Trung Quốc khởi động ‘chiến tranh bán dẫn’ với chính quyền ông Trump
Chính quyền ông Tập Cận Bình đẩy mạnh đầu tư ngành công nghiệp vật liệu bán dẫn, quyết tâm giành lại lợi thế từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Kể từ khi mảng vật liệu chip bán dẫn của Huawei trở thành mục tiêu chịu trừng phạt, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành 2 sắc lệnh ngăn chặn quyền truy cập của Huawei với những nguồn cung cấp chip bán dẫn.
Nếu không có gì thay đổi, sau ngày 14/9, Huawei sẽ không còn nhận được bất cứ đơn hàng chip bán dẫn nào có mặt công nghệ Mỹ trong đó.
Huawei là một nạn nhân điển hình trong cuộc chiến bán dẫn giữa Mỹ và Trung Quốc. Ảnh: Huawei.
Theo ông Geoff Blaber – Phó chủ tịch công ty nghiên cứu CCS Insight – công nghệ Mỹ đang có mặt ở khắp mọi ngóc ngách trong giới bán dẫn. Huawei gần như không còn con đường nào để tiếp cận những loại chip quan trọng.
Nếu nguồn nguyên liệu sản xuất cạn kiệt, sản lượng thiết bị cầm tay của gã khổng lồ Huawei có khả năng sụt giảm tới 75% vào năm 2021. Ngay cả khi giành được thắng lợi to lớn trong quý II/2020 và trở thành nhà cung cấp smartphone lớn nhất thế giới, “ngôi vương” của Huawei cùng có thể nhanh chóng rơi vào tay các đối thủ khác.
Trung Quốc lên kế hoạch đáp trả
Với mục tiêu chống lại các lệnh hạn chế của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Trung Quốc đang lên kế hoạch khơi dậy ngành công nghiệp bán dẫn trong nước.
Theo các nguồn tin trong ngành, chính quyền Bắc Kinh đang chuẩn bị hỗ trợ rộng rãi cho mảng vật liệu bán dẫn thế hệ 3 cho tới năm 2025.
Trong dự thảo kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc, một loạt các biện pháp tăng cường nghiên cứu, giáo dục và tài chính phục vụ ngành bán dẫn sẽ được trình lên giới chức nước này vào đầu tháng 10/2020. Các nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc cũng sẽ tập hợp trong tháng 10 để vạch ra chiến lược kinh tế trong nửa thập kỷ tới, bao gồm nỗ lực tăng cường tiêu dùng nội địa và sản xuất công nghệ quan trọng trong nước.
Trung Quốc không còn cách nào khác ngoài tập trung đầu tư công nghệ nội địa. Ảnh: Nikkei Asian Reviews.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết đầu tư khoảng 1.400 tỷ USD trong vòng 5 năm cho các công nghệ mạng không dây và trí tuệ nhân tạo. Vật liệu bán dẫn vốn được coi là nền tảng quan trọng cho mọi tham vọng công nghệ của Trung Quốc. Tuy nhiên, tham vọng này đang có nguy cơ bị chính phủ Mỹ đe dọa, và chính Huawei là một ví dụ điển hình trong cuộc chiến này.
“Giới lãnh đạo Trung Quốc đã nhận ra vật liệu bán dẫn là nền tảng của tất cả các công nghệ tiên tiến, đồng thời không thể phụ thuộc vào nguồn cung của Mỹ. Trước những đòn đánh của chính quyền ông Trump nhắm vào quyền tiếp cận chip bán dẫn, những gì Trung Quốc có thể làm được lúc này là thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn phát triển”, Dan Wang, nhà phân tích công nghệ tại công ty nghiên cứu Gavekal Dragonomics cho biết.
