TikTok vừa thay đổi một thứ giúp mạng xã hội này thành công rực rỡ, người dùng liệu có buồn không?
TikTok cho biết thay đổi này nhằm hướng đến sự an toàn của người dùng.
Fast Company đưa tin, trong một thông báo được đưa ra vào ngày 16/12 (theo giờ Mỹ), TikTok cho biết sẽ thay đổi thuật toán của mình để tránh các nội dung tiêu cực hoặc chủ đề có hại gây ảnh hưởng đến người dùng.
Theo TikTok, danh mục “Dành cho bạn” của nền tảng chia sẻ video này – vốn cung cấp vô số nội dung mới mẻ được sắp xếp theo các đề xuất của thuật toán – sẽ được thay đổi để tránh thường xuyên hiển thị cho người dùng các video có cùng nội dung tiêu cực, để không gây hại cho sức khỏe con người.
TikTok sẽ thay đổi thuật toán của mình để tránh các nội dung tiêu cực hoặc chủ đề có hại gây ảnh hưởng đến người dùng
Bằng cách này, công ty hy vọng sẽ giúp bảo vệ người dùng khỏi việc xem đi xem lại một nội dung, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như video về chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt hoặc sự cô đơn.
” Chúng tôi đang điều tra để xác định xem hệ thống có thể vô tình đề xuất các loại nội dung, mặc dù không vi phạm chính sách của chúng tôi, nhưng có thể gây ra tác động tiêu cực đến người dùng, chẳng hạn như nội dung về sự cô đơn hoặc giảm cân,” công ty cho biết trong một bài đăng trên blog. ” Thay đổi này dựa trên các cuộc trò chuyện liên tục với các chuyên gia về y học, tâm lý học lâm sàng và đạo đức AI.“
Hiện tại, thuật toán của công ty kết hợp các số liệu như thời gian người dùng xem các nội dung để cung cấp các đề xuất phù hợp – điều này có thể khiến người dùng rơi vào vòng luẩn quẩn và cái giá phải trả là ảnh hưởng về sức khoẻ tâm thần.
TikTok hy vọng sẽ giúp bảo vệ người dùng khỏi việc xem đi xem lại một nội dung, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần
Động thái của TikTok diễn ra trong bối cảnh xuất hiện nhiều cuộc tranh cãi về sự độc hại của mạng xã hội đối với t.rẻ e.m và thanh thiếu niên, những người dùng đang ở độ t.uổi dễ bị tổn thương nhất. Vào tháng 9 vừa qua, Wall Street Journal đã công bố một thông tin chấn động về Facebook – nay là Meta – khi cho biết là công ty mạng xã hội này biết rõ nền tảng của họ gây ảnh hưởng tiêu cực đến người dùng trẻ nhưng lại đặt lợi nhuận lên trên hết.
Cụ thể, báo cáo của Wall Street Journal dựa trên nghiên cứu nội bộ của chính Facebook, cho thấy Instagram tác động tiêu cực đến nhóm t.uổi teen, đặc biệt đối với các teen girl ứng dụng này có thể ảnh hưởng tới cảm nhận của họ về hình ảnh cơ thể.
Video đang HOT
Nghiên cứu cho thấy cứ 3 người dùng nữ t.uổi teen được khảo sát thì có 1 người có các vấn đề về hình ảnh cơ thể trở nên tồi tệ hơn do Instagram. Đồng thời các thanh thiếu niên cũng cho biết ứng dụng này làm tăng trầm cảm và lo âu. Theo báo cáo, khoảng 13% ở Anh và 6% thanh thiếu niên ở Mỹ tham gia vào khảo sát này cho biết họ đã từng có ý nghĩ t.ự t.ử liên quan tới Instagram.
