Tín hiệu từ cuộc bầu cử lịch sử ở Greenland với mong muốn của Tổng thống Trump

Người dân Greenland vừa đưa ra quyết định lịch sử, bác bỏ ý định “thâu tóm” hòn đảo này của Tổng thống Trump.

Chiến thắng của đảng Demokraatit cho thấy mong muốn giữ vững quyền tự chủ, đặt ra thách thức lớn cho chiến lược địa chính trị của Mỹ tại Bắc Đại Tây Dương.

Cử tri Greenland bỏ phiếu bầu cơ quan lập pháp tại Nuuk, ngày 11/3/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo Politico ngày 12/3, một thông điệp rõ ràng từ “hòn đảo băng giá” Greenland đã được gửi đến Nhà Trắng: “Cảm ơn, nhưng không”.

Người dân Greenland vừa chứng tỏ quan điểm của họ qua lá phiếu trong cuộc bầu cử cơ quan lập pháp mang tính bước ngoặt, khi đảng phản đối mạnh mẽ tham vọng của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hòn đảo Bắc Cực này đã giành chiến thắng bất ngờ.

Chiến thắng lịch sử và thông điệp rõ ràng

Đảng Dân chủ (Demokraatit) trung hữu đối lập đã tạo nên cú sốc chính trị khi giành được gần 30% số phiếu bầu, một bước nhảy vọt so với vị trí thứ tư và chỉ 9,1% số phiếu bầu họ nhận được trong cuộc bầu cử trước đó. Lãnh đạo đảng Demokraatit 33 tuổ.i Jens-Frederik Nielsen, người từng cảnh báo rằng tuyên bố của Tổng thống Trump là “mối đ.e dọ.a đến nền độc lập chính trị” của Greenland, đã gọi kết quả này là “lịch sử” và thừa nhận đây là điều “chúng tôi không ngờ tới”.

Đáng chú ý, đảng Qulleq – được xem là thân Mỹ nhất tại Greenland – thậm chí không giành đủ phiếu bầu để có một ghế trong cơ quan lập pháp. Kết quả này, với tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt 70%, được các chuyên gia xem là sự phản đối thẳng thừng đối với những tuyên bố liên tục của ông Trump về việc muốn “thâu tóm” hòn đảo chiến lược này.

“Vấn đề mua lại (Greenland) của ông Trump đã bị từ chối. Thách thức hiện nay là chuyển hướng sự quan tâm quốc tế vào hợp tác kinh tế. Về vấn đề này, EU có khả năng đóng một vai trò quan trọng”, nhà nghiên cứu cấp cao Ulrik Pram Gad tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Đan Mạch (DIIS) nhận định.

Ngay sau chiến thắng, ông Nielsen đã nhanh chóng khẳng định lập trường của mình với truyền thông quốc tế: “Chúng tôi không muốn trở thành người Mỹ. Không, chúng tôi không muốn trở thành người Đan Mạch. Chúng tôi muốn trở thành người Greenland và chúng tôi muốn có nền độc lập của riêng mình trong tương lai. Và chúng tôi muốn tự mình xây dựng quê hương của mình”.

Theo AP, Greenland – hòn đảo với dân số khoảng 56.000 người, phần lớn có nguồn gốc thổ dân Inuit – đã trở thành tâm điểm chú ý quốc tế kể từ khi Tổng thống Trump nhiều lần công khai kế hoạch kiểm soát hòn đảo này. Trong bài phát biểu tại phiên họp toàn thể của Quốc hội Mỹ gần đây, Tổng thống Trump khẳng định Mỹ cần Greenland để bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia và ông hy vọng sẽ có được điều đó “bằng cách này hay cách khác”.

Sự quan tâm của ông Trump không phải không có cơ sở. Greenland nằm trên các tuyến đường hàng không và đường biển chiến lược ở Bắc Đại Tây Dương. Hòn đảo là nơi đặt Căn cứ Không gian Pituffik của Mỹ, hỗ trợ các hoạt động cảnh báo tên lửa và giám sát không gian. Đặc biệt, Greenland còn sở hữu một trong những mỏ uranium và khoáng sản đất hiếm lớn nhất thế giới – nguyên liệu cần thiết để sản xuất từ điện thoại di động đến công nghệ năng lượng tái tạo.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Con đường độc lập và thách thức

Mặc dù phần lớn người dân Greenland đều mong muốn độc lập khỏi Đan Mạch, nhưng cách thức và thời điểm đạt được mục tiêu này vẫn khác nhau giữa các đảng phái. Như Tổng Biên tập tờ Sermitsiaq, báo chính của Greenland, Masaana Egede đã nhận xét: “Chúng tôi muốn độc lập, nhưng mỗi người đều có định nghĩa rất khác nhau về độc lập”.

