Trường đại học tư vì lợi nhuận
Đại học tư thục nửa vì lợi nhuận là khái niệm được nhắc đến nhiều tại hội thảo “Đổi mới và phát triển hệ thống các trường ngoài công lập ở Việt Nam” do Ban Tuyên giáo trung ương, Bộ GD-ĐT tổ chức ngày 29-2 tại Hà Nội.
Một số đại biểu cho rằng khái niệm này sẽ cho một cái nhìn thực tế hơn về hoạt động của các trường đại học ngoài công lập hiện nay bên cạnh khái niệm lâu nay vẫn sử dụng là “trường tư vì lợi nhuận – phi lợi nhuận”.
Thị trường đáng sợ
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho hay lâu nay do chưa có sự phân định giữa hai loại hình trường này nên chính sách đối với các trường giống nhau, dẫn đến thiệt thòi cho trường hoạt động không vì lợi nhuận. Trong thời gian tới, các trường không vì lợi nhuận sẽ được hưởng chính sách riêng như được miễn thuế với các phần lợi nhuận không phân chia, được ưu đãi trong vấn đề đất đai…
Trao đổi bên lề hội nghị, GS Phạm Phụ – ĐHQG TP.HCM – khẳng định khi giáo dục phát triển theo số đông, bất cứ nước nào trên thế giới cũng sẽ phải thu học phí, mở rộng hoạt động các trường tư thục. Tại Việt Nam, chủ trương phát triển mô hình giáo dục tư thục đã có từ lâu, nhưng thực tế không đạt được những mục tiêu đề ra.
Theo các chuyên gia, nút thắt của vấn đề nằm ở chỗ các trường chưa xác định được mình sẽ hoạt động theo mô hình nào: vì lợi nhuận hay không? Sự mập mờ giữa tư tưởng lợi nhuận – phi lợi nhuận của các trường tư thục khiến hoạt động của nhiều trường rất rối.
“Nhiều lãnh đạo trong trường cãi nhau, rồi kiện nhau, mọi lục đục đều từ chuyện ăn chia không đều. Người góp vốn cũng đòi t.iền, người góp công cũng đòi trả công lao cho xứng. Không thỏa mãn thì quay ra mất đoàn kết. Lục ra bây giờ trường nào cũng có vấn đề hết” – GS Phụ nói.
Vì thế, “mô hình phi lợi nhuận cỡ như Việt Nam rất khó phát triển. Tại Mỹ, như Trường ĐH Harvard, t.iền từ các nguồn cho tự nguyện để phát triển giáo dục là 35 tỉ USD. Nhiều trường, từ các nguồn này, chi phí đào tạo dành cho mỗi sinh viên là hàng chục nghìn, thậm chí hàng trăm nghìn USD. Với cách này, lợi nhuận không được chia cho ai, nó là sở hữu cộng đồng. Đó là lý do để trường tư thục không vì lợi nhuận trước mắt không thể phát triển tại Việt Nam. Còn mô hình trường vì lợi nhuận đẩy trường học vào tình thế hoạt động để thu lợi nhuận bằng mọi giá. Nếu bị chi phối bởi lòng tham, giáo dục sẽ thành thứ thị trường rất đáng sợ. Cho nên mô hình khả thi không gì khác là nửa vì lợi nhuận” – GS Phạm Phụ phân tích.
Theo đó, những người góp vốn sẽ như những người cho vay, được trả lại vốn vay sau đó, chứ không trở thành cổ đông của trường được. Cách khác là có quy định khống chế tầng lợi nhuận đến mức 150% lãi suất ngân hàng. Hoạt động theo cách này, các trường cần được Nhà nước hỗ trợ, ví dụ như ưu tiên về đất đai, xóa dần ranh giới công lập – tư thục.
Video đang HOT
Học sinh tìm hiểu thông tin tuyển sinh của Trường ĐH Kỹ thuật công nghệ TP.HCM
“Cam kết thành lập” chỉ là… nói cho hay
Trong khi đó, nhiều lãnh đạo trường ĐH tư thục không giấu được sự lo lắng trước kế hoạch thanh tra, kiểm tra toàn diện các trường ĐH trong thời gian tới của Bộ GD-ĐT về “cam kết thành lập trường”. Cuối năm 2011, việc bốn trường ĐH và hàng loạt ngành đào tạo của nhiều trường bị dừng tuyển sinh do không thực hiện đúng cam kết thành lập khiến nhiều trường ĐH ngoài công lập thấp thỏm chờ đến lượt… mình.
