Tờ giấy khen loại khá duy nhất của em tôi

Chuyện buồn của một gia đình bắt nguồn từ tờ giấy khen kết quả học tập đạt loại khá của đứa con trai.

Mẹ nói con nghe cái này, thiệt buồn dễ sợ. Biết em con kỳ này xếp học lực loại gì không? Loại khá đó, nó bị mắc kẹt môn tiếng Anh. Thiệt, mẹ thất vọng quá!”…

Mẹ nói một tràng với tôi, rồi cúp máy cái rụp, thở dài đánh thượt, như thể em tôi vừa gây ra chuyện gì động trời lắm vậy. Học kỳ này em chỉ xếp loại học lực khá, khi môn tiếng Anh không đủ 6,5. Mà bị ảnh hưởng một môn thì chắc chắn phải xếp loại khá rồi, dù tổng điểm trung bình có cao mấy đi chăng nữa.

Tranh minh họa: Tuổi Trẻ.

Trước giờ tôi hay nghe mẹ than phiền rằng, em tôi có phần ham chơi, chuyện học hành không được chăm chỉ như tôi ngày trước. Thật ra em trai tôi rất thông minh. Toán, tôi dạy một lần là nó hiểu. Văn, tôi gợi ý một chút là nó viết được một bài, dù không hay như văn mẫu nhưng ít ra cũng có cái ý riêng của nó.

Việc học tập ở lớp, em tôi không phải đứa giỏi nhất. Nhưng nhìn cách nó sáng tạo ra mấy món đồ chơi, nào là súng bằng cây trúc, nào là chế lại chiếc máy bay đồ chơi từ mấy món đồ cũ…, tôi biết em tôi thích mấy môn khoa học sáng tạo. Có lần nó còn giúp mẹ thay bóng đèn tròn bị hư điện. Tôi không nghĩ em tôi – thằng nhóc 12 tuổi – làm được điều đó chỉ với mấy cái sơ đồ đơn giản về điện trong sách vật lý.

Là con trai, nét chữ cũng có phần cẩu thả, vì vậy không ít lần em tôi bị điểm thấp vì bị trừ điểm. Và lần nào mẹ cũng buồn rầu, gọi điện cho tôi trách tội thằng nhỏ. Cũng chẳng thể trách mẹ được. Nhà tôi nghèo, may mắn thay tôi học giỏi nên mẹ lúc nào cũng muốn em trai tôi giỏi như tôi. Tự bao giờ tôi trở thành tấm gương và cũng là gánh nặng cho thằng nhỏ.

Mười hai năm đèn sách, năm nào tôi cũng đạt học sinh giỏi. Chưa kể còn đạt giải thưởng vài cuộc thi nho nhỏ cấp huyện, cấp tỉnh. Mẹ lấy làm tự hào vì điều đó lắm. Gia cảnh nghèo mà con học giỏi thì ai mà không tự hào cho được. Nhưng mẹ đâu biết được rằng để có được thành tích đẹp đó, tôi đã phải chịu nhiều áp lực. Mẹ cũng không biết rằng trong số 24 tờ giấy khen mẹ cất giữ thiếu 1 tờ. Đó là tờ giấy khen học kỳ 1 năm lớp 8 – tờ giấy khen loại khá duy nhất của tôi.

“Tôi tự hỏi rằng bao giờ thì những bậc phụ huynh mới hiểu ra thành tích là thứ áp lực, chứ không phải kết quả của sự học tập đàng hoàng? Bao giờ thì trẻ em được học những gì các em muốn, mà không màng đến tờ giấy khen loại khá hay giỏi?”.

Năm đó, cũng vì môn Toán và Văn không trên 8,0 nên tôi bị xếp loại khá. Thầy cô tiếc nuối, bạn bè ngỡ ngàng, còn tôi thì vô cùng lo sợ. Tôi sợ không biết phải giải thích với mẹ thế nào. Tôi không sợ mẹ mắng, tôi chỉ sợ mẹ thất vọng, y như cái cách mẹ thất vọng về em tôi bây giờ. Vì thế tôi giấu nhẹm tờ giấy khen đó, và cả phần quà dành cho học sinh khá.

Suốt thời gian đó tôi sống trong khủng hoảng. Tôi sợ ba mẹ của mấy đứa bạn trong xóm hỏi thăm. Tôi sợ mẹ phát hiện ra sự thật. Nhiều lần tôi muốn thú nhận với mẹ “tội lỗi” đó, nhưng không cách nào nói ra được. Tôi đành cất nó trong lòng, âm thầm nỗ lực học tập để không phải nhận thêm bất kỳ tờ giấy khen loại khá nào nữa.

Từ đó, lúc nào tôi cũng mang cảm giác cạnh tranh với bạn bè trong lớp, so đo từng điểm số. Thậm chí, nếu lỡ có bài kiểm tra nào điểm thấp, tôi sẽ tự phạt mình bằng cách nhịn ăn quà hôm đó, xem như một cách chuộc lỗi với sự kỳ vọng của mẹ. Với tôi, điểm thấp nhất mà tôi cho phép mình đạt được là con điểm 8. Có lẽ vì sự nghiêm khắc với bản thân mà từ đó đến khi học hết lớp 12 tôi đều nhận những tờ giấy khen loại giỏi.

Tôi vào đại học và sắp ra trường. Nhưng giờ đây, chuyện về em trai tôi lần nữa khiến tôi băn khoăn. Nhiều lần tôi cố giải thích với mẹ, rằng đừng quá tạo áp lực cho em tôi, muốn khuyên mẹ đừng đặt nặng hai chữ thành tích lên em tôi nữa nhưng tôi không biết bắt đầu từ đâu.

Suy cho cùng, người mẹ nghèo của tôi có quyền hi vọng con mình học thật giỏi, thành đạt trong xã hội, vì mẹ đã hi sinh hơn nửa đời người để nuôi chị em tôi ăn học.

Sinh ra trong gia đình nghèo đã là một áp lực, nhưng hãy để trẻ em học tập trước hết là vì say mê kiến thức, sau đó mới là khát vọng đổi đời.

Theo Minh Anh/Tuổi Trẻ