TikTok cũng đang phát triển tính năng Lọc nội dung, cho phép người dùng lọc ra những nội dung không muốn xem dựa trên từ khóa và hashtag
Các giám đốc điều hành mạng xã hội hiện đang được Quốc hội Mỹ triệu tập để điều trần về sự nguy hiểm của các sản phẩm của công ty – bao gồm cả TikTok. Một bài báo gần đây của New York Times với tiêu đề “Cách TikTok đọc được tâm trí của bạn” – đã phát hiện một tài liệu bị rò rỉ thu được từ nhóm kỹ sư của công ty có tên “TikTok Algo 101″. Trong đó cho biết rằng các thuật toán được tối ưu hóa đề xuất nội dung để giữ chân người dùng sử dụng ứng dụng lâu nhất có thể, ngay cả khi đề xuất bao gồm nội dung “buồn” – có thể tự gây hại cho bản thân người xem.
Trong bài đăng trên blog của công ty, TikTok cũng tiết lộ rằng sẽ cho phép người dùng loại bỏ các nội dung không muốn xem dựa trên từ khoá hoặc hashtag (#). Tính năng lọc nội dung này hứa hẹn sẽ hữu ích cho người dùng, chẳng hạn như một người ăn chay không muốn xem các món ăn được chế biến từ thịt hoặc một người dùng không hứng thú với các nội dung làm đẹp.
Thuật toán "kỳ diệu" giúp TikTok khiến thế giới trở nên "nghiện ngập": Từ ứng dụng video trở thành mạng xã hội hàng đầu
TikTok sở hữu một thuật toán được nhiều người ca tụng là "kỳ diệu", vì nó giúp họ "đọc" được suy nghĩ của người sử dụng.
Facebook đến nay vẫn là mạng xã hội nổi tiếng nhất thế giới. Nhưng trong những năm gần đây, sự chiếm hữu của Facebook đã bị lu mờ rất nhiều bởi 1 cái tên, là TikTok - một nền tảng mạng xã hội video từ Trung Quốc, với số lượng người dùng đã lên tới hàng tỉ.
Và cũng chẳng phải tự nhiên, TikTok có được thành tựu này.
Trong thuật toán của TikTok có 4 mục tiêu chính, được công ty mẹ ByteDance diễn giải là: "Giá trị người dùng", "Giá trị người dùng trong dài hạn", "Giá trị của người sáng tạo", và "Giá trị của nền tảng". 4 mục tiêu ấy, từng bước, tạo ra một nền tảng video thành công bậc nhất thế giới, giúp họ xây dựng được một sản phẩm giải trí có khả năng... gây nghiện.
TikTok - một ứng dụng phát triển nhờ khả năng... gây nghiện
Một ứng dụng biết "đọc suy nghĩ"
Nếu nằm trong số những người đang sử dụng TikTok (về mặt thống kê là trên 1 tỉ), bạn sẽ chẳng thấy lạ lẫm về cách TikTok trở thành trung tâm văn hóa của giới trẻ, và rộng hơn là của toàn internet. Với hàng chuỗi video không có hồi kết, TikTok trở nên khác biệt với mọi nền tảng mạng xã hội khác. Thay vì là một phương tiện kết nối người dùng, nó dần trở thành một phương tiện giải trí khó lòng thay thế.
TikTok thành công trong bối cảnh các nền tảng video ngắn khác thất bại, một phần là bởi nó rất dễ sử dụng. TikTok mang lại cho người dùng vô số các bản nhạc nền để nhảy múa, nhiều meme để nhập vai, thay vì đưa cho họ một khoảng không trống rỗng để sáng tạo một cách vô nghĩa. Nhưng không chỉ vậy, với những người không muốn tự mình sáng tạo, TikTok thực sự làm tốt trong việc "đọc" sở thích và hướng chúng ta đến những gì mình quan tâm nhất, dù thứ bạn thích có là tài chính, một nghệ sĩ nổi tiếng nào đó, hay thậm chí là... t.ình d.ục.
TikTok sở hữu một thuật toán được cho là "kỳ diệu", vì nó đọc được suy nghĩ của khách hàng
Trong "TikTok Algo 101" - tài liệu về thuật toán của TikTok do các kỹ sư của hãng tại Bắc Kinh sản xuất, họ đã công khai chia sẻ về hệ thống gợi ý video của mình. Theo đó, ứng dụng sẽ tính đến nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm số lượt like, bình luận, các thông tin như caption, âm thanh nền, và cả hashtag nữa.