Video đang HOT
Trước thông tin về kế hoạch đầu tư của chính phủ, cổ phiếu của một số nhà sản xuất chip Trung Quốc đã tăng đáng kể trong phiên giao dịch tại Hong Kong. Hua Hong Semiconductor tăng 5,2% và Shanghai Fudan Microelectronics Group tăng 6,7%. Trên các sàn đại lục, Xiamen Changelight đã tăng 20% trong khi Focus Lightings Tech tăng tới 13%.
Trung Quốc cần thoát khỏi công nghệ Mỹ nếu muốn phát triển
Mỗi năm, Trung Quốc phải nhập khẩu đơn hàng trị giá 300 tỷ USD vật liệu bán dẫn. Kể từ khi chính phủ Mỹ đưa một loạt công ty công nghệ Trung Quốc vào danh sách đen, mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington ngày một căng thẳng. Chính điều này khiến các công ty Trung Quốc gặp nhiều khó khăn khi tìm nguồn linh kiện hay công nghệ sản xuất chip từ nước ngoài thay thế.
Hiện nay, vật liệu bán dẫn thế hệ 3 chủ yếu là các chipset được làm từ silicon carbide và gallium nitride. Chúng có thể hoạt động ở tần số cao, chịu được môi trường công suất và nhiệt độ cao hơn. Công nghệ này đang được áp dụng rộng rãi trong các chip tần số vô tuyến thế hệ thứ 5, radar quân sự hoặc xe điện.
Trung Quốc cần thoát khỏi công nghệ chip bán dẫn của Mỹ nếu không muốn có một “Huawei” thứ 2.
Đây có thể được coi là canh bạc của chính phủ Trung Quốc khi cố gắng đưa các tập đoàn chip nội địa đón đầu công nghệ. Trong khi những công ty hàng đầu thế giới như CREE (Mỹ) hay Sumitomo Electric Industries (Nhật Bản) mới bắt đầu tiến vào lĩnh vực này, nhiều gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Sana Optoelectronics, China Electronics Technology Group đã xâm nhập mảng chipset thế hệ 3.
Nếu có được sự giúp sức của chính phủ, các nhà sản xuất chip khác như SMIC, Will Semiconductor hay National Silicon Industry Group cũng có thể được hưởng lợi phần nào.
“Đây sẽ là lĩnh vực chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc. Nhờ nhu cầu và sự đầu tư của chính phủ Trung Quốc, quốc gia này có thể sản sinh ra những gã khổng lồ chip bán dẫn đẳng cấp thế giới”, Alan Zhou, đối tác quản lý của quỹ đầu tư chip An Xin Capital có trụ sở tại Phúc Kiến nhận xét.
Chính quyền ông Trump đánh sập chuỗi cung ứng của Huawei như thế nào?
Chỉ với một nhóm nhỏ các công ty Mỹ kiểm soát ngành công nghiệp sản xuất chip toàn cầu, chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể đánh sập hoàn toàn chuỗi cung ứng phục vụ Huawei.
Ngày 17/8, Bộ Thương mại Mỹ ra lệnh cấm Huawei Technologies mua chip và các thành phần điện tử khác được phát triển hoặc sản xuất dựa trên công nghệ hoặc phần mềm Mỹ. Lệnh cấm này là phần mở rộng của điều luật được chính quyền Washington công bố hồi tháng 5.
Trước đó, các chuyên gia pháp lý đặt vấn đề Huawei có thể "lách luật". Ví dụ, các công ty Mỹ có thể bán chip cho bên thứ ba, và bên thứ ba đó cung cấp hàng cho Huawei. Tuy nhiên, lệnh cấm của Bộ Thương mại Mỹ đã xóa bỏ "lỗ hổng" này.
Huawei đối mặt với cửa tử bởi mọi công ty công nghệ quốc tế, từ Qualcomm cho đến Samsung và Sony, đều sử dụng phần mềm, bản quyền sở hữu trí tuệ, công cụ thiết kế chíp và nguyên vật liệu của Mỹ. Nikkei Asian Review dẫn lời chuyên gia Geoff Blaber, Phó chủ tịch hãng nghiên cứu thị trường CCS Insight nhận định Huawei không còn cửa nào để mua chip.
