảm sử dụng phân bón và tình trạng này có thể ảnh hưởng đến năng suất vụ mùa sau đó.
Lý do châu Phi vẫn tăng cường quan hệ với Nga bất chấp lệnh trừng phạt của phương Tây Nhiều nước châu Phi vẫn mua vũ khí từ Nga và một số nước coi Moskva từng đóng vai trò trong cuộc đấu tranh giành độc lập của họ, trong khi các lệnh trừng phạt từ phương Tây không phải là của Liên hợp quốc. Tổng thống Nga Putin cùng các nhà lãnh đạo châu Phi tại Hội nghị thượng đỉnh Nga-châu Phi...