Từ xét tuyển ĐH bằng học bạ nghĩ về thay đổi cách đánh giá học sinh phổ thông

Năm 2020, khi Bộ GD&ĐT công bố sẽ tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT, giao kỳ thi về cho các địa phương, nhiều ĐH đã chọn xét học bạ THPT như một phương thức xét đầu vào ĐH. Có câu hỏi đặt ra rằng, đánh giá qua học bạ có đảm bảo chính xác và công bằng?

Từ câu hỏi này, mới thấy sự cần thiết của những điểm mới trong dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT về quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS, THPT.

Nhiều ĐH tăng trọng số của xét tuyển bằng học bạ

Theo phương án tuyển sinh mà các trường ĐH đã công bố, năm nay có nhiều trường chọn phương thức xét tuyển bằng học bạ. Có trường dành tới tới 70% tổng chỉ tiêu xét tuyển ĐH bằng phương thức này.

Năm học 2020 – 2021, năm học đầu tiên trường ĐH Nông lâm TP HCM thực hiện xét tuyển bằng học bạ THPT với khoảng 40 – 50% tổng chỉ tiêu. Việc nhà trường thêm phương thức tuyển sinh này nhằm thích ứng với bối cảnh mới khi Bộ GD&ĐT không còn tổ chức kỳ thi THPT quốc gia.

Mặt khác, chất lượng giáo dục bậc học phổ thông trong khoảng thời gian 5 năm trở lại đây đã có sự chuyển biến rất rõ nét về chất lượng đào tạo, cũng như chất lượng giáo dục toàn diện là nguyên nhân khiến nhà trường chọn phương thức này.

Có câu hỏi đặt ra rằng, có thể tin tưởng vào phương thức xét tuyển này hay không khi chất lượng đào tạo ở phổ thông còn chưa được kiểm soát chặt chẽ? Theo GS.TS Nguyễn Đình Đức – Trưởng ban đào tạo, ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết, nếu trường ĐH lấy chất lượng thí sinh làm tiêu chí hàng đầu khi tuyển sinh thì cần cân nhắc, tránh chỉ dùng điểm học bạ làm căn cứ xét tuyển, bởi một số trường trường phổ thông không quá khắt khe khi đánh giá, cho điểm học sinh. Khi đó, xét tuyển căn cứ bằng học bạ sẽ có yếu tố thiếu chính xác, không công bằng về học lực và có thể có yếu tố thiếu khách quan.

Nhưng ở một chiều khác, cũng có ý kiến cho rằng: Khi kỳ thi tốt nghiệp THPT được Bộ GD&ĐT giao cho các địa phương, việc học sinh được sử dụng nhiều phương thức để xét tuyển vào ĐH là hoàn toàn đúng. Đánh giá năng lực, kết quả học tập phải trải qua một quá trình chứ không thể phụ thuộc vào điểm của một kỳ thi.

Có thể, việc “ làm đẹp học bạ” vẫn có nguy cơ xảy ra, tuy nhiên không thể là đa số và về cơ bản, đánh giá học sinh vẫn phải dựa vào cả quá trình. Như vậy, muốn xét tuyển bằng học bạ có cơ sở, đảm bảo tính chính xác, đánh giá được cả 3 năm học tập THPT của các em thì phương án thay đổi cách đánh giá học sinh THCS, THPT mà Bộ GD&ĐT vừa công bố được xem là phù hợp với thực tiễn và cần thiết cho quá trình đổi mới thi cử và giáo dục các năm tới.

Nếu đánh giá đúng quá trình học tập của học sinh những năm phổ thông thì phương án xét tuyển ĐH bằng học bạ sẽ không còn gây băn khoăn nữa. Ảnh: Khánh Huy

Đánh giá học sinh theo cả quá trình

Mới đây, Dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và THPT vừa được Bộ GD&ĐT công bố với nhiều thay đổi.

Theo đó, Dự thảo bổ sung một số hoạt động kiểm tra đánh giá vì sự tiến bộ của người học, coi kiểm tra đánh giá như một hoạt động học tập, để phát triển năng lực tự học của người học, trong đó, coi trọng kiểm tra đánh giá quá trình học tập.

Đa dạng hóa các hình thức kiểm tra đánh giá; tăng cường kiểm tra đánh giá quá trình, khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra đánh giá. Bước đầu sử dụng một số biểu hiện về năng lực, phẩm chất trong Chương trình GDPT 2018 để thực hiện kiểm tra đánh giá hành vi, thái độ, nhiệm vụ học tập của học sinh.

Đồng thời, hướng tới việc khen thưởng toàn diện hơn, khen thưởng các năng lực chuyên biệt của người học.

Trước đây, chú trọng kiểm tra đánh giá bằng điểm số, đánh giá định lượng nhiều hơn; chủ yếu kiểm tra đánh giá bằng các bài kiểm tra viết, kiểm tra hỏi đáp (miệng). Nay, hình thức kiểm tra đánh giá thường xuyên có: Hỏi – đáp, thuyết trình, viết ngắn (trên giấy hoặc trên máy tính), thực hành, sản phẩm học tập. Hình thức kiểm tra đánh giá định kỳ có bài kiểm tra trên giấy hoặc trên máy tính; thuyết trình; thực hành; sản phẩm học tập.

“Đánh giá thường xuyên là cách theo dõi và khích lệ sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học tập nên quy định mới sẽ không khống chế số lần đánh giá thường xuyên. Những học sinh được đánh giá nhưng chưa đạt điểm tốt có thể có cơ hội để đánh giá lại bằng các hình thức khác nhau” – ông Nguyễn Xuân Thành, vụ trưởng Vụ Giáo học trung học, Bộ GD&ĐT, cho biết.

Cách đánh giá này sẽ tạo ra những điểm mới: Khích lệ học sinh tiến bộ, đánh giá đúng hơn về năng lực phẩm chất của các em. Và khi cách đánh giá này chính xác, thì sẽ tạo ra được sự tin tưởng về chất lượng giáo dục phổ thông. Nhìn vào đánh giá và học bạ của các em qua các năm THPT, các trường ĐH sẽ có thông số chính xác, tin tưởng và thống nhất hơn trong việc lựa chọn xét tuyển bằng hình thức này.

Thực tế là những băn khoăn dành cho phương án xét tuyển học bạ hiện nay là do tiêu chí đánh giá học sinh ở mỗi địa phương chưa thống nhất, chưa tạo được sự tin tưởng cho công tác tuyển sinh đầu vào của nhiều trường.

Nếu thay đổi cách đánh giá, làm nổi bật quá trình học tập của học sinh các năm phổ thông, tạo ra sự tin tưởng, thì phương án xét tuyển dựa vào học bạ không có gì phải bàn cãi nữa. Vì thế, trong quá trình đổi mới giáo dục nói chung, đổi mới chương trình, đổi mới phương pháp đánh giá, đổi mới thi cử đều là những công việc cần thiết, tạo ra sự thông suốt về chất lượng giáo dục phổ thông.