Tương lai của Tesla ở Trung Quốc và tham vọng thống trị toàn cầu của Elon Musk đang phụ thuộc vào tỷ phú Trung Quốc này
Nắm trong tay loại pin giá rẻ với tuổi thọ vận hành lên đến 2 triệu km, hãng CATL của tỷ phú Zeng Yuqun đang là quân bài quan trọng cho giấc mơ thống trị thị trường xe điện Trung Quốc và toàn cầu của Tesla.
Tesla cần phải thành công ở Trung Quốc nếu họ muốn thống trị ngành xe điện trên toàn thế giới, đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch. Để làm được điều này, ông Elon Musk cần nhờ đến một kỹ sư về pin, người từng giúp Apple kéo dài thời lượng pin của những chiếc MacBook.
Hóa ra sứ mệnh đó của Tesla lại nằm trong tay ông Zeng Yuqun, 52 tuổi, người chỉ trong chưa đến 10 năm, đã đưa hãng Contemporary Amperex Technology Co Ltd (hãng CATL) thành công ty pin hàng đầu Trung Quốc, nhà sản xuất pin sạc cho xe điện lớn nhất thế giới hiện nay. Nỗ lực đó cũng biến ông Zeng trở thành một trong những người giàu nhất Trung Quốc với khối tài sản ước tính lên đến 17 tỷ USD.
Các viên pin của CATL đã có mặt trong hầu hết thương hiệu ô tô lớn trên toàn cầu, và bắt đầu trong tháng này, chúng cũng sẽ cung cấp năng lượng cho những chiếc xe điện của Tesla được sản xuất tại Thượng Hải. Thành quả từ điều này sẽ là một sự kết hợp giữa các yếu tố hấp dẫn nhất hiện nay: một chiếc xe điện phổ biến nhất phân khúc – Tesla Model 3, với các viên pin giá rẻ và một thị trường khổng lồ đang khao khát những chiếc xe đó. Năm ngoái, người tiêu dùng Trung Quốc mua xe điện nhiều gấp 3 lần so với người dùng Mỹ.
Bên cạnh sự hợp tác giữa hai công ty còn là mối quan hệ đối tác giữa hai giám đốc điều hành, ông Zeng và ông Musk. Theo ông Zeng, cả hai thường nhắn tin cho nhau để thảo luận về các sáng tạo tương lai của công nghệ, các thách thức mà đại dịch hiện nay đang gây ra cũng như nỗi ám ảnh chính của người đứng đầu Tesla: các viên pin và những chiếc xe điện rẻ hơn.
“ Elon suốt ngày nói về chi phí, và tôi đã bảo anh ta cứ yên tâm rằng tôi sẽ có giải pháp.” Ông Zeng cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “ Chúng tôi rất hợp ý nhau. Ông ta là người khá vui tính.”
Các viên pin giá rẻ với tuổi thọ 2 triệu km
Các viên pin của CATL có thể mang tới cho công ty xe điện Mỹ các lợi thế quan trọng tại Trung Quốc, đặc biệt có thể gia tăng lợi nhuận và hạ giá bán trong một thị trường đang trên đường hướng tới mục tiêu 59 triệu xe điện vào năm 2030.
Quan trọng nhất, ông Zeng dự kiến sẽ cung cấp cho Tesla loại pin Lithium-Ion Phosphate (pin LFP), loại pin sử dụng các nguyên vật liệu rẻ hơn và có chi phí thấp hơn khoảng 20% so với các loại pin xe điện thông thường khác.
Quang cảnh bên ngoài nhà máy pin của CATL tại Ningde vào tháng 12 năm 2016.
Hiện CATL đang chuẩn bị thương mại các loại pin mới không sử dụng Cobalt, một trong những nguyên vật liệu đắt đỏ nhất trong mỗi viên pin. Hơn thế nữa, họ còn muốn loại bỏ cả các loại kim loại đắt tiền khác, bao gồm Nickel và Mangan.
Theo ông Zeng, loại pin mà CATL cung cấp có tuổi thọ lên đến 16 năm với tổng quãng đường vận hành có thể đạt tới 2 triệu km. Đây là một cột mốc mà các nhà sản xuất xe điện như Tesla và General Motors đang theo đuổi. Với tuổi thọ cao như vậy, loại pin này không chỉ phù hợp với các loại phương tiện chạy điện mà còn có thể làm thiết bị lưu trữ năng lượng.
Theo tính toán của Bernstein, sử dụng các viên pin giá rẻ của CATL, dự kiến giá của mỗi chiếc xe Tesla Model 3 sẽ giảm từ 600 USD đến 1.200 USD. Các khối pin LFP như của CATL thường không có nhiều năng lượng như các loại pin đắt tiền hơn, nhưng rõ ràng các cải tiến về công nghệ đã cho phép loại pin này bắt kịp đối thủ.