Một số trường đưa ra nhiều lý do giải thích cho việc không thực hiện cam kết. Một số trường khác còn cho rằng những gì họ viết trong dự án khả thi không phải là cam kết, mà chỉ là viết để hoàn thành dự án.
GS.TS Đặng Ứng Vận – hiệu trưởng Trường ĐH Hòa Bình – phân trần: “Các dự án khả thi không thể gọi là các bản cam kết, vì từ mong muốn của người sáng lập đến thực tiễn khả năng thực hiện là… khoảng cách lớn. Nếu bộ nói trước đề án khả thi chính là bản cam kết thì chắc chắn các đề án sẽ giảm quy mô rất nhiều”. GS Vận phân tích: yêu cầu của bộ là 25 SV/giảng viên, theo quy chuẩn, một giảng viên có ba cán bộ quản lý và phục vụ thì học phí SV phải là 20 triệu đồng/năm, không phù hợp với điều kiện đa số dân cư hiện nay.
GS.TS Bùi Thiện Dụ, hiệu trưởng Trường ĐH dân lập Phương Đông – thẳng thắn cho rằng việc bộ đưa ra quy định các trường bảo đảm 25 SV/giảng viên sẽ buộc các trường phải đầu tư cho đội ngũ nhiều hơn.
Tuy nhiên, với mục tiêu 100% giảng viên ĐH sẽ đạt trình độ thạc sĩ trở lên, bên cạnh việc quan tâm đến chất lượng giáo dục ĐH, bộ cũng cần quan tâm đến trình độ đào tạo thạc sĩ hiện nay: “Nhiều nơi, việc đào tạo thạc sĩ bị thả lỏng đáng lo ngại. Không nâng cao chất lượng đào tạo thạc sĩ, yêu cầu trình độ giảng viên cao hơn thông qua bằng cấp chỉ là hình thức”.
Nội bộ xào xáo, trường bị kiến nghị dừng tuyển sinh Ngày 29/2, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Hứa Ngọc Thuận đã có kiến nghị Bộ GD-ĐT xem xét tạm ngừng tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2012 đối với Trường ĐH Hùng Vương để tập trung chấn chỉnh, củng cố và kiện toàn tổ chức bộ máy nhân sự và công tác quản lý hoạt động của trường nhằm nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo của trường. Trước đó ngày 28/2, UBND TP ra thông báo kết luận chỉ đạo của ông Hứa Ngọc Thuận tại cuộc họp thông qua kết luận thanh tra việc thanh tra toàn diện Trường ĐH Hùng Vương TP.HCM. Theo kết luận, hội đồng quản trị và hiệu trưởng Trường ĐH Hùng Vương trong nhiều thời kỳ có nhiều sai phạm xuất phát từ các mâu thuẫn gay gắt của một nhóm lợi ích các thành viên của trường. Để giải quyết các kiến nghị của thanh tra TP, UBND TP.HCM giao Sở Nội vụ trình UBND TP quyết định tạm đình chỉ chức vụ đối với ông Đặng Thành Tâm – chủ tịch hội đồng quản trị và ông Lê Văn Lý – hiệu trưởng nhà trường để tập trung kiểm điểm làm rõ trách nhiệm cá nhân có liên quan theo kết luận thanh tra; giao hội đồng quản trị Trường ĐH Hùng Vương cử thành viên khác tạm thời điều hành hoạt động của trường đến khi kiểm điểm và xử lý xong trách nhiệm của các cá nhân liên quan. Ngoài ra, UBND TP cũng kiến nghị thường trực Thành ủy chỉ đạo Ủy ban kiểm tra thành ủy kiểm tra dấu hiệu vi phạm của tập thể đảng ủy, bí thư Đảng ủy Trường ĐH Hùng Vương do để mất đoàn kết, mâu thuẫn nội bộ kéo dài và không chấp hành chỉ đạo của UBND TP. Trao đổi với PV chiều 29/2, PGS Lê Văn Lý – hiệu trưởng Trường ĐH Hùng Vương – cho biết khá bất ngờ với kết luận này. Theo ông Lý, việc mất đoàn kết nội bộ chỉ xảy ra ở cấp lãnh đạo, mọi hoạt động của trường vẫn diễn ra bình thường. Nếu lãnh đạo sai, kỷ luật sao cũng được, nhưng việc đình chỉ tuyển sinh sẽ gây xáo trộn rất lớn về hoạt động đào tạo của trường, ảnh hưởng đến toàn bộ nhân viên, sinh viên. Về việc đình chỉ chức vụ chủ tịch hội đồng quản trị và hiệu trưởng, ông Lý cho rằng cần phải xem xét lại UBND TP có đủ thẩm quyền không, bởi theo nghị định 115 quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục, UBND cấp tỉnh chỉ có thể đình chỉ, miễn nhiệm đối với các trường trực thuộc ủy ban. MINH GIẢNG
Theo TTO
Bỏ hàng ngàn tỷ xây trường vẫn bị “chê”
"Khối trường ngoài công lập từ mẫu giáo đến đại học, thu hút xã hội hóa giáo dục với nguồn vốn đầu tư lên tới 10.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, hiện nay nhiều trường ĐH ngoài công lập đang đứng trước nguy cơ phá sản vì thiếu người học".