Các nhà phân tích bên ngoài cũng tìm cách giải mã thuật toán của TikTok, như bài viết gần đây trên tờ WSJ cho rằng ứng dụng phụ thuộc khá nhiều vào khoảng thời gian bạn dùng để xem 1 video, sau đó hướng bạn đến những video khác và khiến bạn không thể dứt ra được. Nó có thể tạo ra một quá trình khá nguy hiểm cho giới trẻ, đẩy họ vào một vòng lặp cực kỳ tốn thời gian và thậm chí góp phần cổ súy cho những nội dung gây hại (như t.ự s.át, tự hoại) - thứ được TikTok khẳng định đang nỗ lực tiến hành xóa bỏ cũng như ngăn chặn.
Mục tiêu tối thượng của TikTok luôn là... thu hút thêm người dùng
Tài liệu giải thích rằng để theo đuổi "mục tiêu tối thượng" là thu hút thêm người dùng, TikTok đã chọn cách tối ưu 2 thuật toán họ có được: "giữ chân" - nghĩa là làm người dùng quay trở lại, và tối ưu "thời gian sử dụng". Nói một cách đơn giản, TikTok, muốn giữ bạn càng lâu càng tốt, với một trải nghiệm có thể gọi là "gây nghiện". Nó gợi lại một khái niệm từng gây chỉ trích về truyền thông đại chúng. Như David Mamet từng viết năm 1998 về "những bộ phim xuống cấp mùa hè": "Khán giả xem đến rạp xem những bộ phim kém chất lượng chủ yếu vì họ không thấy thỏa mãn vì trải nghiệm trước đó, và bị cưỡng ép phải lặp lại hành vi này".
Những chỉ trích về "mối đe dọa cho xã hội?"
Với những nhà phân tích tin rằng hệ thống gợi ý của TikTok có thể tạo ra mối đe dọa cho xã hội, thì dường như tài liệu của TikTok cũng ngầm xác nhận nghi ngờ này.
"Hệ thống của TikTok thể hiện rằng thời gian xem video là cốt lõi. Thuật toán sẽ khiến người dùng trở nên nghiện ngập, thay vì thực sự đưa ra thứ họ muốn" - Guillaume Chaslot, nhà sáng lập của Algo Transparency, tổ chức nghiên cứu thuật toán của các mạng xã hội và hệ quả tiêu cực của nó với người dùng, đặc biệt là t.rẻ e.m.
"Tôi nghĩ ý tưởng để thuật toán của TikTok gây xáo trộn cuộc sống con trẻ là khá điên rồ" - Chaslot nhận xét. "Với mỗi video được xem, TikTok sẽ thu được một mảnh thông tin. Sau vài giờ, thuật toán sẽ biến gu âm nhạc của một đ.ứa t.rẻ, gu thẩm mỹ của nó, thậm chí là tâm trạng, khả năng dính líu đến tệ nạn và nhiều thông tin nhạy cảm hơn. Càng biết nhiều, rủi ro các thông tin ấy được dùng để chống lại đ.ứa t.rẻ sẽ càng cao. Và hơn thế nữa, các thông tin thu được có thể khiến đ.ứa t.rẻ ngày càng nghiện sử dụng TikTok hơn".
TikTok sẽ lắng nghe và thu thập mọi thông tin từ người dùng, chỉ từ thói quen xem video (Minh họa: Claire Merchlinsky)
"TikTok Algo 101" lý giải thời lượng xem không phải là yếu tố duy nhất. TikTok thực chất còn sử dụng nhiều phương trình khác như đ.ánh giá của người dùng về video, cả về lượt like cũng như bình luận. "Hệ thống tính điểm cho các video dựa trên một phương trình, sau đó trả về cho người dùng những video có điểm số cao nhất" - tài liệu đề cập.
"Ví dụ, một người dùng thích thể loại video nào đó, nhưng nếu liên tục phải xem, người này sẽ sớm chán mà bỏ đi. Nghĩa là, giá trị tổng tạo ra từ người dùng này với cùng một loại video là thấp hơn so với các video riêng lẻ, vì sự lặp lại sẽ gây nhàm chán. Để giải quyết, ứng dụng sẽ chia nhỏ giá trị ra, cho thêm nhưng dữ liệu khác như tác giả này đã từng xem hoặc tag tương đồng. Vấn đề nhàm chán sẽ được giải quyết nhờ sự phân tán dữ liệu".