Không những thế, hợp tác với các nhà cung cấp pin nội địa như hãng CATL còn củng cố hơn nữa mối quan hệ của Tesla với chính quyền Trung Quốc, vốn là một nhân tố quan trọng cho thành công của họ. Quan trọng hơn nữa, ông Zeng còn ở trong Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân, một cơ quan tư vấn chính trị quan trọng của nước này. Tại đây, ông đã đưa ra các kiến nghị nhằm thúc đẩy việc hướng tới năng lượng tái tạo của Trung Quốc.
Video đang HOT
Nhà máy Gigafactory của Tesla tại Thượng Hải, nơi nhận được nhiều sự hỗ trợ từ chính quyền Trung Quốc để tăng tốc xây dựng cũng như đi vào sản xuất.
Mối quan hệ Win-Win
Đối với CATL, việc hợp tác với Tesla cũng đến vào một thời điểm quan trọng. Doanh số bán pin đã giảm gần 1/3 trong 5 tháng đầu 2020, khi doanh số ô tô tại Trung Quốc tụt dốc thảm hại do tác động từ đại dịch, chiến tranh thương mại và các khoản trợ cấp của chính phủ bị rút lại.
Không chỉ vậy, thị phần pin trong nước của CATL cũng bị thu hẹp lại khi Tesla lần đầu ra mắt chiếc xe Model 3 đầu tiên sản xuất tại Trung Quốc với các khối pin từ Panasonic và LG Chem. Thế nhưng điều này sẽ thay đổi trong tương lai khi từ năm tới, CATL sẽ cung cấp pin cho khoảng một nửa sản lượng xe điện của nhà máy Tesla tại Thượng Hải.
Các công nhân đang kiểm tra sản phẩm trong nhà máy CATL
Nhà sản xuất pin này còn đang hướng tới việc cung cấp pin cho Tesla tại thị trường nước ngoài, bao gồm cả nhà máy tại châu Âu đầu tiên đang được Tesla xây dựng bên ngoài Berlin. Hiện tại, CATL vốn đang cung cấp pin cho hãng BMW và Volkswagen, cũng đang xây dựng nhà máy của mình tại trung tâm nước Đức và khuyến khích các nhà cung cấp khác của Trung Quốc thiết lập cơ sở tại nơi này.
Bên cạnh đó, các trung tâm nghiên cứu và phát triển mới cũng đang được CATL xây dựng ở Ningde, nơi nhiều tòa nhà trong thành phố đã được lấp đầy bởi các phòng thí nghiệm và nhân viên của công ty. Khu R&D phức hợp trị giá 470 triệu USD tại nơi này đang nhắm đến mục tiêu trở thành trung tâm toàn cầu về nghiên cứu pin. Mức chi tiêu cho hoạt động R&D của CATL cũng tăng vọt đến 50% trong năm nay, lên tới gần 430 triệu USD.
“ Họ có thể đạt được tăng trưởng bùng nổ nếu tiến được ra thị trường quốc tế, bởi vì hiện không có ai khác sử dụng loại pin LFP này cho xe điện bên ngoài Trung Quốc.” Mark Newman, nhà phân tích cấp cao tại Bernstein, cho biết. “ Tesla đang có lợi thế rất quan trọng từ loại pin này.”
Zeng Yuqun, người nắm vận mệnh của Tesla tại Trung Quốc
Ai sẽ là người giúp Tesla trở thành thương hiệu xe điện toàn cầu? Câu trả lời có thể là Zeng Yuqun.
Để thành công trên thị trường xe điện toàn cầu, đặc biệt là trong thời điểm hậu Covid-19, Tesla sẽ cần phải thành công ở thị trường Trung Quốc.
Và để làm được điều đó, Tesla phải giải được bài toán về pin trên thiết bị và CEO Tesla - tỷ phú Elon Musk - đang trông cậy vào sự trợ giúp của một kỹ sư hàng đầu trong lĩnh vực này, người đã từng giúp Apple nâng thời lượng pin trên những chiếc Macbook, ông Zeng Yuqun.
Từ bỏ công việc viên chức với mức lương vỏn vẹn 30 USD mỗi tháng, Zeng Yuqun đã xây dựng Công ty Công nghệ Amperex (CATL) thành công ty hàng đầu trong lĩnh vực pin tại Trung Quốc trong chưa đầy một thập kỷ.
CATL hiện đang là nhà sản xuất pin sạc lớn nhất thế giới cho các phương tiện sạc điện, tương lai của ngành xe hơi.