"Bản chất của ngành công nghiệp bán dẫn là có tính chất toàn cầu, nhưng nền tảng lại là Thung lũng Silicon ở nước Mỹ. Huawei khó có thể tìm được đường vòng nào để mua chip", chuyên gia Blaber nhấn mạnh.
Các công ty Mỹ thống trị ngành thiết kế và sản xuất chip toàn cầu.
Nền tảng ở Thung lũng Silicon
Các công ty hàng đầu trong lĩnh vực thiết kế chip đều là doanh nghiệp Mỹ. Có thể kể đến như Cadence Design Systems, Synopsys và Ansys. Mentor Graphics - nhà cung cấp công cụ thiết kế chip lớn thứ ba thế giới - Siemens (Đức) mua lại hồi năm 2016, nhưng vẫn duy trì hoạt động tại Mỹ.
Bốn công ty này kiểm soát xấp xỉ 90% thị trường công cụ thiết kế chip toàn cầu. Hơn nữa, các doanh nghiệp này sở hữu phần lớn bản quyền trí tuệ về thiết kế chip, do đó không thể thay thế.
Các công đoạn sản xuất chip rất phức tạp và hiện chỉ có Cadence và Synopsys đủ khả năng cung cấp các giải pháp đầu cuối phục vụ hoạt động sản xuất chip tiên tiến. Huawei vẫn sử dụng các phiên bản công cụ thiết kế chip cũ. Nếu không có hỗ trợ của các công ty Mỹ, đại gia công nghệ Trung Quốc sẽ tốn rất nhiều thời gian và công sức hơn để xử lý các vấn đề kỹ thuật phát sinh.
Arm Ltd - hãng thiết kế chip Anh - cung cấp thiết kế nền tảng của hơn 90% chip điện thoại di động trên thế giới. Mặc dù có trụ sở chính tại Cambridge, Arm lập trung tâm nghiên cứu và phát triển ở Mỹ. Do đó, Arm cũng phải tuân theo các quy tắc xuất khẩu của Mỹ.
"Rất nhiều bản quyền sở hữu trí tuệ (IP) của Arm xuất phát từ văn phòng ở Mỹ. Hãng cũng dùng công cụ thiết kế chip của các công ty Mỹ như Cadence", chuyên gia Blaber giải thích.
Huawei đang đối mặt với tương lai ảm đạm khi bị cắt mất nguồn cung chip.
Mọi công ty sản xuất chip trên thế giới, bất kể quốc tịch, đều dựa vào công cụ và bản quyền sở hữu trí tuệ của nhóm doanh nghiệp trên. Từ Apple, Huawei, Sony, Samsung, SK Hynix, Kioxia, NXP, Qualcomm đến Nvidia, MediaTek, Broadcom và STMicroelectronics, hoàn toàn không có ngoại lệ n nào cả.
Sau khi Bộ Thương mại Mỹ công bố quy định mới, các công ty sẽ phải xin giấy phép từ chính quyền Washington để bán chip cho Huawei.
Thiết kế phần mềm chỉ là một lĩnh vực trong chuỗi cung ứng chip, nơi các công ty Mỹ kiểm soát hoàn toàn. Giống như thiết kế, hoạt động sản xuất chip cũng dựa chủ yếu vào các thiết bị sản xuất và thử nghiệp của Mỹ.
Các công ty Mỹ - Applied Materials, Lam Research và KLA-Tencor - cùng ASML của châu Âu và Tokyo Electron (Nhật Bản) thống trị hoạt động sản xuất bán dẫn tiên tiến. ASML có trụ sở ở Hà Lan, nhưng máy móc của hãng sử dụng công nghệ Mỹ và một số thành phần quan trọng trong máy sản xuất chip được chế tạo ở Mỹ.
