Tuyển sinh Đại học 2021: Càng tự chủ, càng phải tăng công khai

Theo Bộ GD&ĐT, công tác tuyển sinh ĐH sẽ ổn định trong giai đoạn 2021 – 2025, tiến tới sẽ có trung tâm khảo thí độc lập để tổ chức thi tuyển sinh.

Bộ cũng cho biết, các trường phát huy tối đa quyền tự chủ tuyển sinh. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, qua một vài trường hợp sai phạm, Bộ nên tăng cường thanh tra, giám sát và có giải pháp kỹ thuật để đảm bảo quyền tự chủ ấy nghiêm túc, đảm bảo chất lượng.

Khuyến khích các trường phát huy tối đa tự chủ

Báo cáo tại Hội nghị giáo dục ĐH năm 2020, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy – Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD&ĐT) thông tin: Giai đoạn 2021 – 2025, vẫn giữ ổn định và từng bước hoàn thiện mô hình Kỳ thi tốt nghiệp THPT như năm 2020; đồng thời phân định rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước và triển khai của địa phương, cơ sở GDĐH. Ngoài ra, tiếp tục tổ chức thi THPT trên giấy; từng bước tổ chức thi trên máy tính ở những nơi có đủ điều kiện, tiệm cận dần với tinh thần đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Theo PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, để bảo đảm tính ổn định của lộ trình đổi mới tuyển sinh, các cơ sở đào tạo có phương án, kế hoạch rõ ràng, thực hiện đúng cam kết, tạo lòng tin và sự ủng hộ của thí sinh cũng như phụ huynh. Vì thế, nhà trường nên ổn định phương thức tuyển sinh trong nhiều năm; nếu có thay đổi lớn phải thông báo trước 2 – 3 năm. Bộ GD&ĐT khuyến khích các trường thực hiện quyền tự chủ tuyển sinh theo quy định. Tiếp tục sử dụng các phương thức xét tuyển khác nhau; thí sinh đăng ký xét tuyển theo nhiều hình thức, nguyện vọng.

Đồng thời, tăng cường áp dụng công nghệ thông tin trong kỳ thi riêng để tuyển sinh. Nếu các trường thi riêng, thi bổ sung, thi đánh giá năng lực nên tổ chức gọn nhẹ (1 – 2 môn), hoặc thi năng khiếu, hoặc kết hợp với kết quả thi THPT. Bộ khuyến khích thi theo nhóm trường, tổ chức trong 1 buổi… nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh; từng bước tiến tới hình thành các tổ chức/trung tâm khảo thí độc lập với ngân hàng đề thi chuẩn hóa, thi trên máy tính, bảo đảm minh bạch, công bằng giữa các lần thi…

GS.TS Phạm Hồng Chương – Hiệu trưởng trường ĐH Kinh tế quốc dân cho rằng: Việc giữ ổn định phương án thi và tuyển sinh giai đoạn 2021 – 2025 là cần thiết. Theo đó, Bộ vẫn giữ vai trò giám sát kỳ thi THPT, tuyển sinh ĐH, CĐ; đồng thời tiếp tục sử dụng chung hệ thống tuyển sinh để thuận tiện cho thí sinh đăng ký; các trường có thể lựa chọn được thí sinh phù hợp nhất.

Việc tuyển sinh năm 2021 và những năm sau đó cơ bản giữ ổn định, tăng tính tự chủ của các trường ĐH.
Ảnh: Khánh Huy

Tiến tới thành lập trung tâm khảo thí độc lập

GS.TS Phạm Hồng Chương cho rằng: Nếu sau này thi trên máy thì đây là bước tiến trong công tác tuyển sinh, nên có trung tâm khảo thí độc lập.

PGS.TS Lê Thị Thu Thủy – Chủ tịch Hội đồng trường trường ĐH Ngoại thương cũng đồng tình quan điểm: Thành lập trung tâm khảo thí độc lập để tổ chức thi với cách thức tương tự những gì thế giới đang làm.

Tuy nhiên, để thành lập các trung tâm này, Bộ cần chuẩn bị các quy định về pháp lý, các trường ĐH, THPT và học sinh cũng cần có sự chuẩn bị trong 3 – 5 năm tới. Việc thành lập các trung tâm khảo thí độc lập cũng giúp cho việc trong tương lai các trường có thể xét tuyển nhiều đợt trong năm và việc thi ĐH cũng dễ dàng hơn.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết: Trên cơ sở phát huy những ưu điểm trong công tác tuyển sinh năm 2020, giai đoạn 2021 – 2025 cơ bản giữ ổn định như năm 2020, với một số cải tiến về mặt kỹ thuật; đồng thời nâng cao vai trò tự chủ, trách nhiệm của các cơ sở giáo dục ĐH. Với các trường có yêu cầu bài thi riêng để đánh giá năng lực chuyên biệt của thí sinh, Bộ GD&ĐT khuyến khích hình thức liên kết tổ chức thi theo nhóm trường hoặc tổ chức các trung tâm khảo thí độc lập.

Bộ GD&ĐT khuyến khích các trường phát huy quyền tự chủ, trong chừng mực nào đó, Bộ sẽ hỗ trợ công tác tuyển sinh để bảo đảm tính ổn định và những yêu cầu đặc thù riêng của các trường. Trước khi có trung tâm khảo thí độc lập, thi tốt nghiệp THPT vẫn được tổ chức thi trên giấy. Nơi nào có điều kiện có thể tổ chức thi trên máy tính bởi việc này sẽ gọn nhẹ hơn nhiều, giảm sự can thiệp của con người và có kết quả ngay.

Có chế tài với quy định 3 công khai để đảm bảo hiệu quả tuyển sinh

Theo quy định của Bộ GD&ĐT, các trường ĐH phải công khai đầy đủ thông tin trong đề án tuyển sinh gồm phương án xét tuyển, chỉ tiêu tuyển sinh, tổ hợp xét tuyển, thông tin chỉ tiêu tuyển sinh 2 năm liền kề, học phí, cơ sở vật chất.

Bộ GD&ĐT cũng liên tục nhấn mạnh yêu cầu các trường thực hiện “3 công khai” – cam kết chất lượng giáo dục (chương trình đào tạo, số lượng sinh viên thực tế…), điều kiện đảm bảo chất lượng (đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất), thu chi tài chính (học phí cụ thể, học bổng, các nguồn thu khác) – để thí sinh nắm rõ trước khi đăng ký vào trường. Bởi trong tuyển sinh, càng tự chủ thì càng cần công khai minh bạch để tăng tính giám sát.

Theo TS Hoàng Ngọc Vinh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD&ĐT), với xu thế tự chủ, việc công khai và minh bạch thông tin lại càng quan trọng.

Trên thực tế, việc Bộ GD&ĐT ban hành văn bản yêu cầu các trường phải công khai thông tin tuyển sinh nhưng lại chưa nêu cụ thể hướng xử lý các trường vi phạm nên chưa đủ sức răn đe. Đồng thời, theo các chuyên gia cần công khai các trường vi phạm “3 công khai” để xã hội và người học giám sát, như thế, quá trình tự chủ tuyển sinh mới phát huy đúng hiệu quả.