Trung Quốc vượt Mỹ về nghiên cứu AI

Cạnh tranh giành vị thế tối cao trong nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI) giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng nóng lên với những tác động ảnh hưởng toàn cầu.

Trung Quốc có một loạt tổ chức học thuật và các công ty để đi đầu trong lĩnh vực AI

Nikkei dẫn báo cáo từ Đại học Stanford (Mỹ) cho biết, Trung Quốc lần đầu tiên vượt qua Mỹ về số trích dẫn nghiên cứu học thuật liên quan đến AI trong năm ngoái, chiếm 20,7% tổng số nghiên cứu, cao hơn so với 19,8% của Mỹ. Theo chuyên gia nghiên cứu người Anh Clarivate, kể từ năm 2012, Trung Quốc đã phát hành 240.000 bài báo học thuật về AI, vượt xa Mỹ với số lượng xuất bản 150.000 bài.

Một trong những lý do chính khiến Trung Quốc phát triển mạnh về AI là vì nguồn dữ liệu dồi dào mà nước này tạo ra. Đến năm 2030, ước tính có khoảng 8 tỉ thiết bị ở đại lục sẽ được kết nối Internet vạn vật (IoT), một mạng lưới rộng lớn các đối tượng vật lý được kết nối thông qua internet. Những thiết bị được gắn trên ô tô, cơ sở hạ tầng, robot và các phương tiện khác sẽ tạo ra một lượng dữ liệu khổng lồ. Weilin Zhao, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu Itochu, cho biết Trung Quốc cũng coi việc phát triển AI là cách để bù đắp tình trạng thiếu lao động, khi dân số nước này được dự đoán sẽ ngày càng giảm.

Các nghiên cứu của Trung Quốc đã tạo ra kết quả xuất sắc trong nhận dạng và tạo hình ảnh. Việc phát triển AI với khả năng ngôn ngữ và các năng lực tiên tiến khác đòi hỏi nguồn nhân lực và tài chính khổng lồ. Mamoru Komachi, phó giáo sư chuyên về ngôn ngữ học máy tính Đại học Tokyo Metropolitan (Nhật Bản), cho biết “chỉ một số ít người chơi” có thể làm được như vậy.

Được biết, Trung Quốc có một loạt tổ chức học thuật và các công ty để đi đầu trong lĩnh vực AI, bao gồm Đại học Thanh Hoa, Đại học Bắc Kinh, Học viện Khoa học Trung Quốc, Baidu và Xiaomi. Các trường đại học và công ty này đều tham gia vào Học viện Trí tuệ nhân tạo Bắc Kinh. Mặc dù các công ty và trường đại học của Mỹ vẫn mạnh về AI, nhưng không thể phủ nhận về sự vươn lên ngày càng rõ ràng của Trung Quốc. Tại Hội nghị về Hệ thống xử lý thông tin thần kinh năm 2019, một hội nghị quốc tế hàng đầu về AI, các nhà nghiên cứu từ Trung Quốc chiếm tỷ lệ cao nhất với 29% số bài thuyết trình, Mỹ theo sau với 20%.

Các nhà nghiên cứu AI của Trung Quốc thường hoạt động tốt hơn ở Mỹ. Tuy nhiên, những năm gần đây chính quyền Bắc Kinh đã nỗ lực để phát triển tài năng ở quê nhà. Đại học Thanh Hoa và Đại học Giao thông Thượng Hải đều được biết đến về những nghiên cứu AI tiên tiến. Ngoài ra, đại lục còn có các trường đại học khác nổi bật về AI như Đại học Chiết Giang, Viện Công nghệ Cáp Nhĩ Tân và Đại học Bách khoa Tây Bắc, mỗi trường được báo cáo có khoảng 2.000 nhà nghiên cứu AI với các công trình đã xuất bản.

Theo Nikkei, Trung Quốc đã thông qua “Kế hoạch phát triển trí tuệ nhân tạo thế hệ mới” trong năm 2017, với tham vọng trở thành trung tâm của đổi mới toàn cầu. Các công ty Trung Quốc cũng đang phát triển những công nghệ AI rất phức tạp.

AI được sử dụng trong một loạt ngành công nghiệp, ảnh hưởng lớn đến khả năng cạnh tranh và an ninh của một quốc gia. Ủy ban An ninh Quốc gia Mỹ về Trí tuệ nhân tạo, do cựu Giám đốc điều hành Google Eric Schmidt đứng đầu, trong một báo cáo hồi tháng 3.2021 đã cảnh báo Mỹ có thể mất thế chủ động về AI vào tay Trung Quốc. Nếu Mỹ và Trung Quốc tiếp tục phát triển AI của riêng mình, thì một cuộc xung đột toàn cầu về các tiêu chuẩn cạnh tranh là điều có thể khó tránh khỏi.