Tìm lời giải về hiệu quả của hai loại vaccine CoronaVac và VeroCell
Giới khoa học đang nghiên cứu sâu hơn về hai loại vaccine của Trung Quốc được WHO cấp phép sử dụng, là CoronaVac của hãng Sinovac Biotech và vaccine Vero Cell của hãng Sinopharm.
Vaccine CoronaVac do hãng dược phẩm Sinovac của Trung Quốc bào chế. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo báo South China Morning Post, trong nỗ lực chạy đua với thời gian để tìm hiểu tác động của biến thể Omicron đối với vaccine ngừa COVID-19, ngoài các nghiên cứu được thực hiện trong phòng thí nghiệm những tuần gần đây cho thấy khả năng bảo vệ hiệu quả từ các mũi tiêm tăng cường của hãng Pfizer, AstraZeneca và Johnson & Johnson trước biến thể Omicron, giới khoa học cũng đang nghiên cứu sâu hơn trên thực tế về hai loại vaccine của Trung Quốc được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cấp phép sử dụng, là CoronaVac của hãng Sinovac Biotech và vaccine Vero Cell của hãng Sinopharm. Hai loại vaccine được sản xuất theo công nghệ truyền thống dựa vào virus bất hoạt này đang được sử dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Để có được đánh giá bao quát về tác dụng của vaccine CoronaVac, Giáo sư Leo Poon Lit-man tại Đại học Hong Kong (Trung Quốc) cho biết ông và các cộng sự đang tiến hành thu thập dữ liệu từ nhiều quốc gia đang tiêm phòng các loại vaccine này.
Giáo sư Poon là người đã tham gia vào nghiên cứu trong phòng thí nghiệm gần đây tại Hong Kong, qua đó phát hiện liệu trình hai mũi vaccine của hãng Pfizer/BioNTech và hai mũi vaccine CoronaVac của Sinovac không đạt hiệu quả cao trong việc phòng ngừa biến thể Omicron. Tuy nhiên, việc tiêm thêm một mũi tăng cường vaccine của Pfizer/BioNTech đã giúp tăng hiệu quả bảo vệ của “lá chắn” này. Trái lại, mũi thứ ba vaccine CoronaVac không phát huy hiệu quả như vậy đối với những người đã được tiêm 2 mũi cơ bản cùng loại trước đó.
Theo Giáo sư Poon, nghiên cứu có thể xác định được dễ dàng lượng kháng thể vốn đóng vai trò ngăn chặn virus bám vào tế bào, song các bộ phận khác của hệ thống miễn dịch cũng được cho là có vai trò ngăn chặn tác động của virus. Như vậy, điều này không có nghĩa vaccine không thể tạo ra bất kỳ sự bảo vệ nào. Một số dữ liệu sơ bộ khác mà Giáo sư Poon và các cộng sự thu thập được cho thấy vaccine vẫn có thể làm giảm hoặc ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm hoặc làm giảm các triệu chứng nghiêm trọng. Hiện các nghiên cứu sâu hơn vẫn đang được họ thu thập để làm sáng tỏ điều này.
Cũng theo báo South China Morning Post, việc tiêm vaccine CoronaVac tại các quốc gia Nam Mỹ có thể cung cấp các chứng cứ quan trọng cho các nghiên cứu trên thực tế về lợi ích thu được của những người đã tiêm loại vaccine này với những người không tiêm phòng.
Phó Giáo sư Matt Hitchings tại Đại học Florida, chuyên tổng hợp các nghiên cứu về hiệu quả của vaccine tại Brazil, nhận định quốc gia Nam Mỹ này – nơi số ca bệnh Omicron đang tăng lên, sẽ là một nguồn cung cấp dữ liệu hữu ích về tác dụng của vaccine CoronaVac, nhờ hệ thống giám sát tốt với đông đảo đội ngũ các nhà nghiên cứu có chuyên môn cao, cùng số lượng lớn các trường hợp tiêm phòng các mũi cơ bản đầy đủ và nhiều người dân cũng đã được tiêm mũi tăng cường (mũi thứ ba).
Dù vậy, Phó giáo sư Hitchings cũng cho biết dữ liệu chính thức của Brazil gần đây đã loại trừ hầu hết các ca bệnh nhẹ và chỉ tập trung vào những ca nặng cùng những ca phải nhập viện, và điều này có thể khiến các trường hợp mắc Omicron bị bỏ sót, từ đó khiến dữ liệu đánh giá có những sai số nhất định.