Đảng Dân chủ của ông Nielsen chủ trương một con đường chậm rãi hướng đến độc lập, ưu tiên phát triển kinh tế trước khi chính thức tách khỏi Đan Mạch. Chiến dịch tranh cử của họ tập trung vào cải thiện nhà ở và tiêu chuẩn giáo dục. Trong khi đó, đảng Naleraq – đứng thứ hai với 24,5% số phiếu bầu – lại là đảng ủng hộ mạnh mẽ nhất việc thúc đẩy độc lập sớm.

“Trọng tâm (của chính quyền mới) sẽ vẫn là phát triển nền kinh tế hướng tới độc lập, nhưng nhấn mạnh hơn vào các giải pháp dựa trên thị trường. Greenland sẽ tiếp tục thúc đẩy Đan Mạch hướng tới bình đẳng hơn, mặc dù cũng có thể cởi mở hơn với các khoản đầu tư của Đan Mạch”, chuyên gia Gad nhận định.

Phản ứng từ Copenhagen cũng đáng chú ý. Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen đã chúc mừng đảng Dân chủ và cảnh báo rằng chính quyền mới của Greenland có thể sẽ phải “đối mặt với áp lực rất lớn” từ Tổng thống Trump, đồng thời khẳng định: “Tương lai của Greenland phụ thuộc vào những gì người dân và chính quyền Greenland mong muốn”.

Câu chuyện về uranium và đất hiếm

Một trong những điểm tranh cãi trong cuộc bầu cử là vấn đề khai thác khoáng sản – đặc biệt là uranium và đất hiếm. Các quan chức Greenland trước đây đã phản đối các dự án khai thác do EU hậu thuẫn và thông qua đạo luật cấm hoàn toàn hầu hết các hoạt động khai thác uranium.

Jon Rahbek-Clemmensen, Giáo sư và chuyên gia về an ninh Bắc Cực tại Học viện Quốc phòng Hoàng gia Đan Mạch, cho biết: “Đảng Dân chủ đã phản đối lệnh cấm uranium do chính quyền trước áp đặt. Còn quá sớm để nói liệu họ có cố gắng đảo ngược lệnh cấm hay không, vì điều này có thể phụ thuộc vào đảng mà họ thành lập liên minh”.

Đảng Inuit Ataqatigiit (IA) – đảng cầm quyền trước đây đã rơi xuống vị trí thứ ba với 21,4% số phiếu bầu – phản đối việc khai thác uranium. Nếu đảng Dân chủ chọn liên minh với IA, vấn đề này có thể trở thành “điểm bế tắc tiềm tàng”, theo Giáo sư Rahbek-Clemmensen.

Hiện tại, đảng Dân chủ đang nỗ lực thành lập chính phủ liên minh và phải đối mặt với lựa chọn khó khăn: liên minh với đảng Naleraq ủng hộ độc lập tích cực; hoặc với IA – bất chấp những khác biệt về cải cách thuế, phúc lợi và khai khoáng.

Carina Ren, người đứng đầu chương trình Bắc Cực tại Đại học Aalborg ở Copenhagen, cho rằng kết quả bầu cử cho thấy người dân Greenland đã cố gắng phớt lờ các yếu tố bên ngoài để tập trung vào những vấn đề nội bộ quan trọng.

Chuyên gia Ren nêu rõ: “Những người bỏ phiếu đã có thể gạt bỏ tất cả những lời nói gây hoang mang từ bên ngoài để nói rằng: ‘Đây là về cuộc sống hàng ngày của chúng tôi, chúng tôi sẽ đi đâu, chúng tôi sẽ phát triển xã hội của mình như thế nào từ bên trong’”. Dù chọn liên minh với đảng nào, thông điệp từ cuộc bầu cử Greenland đã rõ ràng: người dân của hòn đảo này muốn tự quyết định tương lai của mình, không phải Nhà Trắng.