CATL xuất hiện ở mọi nơi, bạn có thể thấy chúng ở hầu hết những phụ tùng của gần như mọi thương hiệu xe hơi tự động trên toàn cầu. Đặc biệt, kể từ tháng 7, CATL sẽ thêm tên của Tesla vào danh sách những đối tác khi họ bắt đầu sản xuất pin cho nhà máy của công ty này tại ngoại ô Thượng Hải.
Sau cái bắt tay đầy tiềm năng, Tesla được cho là sẽ có bước tiến dài tại thị trường Trung Quốc. Model 3 của Tesla, được trang bị viên pin giá rẻ nhưng chất lượng không thua kém ai của CATL, chắc chắn sẽ khiến mẫu xe vốn đã "hot" tại thị trường này nay lại càng "hot" hơn.
Tuy nhiên, với tình trạng dịch bệnh khó lường và nền kinh tế bấp bênh như hiện nay, điều này hiện chỉ dừng lại ở mức "có thể."
Zeng Yuqun cho biết, cả ông và CEO của Tesla đã quyết định hợp tác và cả hai đều trao đổi qua tin nhắn về những cải tiến trong nền công nghệ, cách họ giải quyết các vấn đề về dịch Covid-19 cũng như nỗi lo ngại lớn nhất của Elon Musk về cách sản xuất phương tiện và pin với giá rẻ hơn.
"Elon có thể dành cả ngày chỉ để nói về chi phí sản xuất và tôi đã cam đoan rằng mình sẽ có một giải pháp thích hợp", Zeng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg tại trụ sở chính của công ty. "Anh ta là một người thú vị nên chúng tôi nói chuyện khá hợp nhau", Zeng nói đùa trong cuộc phỏng vấn.
(Ảnh: Aaron Berinstein/Reuters)
Zeng dự kiến sẽ cung cấp cho Tesla pin lithium-iron-phosphate (LFP) sử dụng hỗn hợp nguyên liệu rẻ hơn và chi phí sản xuất ít hơn khoảng 20% so với các loại pin thông thường khác, theo BloombergNEF.
Đây được xem là chìa khóa để Tesla có thể giảm giá bán lẻ nhằm thu hút người mua trong một thị trường đang ưa chuộng các loại phương tiện chạy điện.
CATL đã xác nhận việc hợp tác với Tesla dưới vai trò là nhà cung cấp pin nhưng các điều khoản chi tiết của hợp đồng cũng như các sản phẩm được cung cấp lại không được tiết lộ. Nhờ vào điều này, cổ phiếu của CATL đã tăng hơn gấp đôi trong năm nay, tăng 9.9% và đạt mức cao kỷ lục trên sàn giao dịch.
Về phần Tesla, việc hợp tác với một công ty nội địa sẽ củng cố mối quan hệ giữa họ và chính quyền Trung Quốc, một trong những điều tạo nên thành công của Tesla tại thị trường này.
Về phần CATL, liên minh này được xem là một sự cứu cánh kịp thời khi doanh số bán pin giảm gần chỉ trong 5 tháng đầu của 2020 do nhu cầu mua xe giảm mạnh. Đây là do ảnh hưởng của dịch bệnh, cuộc thương chiến Mỹ-Trung và cắt giảm trợ cấp của chính phủ, theo SNE Research.
Trước đó một năm, doanh số xe hơi điện cũng sụt giảm khoảng 38% khiến cho nhiều người lo ngại ngành công nghiệp tỷ đô này chỉ là "bong bóng", theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe hơi Trung Quốc.
Thị phần trong nước của CATL cũng đã sụt giảm khi Tesla tung ra lô Model 3 đầu tiên lắp ráp tại Trung Quốc sử dụng pin của LG Chem và Panasonic. Tuy nhiên, bắt đầu từ năm tới, CATL sẽ cung cấp pin cho khoảng một nửa số ô tô điện của Tesla sản xuất tại nhà máy Thượng Hải.
CATL cũng cần không "ngủ quên trên chiến thắng" và xem xét việc hợp tác với những khách hàng nước ngoài để có thể mở rộng thị phần bên ngoài Trung Quốc và không bị các đối thủ như LG Chem và Samsung SDI bỏ xa.
"Thành công của CATL phần lớn đến từ nhu cầu sử dụng nhiều tại Trung Quốc. Nhưng với việc thị trường phương tiện dùng điện đang mở rộng thì CATL cần phải hoạt động nhiều hơn ở các thị trường nước ngoài," - phân tích viên của BNEF, Daixin Li nhận xét.