Huawei không có đường thoát
Năm ngoái, ASML buộc phải hoãn giao công cụ in thạch bản cho Semiconductor International Manufacturing Co, nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc. Tokyo Electron cũng dựa vào phụ tùng và công nghệ Mỹ để chế tạo máy sản xuất chip.
Mỹ đồng thời cũng là quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực khoa học vật liệu và hóa học. Các công ty Mỹ như Dow DuPont, 3M và Corning chiếm vị thế kiểm soát quy trình sản xuất chip và màn hình. Theo các chuyên gia pháp lý, phạm vi của luật mới vượt ra ngoài lĩnh vực bán dẫn, phủ cả mảng sản xuất các thành phần điện tử quan trọng khác như màn hình hiển thị. Phần lớn màn hình hiện nay sử dụng vật liệu Mỹ.
Chuyên gia Su Tze-yun thuộc Viện Quốc phòng và Nghiên cứu An ninh Đài Loan nhận định: "Trong những năm qua, các công ty châu Á vươn lên trong lĩnh vực thiết kế và sản xuất chip, nhưng không kiểm soát các công cụ nền tảng và bản quyền sở hữu trí tuệ của ngành này". Ông cũng cho biết để đạt được trình độ công nghệ đó, doanh nghiệp và quốc gia cần đầu tư lâu dài, tích lũy kinh nghiệm và được khách hàng toàn cầu công nhận.
"Sau cùng, Mỹ vẫn nằm quyền kiểm soát các phần mềm nền tảng, khoa học vật liệu, hóa chất và kim loại, cũng như các thiết bị cơ bản trong sản xuất chip và linh kiện điện tử", ông Su nhấn mạnh. Các hãng như Taiwan Semiconductor Manufacturing (Đài Loan) và Samsung có thể sản xuất chip quy mô lớn, nhưng vẫn dựa vào công nghệ Mỹ.
Do đó, Huawei và các công ty Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn chip thay thế. Chiến lược "rũ bỏ sự phụ thuộc vào Mỹ" của chuỗi cung ứng công nghệ Trung Quốc đối mặt cản trở quá lớn.
Mỹ kiểm soát gần như hoàn toàn ngành công nghiệp thiết kế và sản xuất chip.
Thời gian qua, Trung Quốc nỗ lực phát triển ngành chip nội địa và đạt được một số thành công nhất định. SMIC và Yangtze Memory Technologies được kỳ vọng sẽ thách thức Samsung và Micron. Tuy nhiên, các công ty này vẫn phụ thuộc nguồn cung thiết bị và vật liệu có yếu tố Mỹ.
Các doanh nghiệp khác của Trung Quốc như EDA Empyrean Software, Naura Technology Group và Advanced Micro-Fabrication Equipment Co bị đánh giá là kém xa đối thủ Mỹ về năng lực và quy mô.
Bắc Kinh đã rót hơn 340 tỷ NDT (9 tỷ USD) vào quỹ Big Fund để hiện thực hóa tham vọng sản xuất chip. Năm ngoái, nước này thành lập sàn giao dịch chứng khoán công nghệ Shanghai STAR, một phiên bản tương tự sàn Nasdaq của Mỹ.
Dù vậy, nhà phân tích Roger Sheng của Gartner cho rằng Mỹ vẫn chiếm vị thế thượng phong trong lĩnh vực này. "Ngay cả khi Trung Quốc đủ khả năng đầu tư nguồn vốn khổng lồ, nước này vẫn cần tiếp cận với nhiều yếu tố khác trong chuỗi cung ứng đang bị Mỹ kiểm soát".
3 'kịch bản' cho TikTok trước cấm vận của Trump TikTok có thể chống lại lệnh cấm, thôi phục vụ người dùng Mỹ hoặc chấp nhận làm theo yêu cầu của Trump - bán mình cho một công ty khác. Ngày 14/8, Tổng thống Trump ký lệnh yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi hoạt động của TikTok tại Mỹ trong 90 ngày với lý do an ninh. Để có thể tồn tại ở...