Trở thành thầy giáo khi ra tù

Bị kết án 16 năm vì tội buôn ma túy, Akpabio-Klementowski chuyên tâm học hành trong thời gian cải tạo, trở thành giảng viên đại học sau khi ra tù.

Có bố mẹ là người gốc Nigeria, Stephen Akpabio-Klementowski lớn lên cùng năm chị em tại thủ đô London. Môi trường sống căng thẳng khiến Akpabio-Klementowski nảy sinh suy nghĩ nổi loạn, chống lại xã hội.

Bỏ nhà ra đi vào năm 15 tuổi, Akpabio-Klementowski buôn ma túy. Hai năm sau, cái chết đột ngột của cha và chị gái khiến Akpabio-Klementowski mất phương hướng, liên tiếp phạm tội. Năm 2002, ông bị bắt vì tội buôn ma túy, bị kết án 16 năm tù.

Thời điểm đó, Akpabio-Klementowski mới kết hôn, có con ba tháng tuổi. Việc phải ngồi tù đẩy ông vào cảm giác xấu hổ, gia tăng định kiến về người da màu. Akpabio-Klementowski phải làm bài kiểm tra đánh giá năng lực đọc viết và tính toán, được khuyến khích thi lấy chứng chỉ giáo dục phổ thông GCSE.

“Ban đầu tôi không nghĩ có khả năng, nhưng tôi đã vượt qua kỳ thi GCSE một cách xuất sắc. Khoảnh khắc ấy, tôi nhận ra mình yêu thích việc học”, Akpabio-Klementowski nhớ lại.

Ông thường học vào buổi sáng trong nhà vệ sinh bởi đây là khoảng thời gian và địa điểm yên tĩnh duy nhất trong tù. Khi thấy ông ôn bài, nhiều tù nhân và quản lý nhà tù dè bỉu “Học tập không dẫn đến đâu, nó không thể xóa bản án của anh mà chỉ lãng phí thời gian”.

Bỏ ngoài tai mọi lời chỉ trích, Akpabio-Klementowski vẫn miệt mài học tập. Ông nhận xét thật trớ trêu khi có cơ hội và thời gian lại coi thường việc học và phải bắt đầu lại trong môi trường ngục tù hỗn loạn.

Giáo dục đã giúp Stephen Akpabio-Klementowski viết lại cuộc đời mình. Ảnh: Linda Nylind/The Guardian.

Trong sáu năm tiếp theo, ông học và lấy bằng cử nhân ngành Khoa học xã hội. Khi cầm tấm bằng tốt nghiệp, Akpabio-Klementowski nhận ra nhờ giáo dục, ông đã thay đổi câu chuyện về cuộc đời mình.

Akpabio-Klementowski tiếp tục lấy bằng thạc sĩ về Quan hệ quốc tế và Luật quốc tế. Sau khi chấp hành một nửa bản án, năm 2010, Akpabio-Klementowski được thả tự do.

Hiện Akpabio-Klementowski 55 tuổi, vừa học tiến sĩ vừa là giảng viên môn Tội phạm học, nhà quản lý tại Đại học Mở. Ông giữ liên lạc với các nhà tù trên cả nước để nghiên cứu về khó khăn của tù nhân khi theo đuổi con đường học tập.

Ông cũng thường quay lại nhà tù giảng dạy, nói về tầm quan trọng của giáo dục trong việc giảm tỷ lệ tái phạm. “Tôi lấy ví dụ từ chính mình để khuyến khích tù nhân nếu thực sự muốn thay đổi, họ phải quyết chí học hành”, Akpabio-Klementowski cho biết.

Do Covid-19, Akpabio-Klementowski phải tạm dừng các cuộc trò chuyện trong nhà tù. Tuy nhiên, ông có kế hoạch thành lập tổ chức từ thiện hỗ trợ trẻ em da màu, người châu Á và dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn tại London, từ đó giúp các em tiếp cận giáo dục đại học.

“Không ai sinh ra đã là tội phạm. Nhưng nếu không học hành, họ sẽ mắc sai lầm và tái phạm tội”, Akpabio-Klementowski nói.