Tôn vinh văn hóa đọc
Trung bình người VN thụ hưởng 4,2 cuốn sách/năm, trong đó 2 – 3 cuốn là sách giáo khoa. Như vậy, mỗi người chỉ thực sự thụ hưởng gần 2 cuốn sách/năm.
Hội sách VN diễn ra từ ngày 18 – 22.4 tại Hà Nội thu hút nhiều người tham dự – ẢNH: NGỌC THẮNG
Trong khi đó, ở Malaysia – một quốc gia cùng trong khu vực Đông Nam Á, mỗi người dân thụ hưởng 12 cuốn sách/năm. Những con số thống kê trên được Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra cho thấy VN thuộc nhóm quốc gia đọc sách thấp nhất thế giới.
Cần nhìn thẳng thực tế
“Đất nước ta muốn vươn lên thì nhất định phải nâng cao dân trí. Mỗi người dân phải học nhiều hơn, đọc nhiều hơn“
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam
Cách đây 5 năm, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 21.4 hằng năm là Ngày sách VN, hướng đến 3 mục tiêu: khuyến khích người VN đọc sách; tôn vinh giá trị của sách; nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc VN. Tại hội nghị toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện quyết định của Thủ tướng về Ngày sách VN vừa diễn ra tại Hà Nội, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng: “Mặc dù kết quả đạt được đáng khích lệ nhưng vẫn cần nỗ lực hơn nữa, làm sao cho Ngày sách VN, văn hóa đọc đi vào thực chất, lan tỏa mọi ngóc ngách, mọi cấp ngành hơn nữa. Đó đây còn nhiều nơi chưa tích cực, còn hình thức”. Ông cũng nhấn mạnh: “Đất nước ta muốn vươn lên thì nhất định phải nâng cao dân trí. Mỗi người dân phải học nhiều hơn, đọc nhiều hơn”.
2 năm trước, đề án Phát triển văn hóa trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 cũng bắt đầu được triển khai. Tuy nhiên, ông Nguyễn Quang Thạch, người khởi xướng chương trình Sách hóa nông thôn, nhìn nhận VN vẫn chưa có văn hóa đọc. “Trước năm 1945, cả nước có hơn 90% dân số mù chữ. Từ năm 1945 đến năm 1975 lại chiến tranh liên miên nên việc đọc sách chưa phải là thói quen của toàn dân. Từ năm 1975 đến nay, đói nghèo, phát triển nóng và thiếu tư duy vĩ mô về thư viện, đã không thể tạo thói quen đọc cho số đông dân chúng trên bình diện quốc gia”, ông lý giải.
Đặc biệt, ở vùng nông thôn, theo khảo sát của nhóm chương trình Sách hóa nông thôn trong gần 20 năm, ngoại trừ một số gia đình giáo viên, hầu như các gia đình khác không có cuốn sách nào ngoài sách giáo khoa, sách bài tập nâng cao của học sinh. Theo con số thu thập được của nhóm sau khi tiến hành khảo sát ở 50 trường học vùng nông thôn một số tỉnh, thành, qua phỏng vấn ngẫu nhiên và lấy thông tin ở các thư viện, ở vùng thuần nông, trung bình mỗi học sinh chỉ đọc khoảng 1 đầu sách/năm, các trường học ở khu vực thị trấn có số đầu sách được mượn bình quân 5 đầu sách/học sinh/năm.
Trong khi đó, GS-TS Đinh Xuân Dũng muốn nói đến hiện trạng “lười đọc”. Ông nhìn nhận: “Xu hướng đọc giải trí, không nhằm một chủ đích gì cụ thể, tìm đến sách để giải tỏa sự căng thẳng, đọc sách khi có thời gian nhàn rỗi. Từ xu hướng này, người đọc không ưa những sách dày, những sách có sức chuyển tải những vấn đề lớn và sâu về cuộc sống và số phận con người, những sách đòi hỏi sự lý giải, phân tích của tư duy, từ đó, một loại sách giải trí, đáp ứng nhu cầu thị trường của một bộ phận công chúng xuất hiện, trong đó có những cuốn có tính giải trí lành mạnh, dễ đọc và cả những đầu sách giải trí tầm thường, tẻ nhạt, thậm chí dung tục, rẻ tiền”.
“Gieo mầm” văn hóa đọc
Video đang HOT
Nhiều chuyên gia cho rằng văn hóa đọc phải được hình thành từ sự giáo dục trong gia đình và trong nhà trường, bắt đầu từ hình thành thói quen đọc sách cho trẻ. “Đây là giải pháp tác động từ gốc, tạo nên nền móng lâu dài và bền vững để tác động đến thế hệ trẻ”, PGS-TS Nguyễn An Tiêm (Hội Xuất bản VN) nhìn nhận và cho rằng: “Để thực hiện có hiệu quả giải pháp này, chúng ta phải có một chiến lược giáo dục đồng bộ giữa nhà trường – gia đình – xã hội nhằm vào đối tượng thanh thiếu niên, nhi đồng, để giáo dục, đào tạo, giúp họ có đủ năng lực, trình độ nhận thức được tầm quan trọng của sách, từ đó hình thành thói quen tự giác đọc sách”.