Ngoài ra, tài liệu cũng tiết lộ một trong những mục tiêu của TikTok có liên quan đến việc "tiền tệ hóa nhà sáng tạo". Có nghĩa, những video làm ra t.iền sẽ được ưu tiên, chứ không đơn thuần chỉ là vấn đề giải trí. Còn theo Julian McAuley, giáo sư khoa học máy tính tại ĐH California San Diego nhận xét, hệ thống gợi ý của TikTok thực chất là "khá truyền thống", với thế mạnh từ AI và "một khối lượng dữ liệu khổng lồ từ người dùng", chứ không chỉ là thuật toán.
"Nhiều người cho rằng thuật toán của TikTok là một cái gì đó kỳ diệu lắm, nhưng những gì tôi thấy thực ra khá bình thường" - McAuley nhận xét.
Dữ liệu TikTok thu thập được là quá rộng, và nó gây ra nhiều tranh cãi
Và thực tế, tài liệu này làm sáng tỏ một số vấn đề trong hệ thống gợi ý của TikTok - thứ thường được các công ty công nghệ diễn tả như một điều gì đó rất khó nắm bắt với các nhà phê bình và cơ quan quản lý, nhưng thực ra chủ yếu là vấn đề mà người dùng phổ thông cũng có thể hiểu được. Chẳng hạn như trong bản tài liệu liên quan đến Facebook do WSJ cung cấp có nói về việc mạng xã hội này xem trọng những bình luận mang tính chia rẽ để lan tỏa nội dung. Thực chất, nó cũng không có gì quá khác biệt so với thuật toán của TikTok, theo như tài liệu tiết lộ.
Sự lo ngại về công nghệ của TikTok trở nên rắc rối hơn tại Mỹ. Cựu Tổng thống Donald Trump từng ban hành dự luật cấm ứng dụng này vào tháng 8/2020, với lời cảnh báo về mối nguy hại từ khối dữ liệu khổng lồ mà TikTok đang nắm giữ. Tuy nhiên, lệnh cấm sau đó đã bị hủy bỏ khi Tổng thống Joe Biden đắc cử. Dẫu vậy, về cơ bản mối lo ngại của ông Trump liên quan đến việc số dữ liệu ấy quá rộng - nghĩa là nhiều thông tin nhạy cảm và có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia (dù chưa có bằng chứng nào khẳng định điều đó). Và thứ 2 là về khả năng kiểm duyệt của TikTok, liên quan đến các video nhạy cảm về chính trị.
Trên thực tế, việc TikTok theo dõi cuộc sống của người dùng chẳng phải điều gì quá mới mẻ. Trong một bản báo cáo, có thể thấy nhà kiểm duyệt nội dung của TikTok không chỉ nắm quyền truy cập vào các video công khai, mà còn cả những nội dung được gửi cho bạn bè, hoặc các video tải lên hệ thống nhưng trong trạng thái riêng tư. Đây là điều khác biệt với nhiều ứng dụng khác, chẳng hạn như WhatsApp.
Nhìn chung, các lo ngại về các vấn đề nhạy cảm mà TikTok có thể gây ra chủ yếu phụ thuộc vào niềm tin cũng như khả năng phân tích của người dùng. Dẫu vậy, có một điều hết sức rõ ràng về thuật toán của TikTok: nó khiến người ta chìm đắm vào đó mà rất khó có thể thoát ra được.
TikTok tiếp tục gặt hái thành công trong tháng 10 Nền tảng video dạng ngắn TikTok đã trở thành ứng dụng không phải là trò chơi được tải xuống nhiều nhất trên toàn thế giới vào tháng 10.2021 với hơn 57 triệu lượt cài đặt. Theo Kalingatv, ghi nhận của Sensor Tower cho thấy các quốc gia có số lượng cài đặt lớn nhất là Trung Quốc (phiên bản tiếng Trung của TikTok...
