Tuyệt tích 510 triệu năm, quái vật Cambri “hiện hình” nguyên vẹn
Một “Pompeii kỷ Cambri” vừa được tìm thấy ở Morocco, nơi các loài quái vật hơn nửa tỉ năm trước hiện về dưới dạng 3D hoàn hảo.
Một nhóm nghiên cứu đa quốc gia đã tìm thấy những hóa thạch hoàn hảo chưa từng thấy về bọ ba thùy, loài quái vật bé nhỏ nhưng rất quan trọng trên cây tiến hóa của sinh vật địa cầu.
Bộ xương ngoài cứng và dễ bị vôi hóa của bọ ba thùy thường được tìm thấy trước đây, nhưng những mẫu hóa thạch mới lại gây kinh ngạc bởi bảo tồn hoàn hảo cả các mô mềm, thậm chí các cấu trúc nhỏ như lông tơ cũng còn nguyên.
Các “ quái vật đại dương” kỷ Cambri trong thảm họa núi lửa 510 triệu năm trước – Ảnh: SCIENCE
Theo Sci-News, khác với đa số hóa thạch thường là bộ xương hay một mặt của cơ thể được ép cứng hay “điêu khắc” vào đá, hóa thạch ở Morocco là một bức tượng 3D hoàn toàn sống động.
Điều hy hữu này là lãnh địa của bọ ba thùy ở khu vực High Atlas của Morocco được tạo nên bởi một sự kiện núi lửa tàn khốc 510 triệu năm trước.
Tro nóng bỏng từ núi lửa ập xuống đột ngột vùng biển nơi các con bọ ba thùy này đang bơi, bọc lấy chúng ngay lập tức, khiến toàn bộ cơ thể hóa thạch nhanh chóng theo đúng hình dạng lúc chúng đang cố gắng chạy trốn núi lửa.
Khuôn tro bảo quản từng bộ phận cơ thể, chân và thậm chí cả những cấu trúc giống như sợi lông chạy dọc theo các phần phụ.
Video đang HOT
Hóa thạch 3D được khai quật ở Morocco – Ảnh: SCIENCE
Đường tiêu hóa của những con quái vật cũng được tro lấp đầy, bảo quản nguyên hình dạng.
Ngoài ra, các nhà cổ sinh vật học còn tìm thấy những cấu trúc nhỏ như những chiếc đèn gắn trên vỏ ngoài con vật bằng một dải thịt đã hóa thạch.
Sử dụng công nghệ quét CT và mô hình máy tính các lát cắt X-quang ảo, các nhà nghiên cứu đã mô tả trên tạp chí Science một số chi tiết trước đây chưa từng biết về nhóm sinh vật kỳ dị này.
“Những phát hiện này được dự đoán sẽ dẫn đến những khám phá quan trọng về sự tiến hóa của sự sống trên hành tinh chúng ta” – GS Abderrazak El Albani, nhà địa chất học tại Đại học Poitiers (Pháp) – đồng tác giả, cho biết.
Kỷ Cambri (khoảng 541-485 triệu năm trước) là kỷ nguyên bùng nổ sinh học của Trái Đất, đánh dấu bằng việc các loài đa bào đơn giản ban đầu bỗng chốc trở nên vô cùng đa dạng và phức tạp trong thời gian ngắn.
Chúng là những quái vật hoàn toàn lạ lùng so với sinh vật hiện đại, hầu hết đã không còn con cháu trực tiếp vì các đại tuyệt chủng khốc liệt, nhưng vẫn đóng vai trò nền tảng cho sự sống của hành tinh ngày nay.
"Quái vật" giữa chòm sao Xử Nữ sống dậy: Lời cảnh báo?
Hiện tượng vừa xảy ra với một thiên hà trong chòm sao Xử Nữ có thể cũng sẽ xảy ra với Sagittarius A*, "trái tim quái vật" của thiên hà chứa Trái Đất.
Phát hiện về "quái vật sống dậy" bắt nguồn từ một quan sát hồi tháng 12-2019 về SDSS 1335 0728, một thiên hà nằm cách chúng ta 300 triệu năm ánh sáng trong chòm sao Xử Nữ.