Video đang HOT
Các chuyên gia cũng đang theo dõi để thu thập dữ liệu về hiệu quả của vaccine CoronaVac tại châu Á, trong đó có Singapore và Thái Lan – nơi Omicron đang lây lan mạnh trong thời gian gần đây. Đối với vaccine VeroCell của hãng Sinopharm, các nhà nghiên cứu đã thu thập dữ liệu sẵn có tại Bahrain và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) – nơi việc tiêm mũi tăng cường đã được triển khai rộng rãi sau các chiến dịch tiêm phòng các mũi cơ bản bằng loại vaccine bất hoạt này.
Viện Vaccine Quốc tế (IVI) có trụ sở tại Seoul (Hàn Quốc) cũng đang làm việc với Mozambique để tiến hành các nghiên cứu về tính hiệu quả và việc tiêm kết hợp với vaccine VeroCell, đồng thời có kế hoạch tiến hành đánh giá hiệu quả bổ sung tại Madagascar. Cả hai hoạt động này đều được kỳ vọng sẽ giúp cung cấp những thông tin chi tiết hơn về tác dụng của vaccine VeroCell đối với việc phòng ngừa lây nhiễm biến thể Omicron.
Hiện WHO cũng đang phối hợp với mạng lưới các nhà khoa học quốc tế để thu thập dữ liệu về hiệu quả trên thực tế của cả 10 loại vaccine ngừa COVID-19 mà tổ chức này đã cấp phép sử dụng, trong đó hai loại vaccine nói trên của Trung Quốc.
Tại sao Trung Quốc vẫn trì hoãn cấp phép cho vaccine COVID-19 của phương Tây
Khi biến thể Delta bùng phát ở Trung Quốc hồi mùa hè, một số chuyên gia y tế hy vọng Trung Quốc có thể sớm triển khai tiêm chủng bằng các loại vaccine công nghệ mRNA của phương Tây.
Vaccine COVID-19 của Pfizer/BioNTech. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo kênh CNN, hồi tháng 7, vaccine của Pfizer/BioNTech đã qua vòng rà soát của chuyên gia và đang trong giai đoạn rà soát của giới chức Trung Quốc. Fosun Pharma là đối tác ở Trung Quốc của BioNTech và đã được cấp phép sản xuất, phân phối vaccine của Pfizer/BioNTech tại Trung Quốc. Fosun Pharma thậm chí còn lên kế hoạch bắt đầu sản xuất thử nghiệm trong nước vào cuối tháng 8.
Tuy nhiên, 5 tháng trôi qua, giới chức Trung Quốc vẫn chưa nói khi nào cấp phép hoặc có cấp phép cho vaccine Pfizer/BioNTech hay không, kể cả khi biến thể Omicron đã xuất hiện ở Trung Quốc. Giới chức y tế ở thành phố cảng Thiên Tân đã phát hiện ca mắc Omicron đầu tiên.
Nghiên cứu sơ bộ trong phòng thí nghiệm cho thấy liều vaccine Pfizer/BioNTech thứ ba có thể vô hiệu hóa Omicron.
Vaccine COVID-19 của hãng dược Pfizer/BioNTech phối hợp phát triển. Ảnh: THX/TTXVN
Trung Quốc chưa công bố nghiên cứu về hiệu quả của vaccine nội địa với Omicron, mặc dù các chuyên gia và truyền thông tự tin rằng vaccine Trung Quốc có thể ngăn chặn biến thể mới.
Trên 1,1 tỷ người Trung Quốc (gần 80% dân số) đã tiêm đầy đủ vaccine COVID-19, phần lớn bằng vaccine bất hoạt do Sinopharm và Sinovac sản xuất. Tuy nhiên, hiệu quả thấp hơn nhiều so với các vaccine công nghệ mRNA.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, vaccine của Sinovac chỉ hiệu quả 51% trong ngăn chặn ca bệnh có triệu chứng, còn vaccine của Sinopharm có hiệu quả 79%. Trong khi đó, hiệu quả của vaccine Pfizer/BioNTech và Moderna là 95%.
Trong vài tháng qua, giới chức Trung Quốc đã áp dụng biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn các ổ dịch trong nước nhằm giữ vững mục tiêu tham vọng "zero COVID-19". Tuy nhiên, số ca mắc tiếp tục bùng lên. Tuần trước, trên 130 ca COVID-19 đã xuất hiện tại tỉnh Chiết Giang. Trung Quốc còn kêu gọi dân không về quê ăn Tết Nguyên đán để giảm đà lây lan của virus.
