Trung tâm tài chính Singapore trước ‘ngã rẽ chiến lược’

Là một trong những trung tâm tài chính lớn của châu Á và thế giới , Singapore đang đối diện với phép thử chiến lược: làm thế nào để duy trì sức hút trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) và xu hướng dịch chuyển hoạt động kinh doanh ra nước ngoài (offshoring) đang tái định hình sâu sắc ngành tài chính toàn cầu.

Đây không chỉ là thách thức ngắn hạn về số liệu việc làm, mà còn là bài kiểm tra đối với khả năng hoạch định chính sách, tái cơ cấu ngành và giữ vững lợi thế cạnh tranh đã được gây dựng trong nhiều thập kỷ của Singapore.

Quang cảnh trung tâm tài chính ở Singapore. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Áp lực kép từ công nghệ và chi phí

Từng được ca ngợi với bầu trời dày đặc cao ốc và bộ máy vận hành trơn tru, ngành tài chính Singapore đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ. AI đã thâm nhập vào hầu hết các mảng nghiệp vụ – từ nhập liệu, lập báo cáo, trả lời khách hàng đến một số khâu đánh giá rủi ro – vốn trước đây do con người đảm nhận.

Ngân hàng DBS gần đây thông báo cắt giảm khoảng 4.000 vị trí thời vụ, đồng thời đưa AI vào thay thế một phần công việc thường nhật. Động thái này phản ánh xu hướng chung của toàn ngành: tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu suất và tái phân bổ nhân lực sang các vị trí mang lại giá trị gia tăng cao hơn.

Song song với làn sóng công nghệ, nhiều định chế tài chính quốc tế tại Singapore đẩy mạnh chiến lược offshoring sang Ấn Độ, Philippines, Việt Nam… nhằm tận dụng nguồn nhân lực kỹ thuật dồi dào với chi phí thấp hơn. Một ví dụ tiêu biểu cho xu hướng này là việc ngân hàng Standard Chartered đã cắt 80 vị trí việc làm tại Singapore và chuyển một phần hoạt động sang Ấn Độ.

Theo các chuyên gia nhân sự, tác động tập trung vào nhóm vị trí việc làm cấp cơ sở và trung cấp – vốn dễ tiêu chuẩn hóa, dễ làm việc từ xa. Mục tiêu của doanh nghiệp không chỉ là tiết kiệm chi phí mà còn phân bổ rủi ro và tối ưu vận hành trên phạm vi toàn cầu.

Phản ứng của Chính phủ: Tái đào tạo và định vị lại ngành

Với kinh nghiệm quản lý vĩ mô bài bản, Chính phủ Singapore không đứng ngoài cuộc. Chương trình SkillsFuture tiếp tục được đẩy mạnh, khuyến khích người lao động học tập suốt đời, nâng cấp kỹ năng để đáp ứng yêu cầu mới. Đồng thời, Chính phủ Singapore đã phối hợp với 6 ngân hàng lớn nhận diện các vị trí bị ảnh hưởng bởi AI, triển khai chương trình đào tạo lại, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp nhằm bảo vệ sinh kế người lao động.

Tuy nhiên, cấu trúc ngành tài chính Singapore vẫn tiềm ẩn rủi ro, do tỷ trọng lớn ở khối vận hành – nhóm công việc dễ bị tự động hóa.

Việc chuyển dịch sang các mảng giá trị gia tăng cao như tài chính công nghệ (fintech), tài chính xanh, quản lý tài sản đòi hỏi thời gian, vốn đầu tư và sự thích ứng mạnh mẽ từ lực lượng lao động.

Bài học từ Khu hành chính đặc biệt Hong Kong (Trung Quốc)

So với Singapore, Hong Kong chịu tác động trực tiếp từ AI và offshoring ít hơn, nhờ cấu trúc ngành thiên về “nghiệp vụ tiền sảnh” (front office operations) – thường đề cập đến các hoạt động và giao dịch trực tiếp với khách hàng, diễn ra ở tuyến đầu của tổ chức tài chính, thường là những ngân hàng, công ty chứng khoán, hoặc các tổ chức tài chính khác.

Ngành tài chính Hong Kong từ lâu đã tập trung vào các hoạt động kinh doanh văn phòng cao cấp, đòi hỏi nhiều giao tiếp và phán đoán phức tạp, đòi hỏi kỹ năng xử lý tình huống phức tạp như giao dịch, quản lý tài sản, tài chính doanh nghiệp , sáp nhập và mua lại, và quản lý tài sản. Những vị trí này thường đòi hỏi trình độ chuyên môn cao, mạng lưới quan hệ cá nhân, hiểu biết thị trường và quy trình ra quyết định không chuẩn hóa, và mức độ tự động hóa của chúng thấp hơn nhiều so với các chức năng xử lý dữ liệu hoặc rà soát văn phòng.

Điều này cũng giải thích tại sao Hong Kong lại thể hiện khả năng phục hồi tốt hơn trong làn sóng tác động này. Ngoài ra, là một trung tâm tài chính toàn cầu, vị trí địa lý độc đáo của Hong Kong, mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc đại lục, dòng vốn lưu chuyển tự do và hệ thống pháp lý vững chắc mang lại cho nơi này một lợi thế vô song trong các doanh nghiệp tiền sảnh có giá trị gia tăng cao này. Thành công của những doanh nghiệp này phần lớn phụ thuộc vào kinh nghiệm, trực giác và mạng lưới quan hệ của các chuyên gia, chứ không chỉ dựa vào dữ liệu và thuật toán. Do đó, khi AI chủ yếu tác động đến những vị trí công việc thường ngày, lợi thế về “trí tuệ” và “mạng lưới” mà ngành tài chính Hong Kong dựa vào giúp ngành này tương đối vững vàng hơn trước những rủi ro trong làn sóng tác động đầu tiên.

Điều này không có nghĩa là Hong Kong hoàn toàn miễn nhiễm với tác động của AI, nhưng bản chất kinh doanh chính của thị trường này quyết định rằng tác động trực tiếp từ làn sóng AI và offshoring đối với ngành tài chính Hong Kong là tương đối nhỏ, và áp lực chuyển đổi tập trung nhiều hơn vào việc cải thiện hiệu quả hơn là sa thải hàng loạt.

Ngành tài chính Singapore đang ở thời điểm bản lề. Áp lực kép từ công nghệ và dịch chuyển việc làm đòi hỏi một chiến lược tái định vị toàn diện: từ nâng cấp kỹ năng nhân lực, đa dạng hóa mảng kinh doanh đến củng cố vị thế trong những lĩnh vực khó thay thế bởi máy móc.

Với truyền thống hoạch định dài hạn và khả năng triển khai hiệu quả, Singapore vẫn có cơ hội biến thách thức thành lợi thế. Nếu thành công trong việc chuyển mình từ “trung tâm vận hành” sang “đầu tàu” cung cấp dịch vụ tài chính thông minh, giá trị cao, quốc đảo này không chỉ bảo vệ được vị trí hiện tại mà còn củng cố vai trò dẫn dắt trong bản đồ tài chính toàn cầu.