“Muốn xây dựng được thói quen đọc sách thì phải phát huy tối đa vai trò đặc biệt quan trọng của gia đình và nhà trường, rồi mới đến xã hội”, ông Nguyễn Minh Nhựt, Giám đốc Nhà xuất bản Trẻ, đánh giá. Theo ông, khó có thể tạo được thói quen đọc sách cho trẻ khi ở nhà không có quyển sách nào, hay khi cha mẹ, người lớn, người thân không bao giờ đọc sách. Học sinh cũng khó có thói quen đọc sách nếu nhà trường chưa chú trọng đến việc tạo điều kiện hay dạy cho các em học sinh cách đọc sách, hoặc có những yêu cầu học sinh phải đọc sách hằng ngày, hằng tuần, hằng tháng, ngoài sách giáo khoa. Ngoài gia đình, nhà trường, ông Nhựt cũng đề cập tới vai trò của xã hội, trong đó có các đơn vị xuất bản.
Ở góc độ khác, để phát triển phong trào đọc sách, ông Nguyễn Quang Thạch cho rằng, tiêu chuẩn thư viện theo Quyết định 01/2003/QĐ-BGDĐT năm 2003 của Bộ GD-ĐT vốn nhiều bất cập ngay khi ban hành và quá lỗi thời so với nhu cầu và sự phát triển của xã hội. Bộ GD-ĐT cần xây dựng tiêu chuẩn khuyến đọc và thư viện. Theo ông, bộ tiêu chuẩn phải bao gồm cấu trúc thư viện đến từng lớp học; xây dựng tủ sách và khuyến đọc ở trường và ở nhà. Bên cạnh đó, ông Thạch cho rằng, bộ tiêu chuẩn này cũng nêu rõ chỉ tiêu số đầu sách tối thiểu trẻ em nghe và đọc hằng năm, ví dụ trẻ em Tây Âu đạt con số trung bình 12.000 phút đọc sách/năm.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng để lan tỏa văn hóa đọc, cần tích cực lồng ghép văn hóa đọc với các phong trào như xây dựng gia đình văn hóa, khuyến công, khuyến nông, khuyến học. Điều này cần đi cùng với việc phát huy vai trò các hội như Hội Xuất bản, Hội Khuyến học liên quan tới văn hóa đọc, khuyến khích mọi người tham gia viết sách để có nhiều tác phẩm hay, cũng như tôn vinh các tác giả và tấm gương đưa sách và văn hóa đọc tới mọi nhà. Ông đề nghị Bộ TT-TT cần thực hiện kế hoạch cụ thể đưa đến các bộ, ngành, bên cạnh đó, là đầu mối kiến nghị chính sách về kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà xuất bản đưa sách đến mọi nơi.
Theo Thanh niên
Còn bao nhiêu người tặng sách cho con?
Khi mạng Internet và các phương tiện nghe, nhìn phát triển thì cũng là lúc nhiều người bỏ đi thói quen đọc sách của mình.
Khi mạng Internet và các phương tiện nghe, nhìn ngày càng phát triển thì cũng là lúc nhiều người bỏ đi thói quen đọc sách của mình.
Những lúc rảnh rỗi thì cả người lớn, trẻ nhỏ đều cắm cúi bên màn hình máy tính và điện thoại di động nhiều hơn.
Ngày trước, ngồi trong quán cà phê, những người bán báo dạo đi một vòng là bán được hàng chục tờ. Bây giờ tuyệt nhiên không còn nữa.
Các cửa hàng sách cũng thường vắng hoe, chỉ ngày thứ bảy, chủ nhật là có một số học sinh đến đọc truyện. Các kệ sách văn học luôn vắng bóng người đến lựa chọn và mua sách.
Siêu thị sách vắng hoe bóng người ( Ảnh: Thanh An)
Thực tế, bây giờ ngoài thư viện các trường đại học, học viện thì các thư viện khác thường vắng bóng bạn đọc. Ngay cả thư viện của tỉnh cũng ít người đến đọc.
Thư viện huyện, các tủ sách của xã, thôn thì gần như tuyệt nhiên không có bạn đọc. Sách báo ở đây chỉ để trưng bày... cho vài cô thủ thư ngồi ngắm.
Nơi có thể lôi kéo được bạn đọc khả quan nhất là các thư viện trường phổ thông thì phần lớn các trường cũng không thu hút được bạn đọc. Không phải là học sinh không thích sách báo mà cái chính là không có sách báo phù hợp cho học trò đọc.
