Trung Quốc áp dụng chiến lược ‘ngoại giao vaccine’ tại Mỹ Latinh?

Trong khi khả năng sản xuất thuốc tại Mỹ Latinh đang còn hạn chế, giới chuyên gia đánh giá các công ty dược phẩm Trung Quốc sẽ đẩy mạnh xuất khẩu vaccine phòng dịch COVID-19 tới khu vực này là để tăng cường sự ảnh hưởng ở đây.

Nhân viên y tế kiểm tra chất lượng vaccine phòng COVID-19 thử nghiệm của công ty Sinovac Biotech. Ảnh: Reuters

Theo tờ Nikkei Asia, khi ông Joao Doria, Thống đốc bang Sao Paulo, tuyên bố sẽ tiêm chủng bắt buộc vaccine Sinovac Biotech của Trung Quốc cho tất cả người dân ở bang đông nhất tại Brazil. Tổng thống Jair Bolsonaro đã chỉ trích rằng vaccine này cần phải “chứng minh khoa học” trước khi được phân phối cho người dân.

“Người dân Brazil không phải là chuột thử nghiệm của bất kỳ ai”, ông Bolsonaro nói và nhấn mạnh rằng vaccine của công ty Trung Quốc vẫn chưa kết thúc thử nghiệm lâm sàng cuối cùng.

Trong khi đó, Tổng thống Bolsonaro, nhà lãnh đạo được cho là có mối quan hệ thân thiết với Mỹ, đang tìm cách mua vaccine từ nhà phát triển AstraZeneca của Anh, công ty đang hợp tác với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Thống đốc Joao Doria được coi là ứng cử viên hàng đầu với ông Bolsonaro trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2022 của Brazil. Gần đây, ông đã kêu gọi chính phủ liên bang nhanh chóng phê chuẩn vaccine Sinovac của Trung Quốc.

Theo giới chuyên gia, Trung Quốc dường như đang tận dụng cuộc tranh giành quyền lực giữa Thống đốc Doria và Tổng thống Bolsonaro để đưa vaccine của mình đến Brazil.

Sinovac đã giành được sự ủng hộ của Thống đốc Doria và đang tìm cách xuất khẩu vaccine của mình sang nước này. Họ cũng cam kết sẽ chuyển giao công nghệ cho các cơ sở tại Sao Paulo với mục đích sản xuất theo hợp đồng địa phương. Sinovac khẳng định vaccine của họ cần thiết với tất cả người Brazil chứ không chỉ người dân Sao Paulo.

Ông Joao Doria, Thống đốc bang Sao Paulo. Ảnh: UOL Economia

Trong khi đó, ngành công nghiệp dược phẩm của Mỹ Latinh lại tạo ra một rào cản lớn cho khu vực trong việc đảm bảo vaccine COVID-19. Điều này càng khiến Trung Quốc dễ dàng đưa vaccine của họ xâm nhập vào thị trường này.

Sinovac và Sinopharm, hai công ty dược phẩm của Trung Quốc, đang tiến hành thử nghiệm lâm sàng vaccine của họ ở Peru, Chile, Argentina và nhiều quốc gia khác trong khu vực. Trong đó, Peru đang lên kế hoạch thử nghiệm vaccine với khoảng 6.000 đối tượng. Tổng thống Peru Martin Vizcarra cũng đã đến thăm một bệnh viện tiến hành thử nghiệm vaccine giai đoạn cuối vào cuối tháng 9.

Hồi tháng 7, Chính phủ Trung Quốc thông báo sẽ cho các nước Mỹ Latinh vay 1 tỷ USD để mua vaccine. Điều này cũng khiến các quốc gia nghèo vùng Caribe càng trở nên phụ thuộc vào Trung Quốc.

Hiện tại, Trung Quốc cũng là quốc gia xuất khẩu lớn nhất của nhiều quốc gia Mỹ Latinh và đại dịch COVID-19 càng đẩy mạnh xu hướng đó. Hồi tháng 4, Trung Quốc đã vượt Brazil trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Argentina. Kim ngạch xuất khẩu của Brazil sang Trung Quốc trong ba quý đầu năm 2020 cũng đã tăng 34%, tăng mạnh so với mức 28% của năm trước đó.

Trong bối cảnh chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc với Mỹ và châu Âu đang leo thang căng thẳng, Bắc Kinh đang có xu hướng xích lại gần khu vực Mỹ Latinh hơn. Giáo sư Mauro Rochilin tại Tổ chức Getulio Vargas – một viện nghiên cứu tư nhân tại Brazil, nhận định dường như Trung Quốc đang can dự sâu hơn tại châu Phi và Mỹ Latinh. Ông cũng nhận định vai trò kinh tế của Trung Quốc trong khu vực này sẽ ngày càng gia tăng trong tương lai.

Trong khi đó, sự ảnh hưởng của Mỹ ở Mỹ Latinh lại đang suy yếu. Tổng thống Donald Trump mới đến thăm khu vực này một lần trong suốt nhiệm kỳ 4 năm của mình, tại hội nghị thượng đỉnh G20 diễn ra tại Argentina hồi năm 2018.