Đó là ý kiến của GS Đặng Ứng Vận, Hiệu trưởng trường ĐH Hòa Bình tại hội thảo "Đổi mới và phát triển hệ thống các trường ngoài công lập ở Việt Nam" do Ban Tuyên giáo Trung ương và Trường đại học Hoà Bình, Viện nghiên cứu phát triển Phương Đông tổ chức ngày 29/2.
Nhiều thí sinh không mặn mà với trường ĐH, CĐ ngoài công lập.
Khó khăn chồng chất
Theo thống kê của Bộ GD và ĐT, năm học 2010 - 2011 cả nước có 4.097 trường mầm non, 444 trường phổ thông, 91 trường trung cấp chuyên nghiệp, 30 trường cao đẳng và 50 trường đại học NCL. Hệ thống các trường NCL đã đóng góp khoảng 20% tổng số trường cũng như số học sinh, sinh viên trên cả nước. Hệ thống trường đã góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng GD và ĐT. Tuy nhiên, việc phát triển hệ thống trường NCL hiện nay vẫn còn nhiều vướng mắc từ cơ chế chính sách đến việc thực hiện của mỗi cơ sở đào tạo.
GS.TS Đặng Ứng Vận, trường ĐH Hòa Bình cho biết: "Nếu so với ngân sách nhà nước đầu tư cho giáo dục thì khối ngoài công lập đã thu hút xã hội hóa với nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực này tương đương 10.000 tỷ đồng. Xét về quy mô đào tạo cũng như nguồn vốn đầu tư thì vai trò của khối ngoài công lập là rất đáng kể. Trong khi giáo dục bị phê phán nặng nề, đặc biệt là khu vực ngoài công lập, nhiều giải pháp đổi mới, nhiều thử nghiệm đã được thực hiện từ mô hình, nội dung chương trình... Tình hình không nói là xấu đi nhưng những đổi mới này chưa tạo ra được những chuyển biến tích cực để xã hội yên tâm".
Chỉ rõ hơn về hoạt động của các trường ĐH ngoài công lập, GS Hoàng Xuân Sính, trường ĐH Thăng Long cho rằng: "Với mức đầu từ mở trường trung bình 200 tỷ đồng nhưng chỉ để xây dựng được một ngôi trường đơn sơ với ký túc xá đã mất gần hết số t.iền này, chưa kể t.iền đền bù đất và đầu tư thiết bị dạy học... trong khi lãi suất các trường phải chịu là 21%. Khó khăn về tuyển đầu vào lại càng hạn chế hoạt động của các trường khi thiếu nguồn thu. Hoạt động không hiệu quả, với nguyên nhân chủ quan cùng nhiều nguyên nhân khách quan đang khiến cho hệ thống này lo lắng khi chưa tạo được những biến chuyển thực sự và đồng thời khiến cho nguồn vốn xã hội đầu tư cho hệ thống này không được sử dụng hiệu quả".
Đồng quan điểm, GS Đặng Ứng Vận cho hay, nếu tiếp tục để các trường công, trường trọng điểm có quyền lấy tới điểm sàn thì đồng nghĩa với việc chiếm hết thị phần trường tư. Nếu không phân tầng kèm theo khống chế chất lượng đầu vào để tránh tình trạng trường trọng điểm cũng tuyển thí sinh đến điểm sàn thì mọi cố gắng của trường tư đều vô ích, đầu tư trọng điểm của nhà nước cũng lãng phí.
GS.TSKH Phạm Sỹ Tiến, Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội nêu thực tế: "Nhiều trường NCL được thành lập khi chưa đủ điều kiện, chưa có cơ cấu ngành nghề đào tạo hợp lý, chỉ chú trọng đào tạo liên thông, nhất là liên thông từ trung cấp lên đại học phát triển quá mức cho nên chất lượng hạn chế. Mặt khác, việc nhìn nhận, quan niệm về trường NCL hiện nay còn chưa rõ ràng, tình trạng đ.ánh giá thấp trường NCL còn phổ biến. Nhất là việc nhìn nhận các trường NCL là nơi kinh doanh vì lợi nhuận, giảm nhẹ chất lượng nhằm có nhiều sinh viên để có nhiều t.iền. Việc xem xét cho thành lập các trường NCL hiện nay còn mập mờ, thể hiện cơ chế xin - cho khá rõ".