Mỗi tháng chỉ có vài cuốn báo Thiếu niên, Báo Mực tím, Hoa học trò... trong khi nhà trường có hàng ngàn học sinh.
Những loại sách thì chủ yếu là sách giáo khoa và sách tham khảo. Sách văn học, sách báo dành cho thiếu nhi rất ít trường chú trọng đầu tư mua sắm.
Vẫn biết, tạo được thói quen đọc sách thời nay là công việc không hề dễ dàng đối với mỗi gia đình, nhà trường.
Thói quen ấy phải được hình thành và đầu tư khi còn nhỏ nhưng ít bậc cha mẹ quan tâm, nhất là những bậc phụ huynh có cuộc sống còn vất vả.
Nhà trường thì phó mặc cho nhân viên thư viện.Suốt ngày đi làm, tối về thì mệt mỏi nên cha mẹ cũng chưa có nhiều thời gian quan tâm đến con em của mình.
Hàng tuần, hàng tháng làm báo cáo khống số lượng bạn đọc nhưng thực tế rất ít khi có giáo viên và học sinh vào thư viện.
Tạo thói quen đọc sách cho mỗi người có khó không?
Thực ra tạo một thói quen đọc sách không khó nếu mỗi thành viên trong gia đình chúng ta đều chú ý. Sách không phải là một loại sản phẩm nhanh hư nếu chúng ta biết bảo quản tốt.
Mỗi gia đình cần có một tủ sách nhỏ và tích lũy dần dần. Thay vì mỗi khi con nhận được danh hiệu hay một giải gì đó trong học tập, cha mẹ không nhất thiết phải thưởng tiền, thưởng quà mà thưởng cho con vài cuốn sách.
Nếu gia đình là công viên chức thì thứ 7, chủ nhật có thể dành thời gian chở con đến các siêu thị, cửa hàng sách cho con đọc và mua tặng con những cuốn sách mà con thích.
Ở khu vực nông thôn thì hiện nay cũng có nhiều cửa hàng cho thuê, hoặc bán sách. Việc mỗi tháng, cha mẹ mua cho con vài cuốn sách truyện, sách khoa học không hẳn là quá tầm với các bậc phụ huynh thời nay.
Những phụ huynh ở những khu vực thành thị có thể đặt báo tháng, quý cho con mình những loại tạo chí, báo phù hợp lứa tuổi.
Cứ thế, sách báo sẽ được tích lũy dần dần và tạo cho con mình thói quen đọc sách hàng ngày.
Buổi tối, cha mẹ có thể bên con một khoảng thời gian nhất định, cùng đọc sách, vui đùa và lồng ghép những câu chuyện đời, câu chuyện trong sách cùng con sẽ giúp cho con đam mê sách báo.
Nhà trường cũng cần đầu tư, mua bổ sung sách hàng năm. Những loại sách cần có sự tham mưu của các tổ chuyên môn.Đối với các nhà trường cần phát động phong trào đọc sách, thứ 2 hàng tuần có thể nhân viên thư viện giới thiệu sách tới học trò hoặc cho học trò kể một câu chuyện sách
Tránh tình trạng đầu tư nhưng mua các loại sách của các cửa hàng sách giới thiệu qua email. Dù biết nó không phù hợp nhưng hoa hồng cao nên cứ mua về rồi...bỏ xó.
Nhà văn Chu Quang Tiềm (Trung Quốc) từng nói: " Học vấn không chỉ là việc đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn" cho thấy sách có một vai trò quan trọng đến nhường nào.
Đọc sách có thể chưa có tác dụng tức thì nhưng thông qua những cuốn sách giúp cho con người chúng ta thêm hiểu biết và làm phong phú cho tâm hồn. Nhất là đối với các em học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường.
Ngày xưa, mỗi buổi tối thì ông bà, cha mẹ hay kể cho cháu con những câu chuyện dân gian, những cô Tấm, chú Cuội, chàng Thạch Sanh...bằng những ngôn từ mộc mạc, dân dã vậy mà giúp cho chúng ta nhớ dai, nhớ mãi rồi yêu thích sách tự lúc nào không hay.
Ngày nay, bậc ông bà, cha mẹ không mấy ai còn duy trì nét đẹp này nữa. Vì thế, không chỉ một bộ phận trẻ con thờ ơ mà ngay cả người lớn cũng không mấy người duy trì được thói quen đọc sách hàng ngày.
Đây là thực trạng đáng buồn mà mỗi con người, mỗi gia đình chúng ta cần thay đổi.
THANH AN
Theo giaoduc.net.vn
'Gieo trồng' thói quen đọc sách cho trẻ Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho rằng, ông tin mọi trẻ em trên thế giới đều thích nghe kể chuyện, và thói quen đọc sách là sự nối dài thói quen nghe chuyện dưới hình thức chủ động. Nhưng thói quen đó phải có ai gieo trồng trong đầu đứa trẻ từ thời thơ ấu. Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh chia sẻ tại...