Thiên hà này trước đây khá lu mờ, đột nhiên bắt đầu tỏa sáng rực rỡ hơn bao giờ hết.
Lỗ đen quái vật vừa thức tỉnh, tỏa sáng rực rỡ - Ảnh đồ họa: ESO
Để hiểu lý do tại sao, các nhà thiên văn học đã sử dụng dữ liệu từ một số đài quan sát không gian và trên mặt đất để theo dõi độ sáng của thiên hà thay đổi như thế nào. Họ phát hiện ra bất ngờ lớn ở trung tâm thiên hà.
Ở tâm của các thiên hà là một lỗ đen quái vật, tức dạng lỗ đen siêu khối, siêu lớn, siêu mạnh.
Trước đây, lỗ đen của SDSS 1335 0728 được xác định là ngưng hoạt động từ lâu. Nhưng giờ đây, sau một thời gian quan sát, các nhà thiên văn học một lần nữa xếp nó vào nhóm có nhân thiên hà đang hoạt động (AGN).
Một số hiện tượng như vụ nổ siêu tân tinh hay sự kiện gián đoạn thủy triều có thể khiến các thiên hà đột ngột sáng lên. Nhưng những biến đổi độ sáng này thường chỉ kéo dài vài chục hoặc nhiều nhất là vài trăm ngày.
Nhưng TS Paula Sánchez Sáez từ Đài thiên văn Nam Âu (ESO) và các cộng sự nhận thấy ánh sáng thiên hà này vẫn ngày nay vẫn đang phát triển mạnh mẽ hơn, hơn 4 năm sau lần đầu tiên ánh sáng mạnh được "bật" lên.
So sánh dữ liệu trước và sau 12-2019, họ phát hiện ra rằng SDSS 1335 0728 hiện phát ra nhiều ánh sáng hơn ở các bước sóng tia cực tím, quang học và hồng ngoại. Thiên hà này cũng bắt đầu phát ra tia X vào tháng 2-2024.
Sử dụng nhiều mô hình để phân tích nguồn sáng đó, cuối cùng, chỉ có một câu trả lời hoàn toàn hợp lý: Đó là lỗ đen quái vật ở trung tâm thiên hà đã thức tỉnh.
Điều này có nghĩa là lỗ đen này bắt đầu nuốt vật chất dữ dội. Chính quá trình nuốt vật chất này đã khiến lỗ đen phát sáng.
Theo bài công bố trên tạp chí khoa học Astronomy & Astrophysics, đây là lần đầu tiên các nhà thiên văn học tìm được bằng chứng về sự thức tỉnh của một lỗ đen khổng lồ đã ngủ yên, trong thời gian thực.
Họ hy vọng các đài thiên văn mạnh mẽ khác trên Trái Đất sẽ giúp tìm kiếm các ví dụ tương tự.
Hiện tượng này cũng là lời cảnh báo về điều tương tự có thể xảy ra đối với Milky Way, tức Ngân Hà, là thiên hà chứa Trái Đất.
Ở trung tâm của Ngân Hà là Sagittarius A*, một lỗ đen quái vật cũng đang ngủ đông sau "tuổi trẻ" hoạt động mạnh mẽ.
Tất nhiên, chúng ta không nên quá lo lắng về việc con quái vật này sống dậy. Trái Đất chúng ta, cùng với cả hệ Mặt Trời chứa đựng nó, nằm ở tận rìa đĩa chính của thiên hà. Vì vậy, không có khả năng thế giới của chúng ta bị nuốt mất.
Lộ diện quái vật bay 100 triệu tuổi, sải cánh gấp đôi đại bàng Hàm răng cong và sải cánh lên đến 4,6 m, quái vật Haliskia peterseni là một trong những kẻ săn mồi đáng sợ nhất kỷ Phấn Trắng. Theo Sci-News, loài quái vật mới Haliskia peterseni được xác định nhờ hóa thạch lộ ra ở khu vực ngày nay là Queensland, phía Đông Bắc nước Úc. Nó là một loài bò sát bay khổng...