CATL còn có dự định sẽ mở rộng hợp tác với Tesla tại các nhà máy nước ngoài, bao gồm nhà máy đầu tiên của Tesla tại châu Âu đang trong quá trình xây dựng ở ngoại ô Berlin. Ngoài Tesla, CATL cũng đang là nhà cung cấp pin cho thương hiệu BMW AG và Volkswaggen AG, và hiện đang xây dựng nhà máy riêng tại miền Trung nước Đức.
"Chúng tôi sẽ không loại trừ khả năng cung cấp pin cho nhà xưởng của Tesla tại Berlin," - Zeng chia sẻ trong buổi phỏng vấn. Tuy nhiên, thông tin này vẫn chưa được Tesla xác thực.
Trong quá khứ, CATL cũng đã từng hỗ trợ liên doanh của BMW tại Trung Quốc phát trình thành công mẫu xe chạy pin đầu tiên và mang về cho CATL hợp đồng cung cấp 11 năm với công ty mẹ của BMW tại Đức.
Hiện tại, CATL đang sở hữu lợi thế trong việc đẩy nhanh nghiên cứu cho các loại pin giá rẻ nhằm hạ giá các mẫu xe điện ngang với các mẫu xe dùng xăng và sau đó sẽ dần thay thế chúng.
"Bạn phải sáng tạo hơn và cho ra các sản phẩm giá rẻ nhưng vẫn giữ được chất lượng. Đó là cách duy nhất để vượt lên các đối thủ" - Zeng chia sẻ.
CATL hiện đang trong quá trình thương mại hóa loại pin không dùng coban - một trong các nguyên liệu thô đắt đỏ nhất. Ngoài ra, CATL cũng đang hướng tới việc cắt giảm các nguyên liệu đắt tiền khác như niken và mangan.
Theo Zeng, CATL có thể sản xuất loại pin có tuổi thọ kéo dài tới 16 năm và chạy được 2 triệu km, được thiết kế để trữ năng lượng và có thể sử dụng trong nhiều mẫu xe. Đây là điều mà các công ty như Tesla và General Motors đang tìm kiếm.
Hiện tại, các cơ sở nghiên cứu đang được xây dựng tại Ninh Đức, Phúc Kiến, bao gồm cả phòng nghiên cứu và chỗ ở cho nhân viên. Với mức giá 470 triệu USD, đây sẽ là khu nghiên cứu và phát triển hàng đầu thế giới. Trong năm ngoái, chi phí cho việc nghiên cứu đã tăng khoảng 50%, gần 3 tỷ nhân dân tệ, và công ty có gần 5,400 nhân viên, trong đó có 143 tiến sĩ.
"Sự cải tiến có thể tạo nên một công ty tốt nhưng không phải một công ty vĩ đại. Chúng tôi muốn đầu tư cho cả những nhân tài làm việc tại đây," - Zeng chia sẻ. Ông cũng cho biết rằng bản thân ông cũng có bằng tiến sĩ vật lý ngưng tụ của Học viện Khoa học Trung Quốc tại Đài Loan.
Cơ sở nghiên cứu mới tại Trung Quốc và Đức gần như là một sự thay đổi hoàn toàn so với những gì mà CATL từng làm. Kể cả những trang thiết bị và máy móc cũng được nâng cấp để giữ nhân viên an toàn. Chính sự nỗ lực này đã đưa CATL lên vị trí dẫn đầu trong ngành công nghiệp trong thập kỷ vừa qua.
"Chúng tôi luôn cố gắng cải tiến sản phẩm để các mẫu xe Tesla có thể chạy xa hơn nhưng có mức giá thấp hơn. Có lẽ đây là lý do khiến Tesla thích chúng tôi" - Zeng nói.
Bằng cách sử dụng loại pin của CATL cho mẫu Model 3, Tesla có thể hạ giá thành loại xe này xuống còn khoảng từ 600 - 1.200 USD. Thời điểm ban đầu, hiệu năng của loại pin LFP không sánh bằng các lựa chọn khác. Tuy nhiên, các cải tiến trong công nghệ đã nâng tầm loại sản phẩm này ngang với các loại pin đắt tiền.
"Nếu đem sản phẩm này vào thị trường quốc tế thì đây chắc chắn là một lợi thế đáng kể của Tesla vì hiện chưa có ai sử dụng loại pin LFP này cho xe điện ngoài Trung Quốc" - Mark Newman, nhà phân tích cấp cao tại Bernstein nhận xét.
Elon Musk, kiến trúc sư của tương lai Elon Musk, tỉ phú sở hữu khối tài sản trên 39 tỉ USD, đã viết lại ngôn ngữ của sáng tạo và sáng lập ra một loạt các công ty truyền năng lượng cho những giấc mơ tương lai của ông - từ PayPal tới Tesla, SpaceX hay SolarCity. Ở tuổi 48, Musk đã nổi lên như một bộ óc đổi mới hàng...