Trung Quốc có thể cải cách hệ thống tư pháp Hong Kong

Bắc Kinh đang tiến hành các động thái nhằm “hoàn thiện” hệ thống tư pháp Hong Kong, quan chức Trung Quốc phụ trách đặc khu cho hay.

“Chúng ta cần nhìn nhận Luật Cơ bản như một thực thể sống để có thể diễn giải nó bất cứ khi nào cần thiết”, Phó giám đốc Văn phòng Các vấn đề Hong Kong và Ma Cao của Trung Quốc Trương Hiểu Minh nói tại hội nghị thượng đỉnh pháp lý ở Hong Kong hôm nay.

Ông cho hay giới chức Trung Quốc đại lục đang tiến hành các cải cách liên quan đến Luật Cơ bản, vốn được ví như “tiểu hiến pháp” của Hong Kong, trong đó có hệ thống tư pháp của đặc khu. Ông khẳng định việc “hoàn thiện” hệ thống pháp luật Hong Kong không làm suy yếu tính độc lập về tư pháp của đặc khu.

Khi Anh trao trả Hong Kong cho Trung Quốc ngày 1/7/1997, nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ” được thiết lập như nền tảng của mối quan hệ giữa đặc khu và đại lục. Nguyên tắc trên giúp đặc khu hành chính Hong Kong duy trì mức độ tự trị nhất định, có hệ thống tư pháp và chính trị khác biệt so với đại lục trong 50 năm.

Tuy nhiên, sau các cuộc biểu tình tại Hong Kong hồi năm ngoái, Bắc Kinh ban hành luật an ninh quốc gia hôm 30/6. Những người phản đối cho rằng luật an ninh nhằm “dập tắt các tiếng nói bất đồng”, trong khi phe ủng hộ khẳng định đạo luật khôi phục ổn định tại Hong Kong sau nhiều tháng biểu tình và bạo động.

Phó giám đốc Văn phòng Các vấn đề Hong Kong và Ma Cao của Trung Quốc Trương Hiểu Minh trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh, ngày 1/7. Ảnh: Reuters .

Ông Trương cho hay các cải cách đang được tiến hành gồm “tối ưu hóa lời tuyên thệ” và “giám sát chất lượng” đối với công chức, giáo dục quốc gia và cải cách tư pháp, song không nêu chi tiết. Theo luật an ninh mới, công chức Hong Kong được yêu cầu tuyên thệ trung thành với đặc khu và Luật Cơ bản.

Các động thái trên được triển khai nhằm chấn chỉnh “những hành vi sai trái” và lấp các lỗ hổng, ông Trương nói. “Bây giờ là lúc để phân định những điều đúng sai”, ông cho hay, nhấn mạnh những người không thừa nhận “Tổ quốc” hoặc đe dọa an ninh quốc gia sẽ không phù hợp với Luật Cơ bản.

Nhiều quốc gia cho rằng tính độc lập của hệ thống tư pháp Hong Kong so với đại lục là yếu tố quan trọng để đặc khu trở thành trung tâm tài chính, đóng vai trò trung gian kết nối phần còn lại của Trung Quốc với thế giới.

Hồi tuần trước, Bắc Kinh thông qua nghị quyết cho phép chính quyền Hong Kong bãi nhiệm những nghị sĩ bị coi là “đe dọa an ninh quốc gia” mà không cần thông qua tòa án. Chính quyền Hong Kong sau đó bãi nhiệm 4 nghị sĩ đối lập tại Hội đồng Lập pháp. Toàn bộ nghị sĩ phe đối lập sau đó từ chức để phản đối.

“Chỉ những người yêu nước mới được đưa vào hệ thống, nếu không, họ cần bị loại bỏ”, Phó giám đốc Trương Hiểu Minh nói.