Để tăng cường miễn dịch đang giảm dần cho người dân, Trung Quốc bắt đầu tiêm mũi tăng cường nhưng lại dùng vaccine bất hoạt nội địa.
Vaccine COVID-19 của hãng dược phẩm Trung Quốc Sinopharm. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo CNN, không phải vì giới chức Trung Quốc không biết lợi thế của vaccine mRNA nên không cấp phép. Tháng trước, ông Zeng Guang, từng là nhà dịch tễ trưởng tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, thừa nhận rằng dữ liệu cho thấy hiệu quả phòng bệnh sẽ cao hơn khi dùng vaccine mRNA hoặc vaccine tái tổ hợp protein làm mũi tăng cường cho người đã tiêm vaccine bất hoạt. Tuy nhiên, ông Zeng cho rằng dùng vaccine cùng loại công nghệ để tiêm mũi tăng cường sẽ an toàn hơn và được người dân chấp nhận nhiều hơn.
Vậy tại sao Chính phủ Trung Quốc chần chừ cấp phép cho vaccine mRNA của phương Tây?
Theo ông Yanzhong Huang, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đối ngoại, yếu tố chính trị dường như là điều khiến Trung Quốc cân nhắc trong quá trình xét duyệt vaccine phương Tây.
Trung Quốc là nước dẫn đầu trong cuộc đua vaccine toàn cầu trong phần lớn năm ngoái. Nước này đã đưa hàng tỷ liều vaccine ra nước ngoài cho các nước đang phát triển, củng cố quyền lực mềm của mình.
Ông Yanzhong Huang nhận định: "Khi Trung Quốc phát triển vaccine của mình, họ thể hiện tiến bộ công nghệ ở Trung Quốc. Nếu chuyển sang vaccine nước ngoài, không khác gì thừa nhận vaccine nội địa không tốt như vaccine ngoại về năng lực công nghệ". Ngoài ra, Trung Quốc cũng muốn bảo vệ lợi ích của ngành vaccine nội địa.
Mặc dù giới chức Trung Quốc trì hoãn cấp phép cho vaccine Pfizer/BioNTech, các công ty trong nước đã bật đèn xanh để tiến tới tự phát triển vaccine theo công nghệ mRNA.
Tháng trước, Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc đã cho phép thử nghiệm vaccine mRNA do trong nước sản xuất để làm mũi tăng cường cho người trưởng thành đã tiêm đủ vaccine bất hoạt. Thử nghiệm lâm sàng đã diễn ra ở Mexico, Indonesia, dù chưa công bố kết quả.
Vaccine COVID-19 của hãng dược Trung Quốc Sinopharm. Ảnh: THX/TTXVN
Vaccine mRNA của Trung Quốc có tên ARCoVax, do công ty công nghệ sinh học Walvax Biotechnology, Suzhou Abogen Biosciences và Viện hàn lâm Khoa học Y khoa Quân sự phát triển. Cơ sở sản xuất ở tỉnh Vân Nam có thể cho ra lò 200 triệu liều hàng năm.
Một số công ty Trung Quốc như Sinopharm cũng đang phát triển vaccine mRNA. Bắc Kinh có thể sẽ muốn cấp phép cho vaccine mRNA nội địa rồi mới bật đèn xanh cho vaccine công nghệ này của nước ngoài.
Tuy nhiên, có dấu hiệu cho thấy các chuyên gia Trung Quốc đang hy vọng hợp tác nhiều hơn với đối tác phương tây.
Cuối tuần qua, ông Zhong Nanshang, chuyên gia bệnh hô hấp hàng đầu Trung Quốc và là cố vấn của chính phủ, đã kêu gọi nước này tăng cường trao đổi, hợp tác trong phát triển vaccine COVID-19 với các nước khác. Ông nói: "Chúng ta cần học điều hay ở các nước khác, như vaccine mRNA. Họ đã bỏ nhiều năm nghiên cứu và đã phát triển được vaccine mRNA đầu tiên trên thế giới chỉ trong vài tháng... Chúng ta cần học công nghệ của họ trong lĩnh vực này".
Lào đã tiêm vaccine ngừa COVID-19 cho 64,5% người trưởng thành Phóng viên TTXVN tại Viêng Chăn dẫn thông báo của Trung tâm Thông tin và Giáo dục Y tế, Bộ Y tế Lào, cho biết đã có 64,5% người trưởng thành tại nước này được tiêm vaccine ngừa COVID-19. Đây là một trong những bước chuẩn bị để Lào mở cửa trở lại đất nước trong thời gian tới. Nhân viên y tế...