Hai sứ mệnh chưa được làm tốt
GS.TS Trần Hồng Quân, Chủ tịch hiệp hội các trường đại học, cao đẳng NCL cho biết: "Ngay từ khi đề ra chủ trương xây dựng các trường NCL đã có hai sứ mệnh là: huy động nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước, hình thành các cơ sở đào tạo đồng hành với các trường công lập để phát triển mạnh mẽ nền giáo dục đại học Việt Nam bằng cơ chế tự chủ cao và phải tự lực cánh sinh, xây dựng mô hình quản lý năng động, hiệu quả hơn so với cơ chế quản lý gò bó, trì trệ ở các trường công lập. Tuy nhiên, từ khi trường đại học NCL đầu tiên ra đời đến nay, cả hai sứ mạng trên đều chưa được làm tốt".
"Với người học, hiện nhà nước bao cấp cho sinh viên công lập trên dưới 70% chi phí đào tạo. Tại sao sinh viên ngoài công lập khi ra trường trách nhiệm và nghĩa vụ cũng giống như công lập thì vì sao không được phần bao cấp đó? Họ phải chịu 100% chi phí đào tạo, thậm chí chịu cả thuế doanh thu của trường được bổ đầu vào học phí trong khi tỷ lệ sinh viên ngoài công lập phần lớn là ở nông thôn, là người khó khăn" - ông Quân ngao ngán than.
TS Lê Viết Khuyến, Hiệp hội các trường đại học cao đẳng ngoài công lập đề nghị: "Nhà nước cấn sớm làm rõ những vấn đề về sở hữu, tính chất lợi nhuận và phi lợi nhuận và trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đại học. Cần có chủ trương thực sự khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học không vì lợi nhuận. Để làm được điều này cần xác định, những cơ sở giáo dục đại học nghiêm túc chịu sự kiểm toán tài chính và kiểm định chất lượng để được Nhà nước công nhận là tổ chức không vì lợi nhuận thì mới được hưởng ưu đãi".
Cùng quan điểm, PGS.TS Trần Quốc Toản cho rằng: "Nếu không có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước và kiểm soát của xã hội đối với các hoạt động của cơ sở giáo dục và đào tạo vì lợi nhuận có thể sẽ dẫn đến sự sai lệch trong mục tiêu giáo dục vì chạy theo lợi nhuận. Trong khi đó mục tiêu nền tảng của giáo dục và đào tạo phải là giáo dục và đào tạo, không phải là vì k.iếm t.iền, do đó chức năng, bản chất của nhà trường có thể mâu thuẫn với việc thực hiện lợi nhuận".
Trước các ý kiến trên, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga thừa nhận, sau 25 năm hình thành và phát triển, hiện nay hệ thống giáo dục ngoài công lập đóng góp khoảng 20% số trường và số học sinh trên toàn quốc. Tuy nhiên, thực tế, hệ thống trường ngoài công lập còn thiếu những quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoạt động nên còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát triển. Từ trước tới nay chưa có cơ chế rõ ràng nên các trường không vì lợi nhuận có nhiều thiệt thòi. Sự công bằng giữa trường công và trường tư mới chỉ được bảo đảm trong chuyên môn, còn cơ chế tài chính còn có sự khác biệt giữa đầu tư nhà nước và đầu tư tư nhân. Về lâu dài, vấn đề này sẽ được xem xét, điều chỉnh để bảo đảm công bằng cho sinh viên các trường ngoài công lập. Hiện Bộ GD- ĐT xây dựng dự thảo Luật Giáo dục đại học trình Quốc hội cho ý kiến lần một và đang quá trình hoàn thiện về vấn đề này".
Theo Dân Trí
Tù túng học sinh ở nội trú Phần lớn cơ sở nội trú của các trường phổ thông ngoài công lập tại TP.HCM đều chật chội, kém an toàn và dễ có nguy cơ gây dịch bệnh. 35m2 và 34 người Cơ sở 3B của Trường THPT tư thục Nguyễn Khuyến có hơn 2.000 học sinh (HS) với 56 phòng học và 52 phòng nội trú. Khi bước vào dãy...
