Trung Quốc lo sợ trước nguy cơ ‘mất’ Myanmar

Hàng chục tỷ USD đổ vào Myanmar với rất nhiều dự án liên quan tới an ninh kinh tế và năng lượng của của Trung Quốc đang trong tình cảnh “nằm chờ chết”.

Dự án xây dựng thuỷ điện ở Myanmar của Trung Quốc bị người dân phản đối

Trong số ra mới đây, tờ “Thái Bình Dương nhật báo” của Tân Hoa Xã đã công bố số liệu thống kê cho thấy, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào Myanmar năm 2013 chỉ bằng chưa đầy 10% của năm 2012.

Đây là lần đầu tiên trong 4 năm lại đây, Trung Quốc mất vị trí xếp đầu trong danh sách các nước đầu tư vào Myanmar. Nguyên nhân chủ yếu là do Chính phủ Myanmar đã tiến hành “đóng băng” rất nhiều dự án đầu tư khai thác tài nguyên của một số doanh nghiệp Trung Quốc. Điển hình nhất là các dự án như xây dựng nhà máy thủy điện Myitsone của Tập đoàn Thủy điện Trung Quốc, dự án khai thác mỏ đồng Letpadaung trị giá 1 tỷ USD của Công ty TNHH Khoáng sản Vạn Bảo thuộc Tập đoàn Công nghiệp Binh khí Trung Quốc…

Tờ “Đông phương nhật báo” số ra ngày 5/6 cho biết thêm, hiện nay Chính phủ Myanmar đã ủy nhiệm cho lãnh tụ phe đối lập, bà Aung San Suu Kyi, tiến hành thẩm tra các dự án lớn của Trung Quốc tại nước này.

Theo “Đồng Phương nhật báo”, sau khi Myanmar thực hiện cải cách dân chủ, rất nhiều dự án đầu tư lớn được phê chuẩn dưới thời chính quyền quân sự của Myanmar đã vấp phải sự chỉ trích, kháng nghị của dân chúng nước này và tất cả đều phải bị tạm dừng để chờ thẩm tra. Khi mới trở lại chính trường, bà Aung San Suu Kyi từng công khai tuyên bố không phản đối Trung Quốc, nhưng vấn đề là bà Aung San Suu Kyi và chính đảng của bà mang khuynh hướng thân Anh, Mỹ và phương Tây đồng thời không giấu diếm sự thờ ơ, lạnh nhạt với Trung Quốc.

Hiện nay, dự án xây dựng nhà máy thủy điện Myitsone trị giá 3,6 tỷ USD đã bị dừng vô thời hạn. Trước đây, do công trình này nằm trong vùng thánh địa lịch sử, nên các công ty Nhật Bản không dám đầu tư. Nhưng Trung Quốc dường như quá chú ý tới lợi nhuận và ỷ lại vào sự ủng hộ của chính quyền quân sự Myanmar, chính phủ và công ty của Trung Quốc đã không e ngại thực hiện, kết quả là đã bị đình công sau cách mạng dân chủ ở Myanmar.

Trong bối cảnh tình hình chính trị hiện nay ở Myanmar, người ta tin rằng sẽ không có thời hạn cụ thể nào cho việc khởi động lại công trình này. Các dự án đầu tư khác của Trung Quốc ở Myanmar như khai thác đồng, khai thác Niken… cũng bị người dân địa phương và các nhân sĩ, nhà hoạt động bảo vệ môi trường phản đối gay gắt.

Nếu sau khi thẩm tra, bà Aung San Suu Kyi không hài lòng, những dự án này rất có thể bị hủy bỏ hoặc vấp phải phản đối quy mô lớn.

Trong các cuộc biểu tình ở Myanmar, nhiều ngôn từ phản đối mạnh mẽ nhằm vào Trung Quốc đã xuất hiện.

Trong số các dự án đã hoàn thành, đáng lo ngại nhất là dự án đường ống dẫn dầu khí từ Côn Minh (Trung Quốc) tới cảng Kyaukpyu của Myanamar, tiêu tốn ít nhất 5 tỷ USD. Việc bảo vệ tuyến đường ống này hiện nay vẫn do quân đội Myanmar đảm nhiệm, dù cục diện chính trị nước này biến đổi và dự án không có khả năng bị phế bỏ, nhưng chắc chắn phí quá cảnh mà Trung Quốc phải trả cho Myanmar sẽ tăng mạnh. Trong trường hợp tuyến đường ống này bị phá hoại, tổn thất của Trung Quốc càng lớn bởi mỗi năm nó dẫn một lượng dầu khí khổng lồ, giúp Trung Quốc giải cơn khát năng lượng.

Trung Quốc đầu tư vào Myanmar hàng chục tỷ USD và nhiều dự án trong số đó liên quan tới an ninh kinh tế và an ninh năng lượng. Đáng tiếc là chính phủ và doanh nghiệp của Trung Quốc đã không đánh giá hết rủi ro chính trị, không chịu bỏ tiền giúp đỡ người dân địa phương cải thiện cuộc sống và phát triển, tăng cường quan hệ giữa chính quyền và nhân dân.

Sau khi Myanmar tiến hành tổng tuyển cử vào năm 2015, một khi những dự án đó xảy ra chuyện, tổn thất của Trung Quốc lại càng lớn, nhưng lớn hơn vẫn là việc mất ảnh hưởng chiến lược đối với Myanmar.

Trong thời kỳ phương Tây thực thi biện pháp chế tài đối với chính quyền quân sự ở Myanmar, Trung Quốc là một trong số ít bạn bè quý của nước này. Lâu nay, vị trí của Trung Quốc về đầu tư và thương mại tại Myanmar không hề bị lung lay. Nhưng kể từ tháng 11/2010, sau khi chính quyền quân sự chuyển giao cho dân sự, Myanmar bước vào tiến trình mở cửa dân chủ hóa, dòng thu hút đầu tư phát triển theo hướng đa dạng hóa. Nước này cũng tích cực cải thiện quan hệ với thế giới phương Tây và chuyến thăm Myanmar vào tháng 11/2012 của Tổng thống Mỹ Barack Obama chính là ví dụ tiêu biểu.

Bắc Kinh đã nhận ra những nguy cơ chết người này nhưng dường như họ vẫn chưa có giải pháp nào để… thoát hiểm ở Myanmar.

Theo Xahoi