Tiếng Anh: Hạn chế lớn của trường chuyên
Sau 5 năm triển khai đề án phát triển trường THPT chuyên, không ít mục tiêu của đề án này vẫn chưa làm được.
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cho hay nhiều trường chuyên đang trong tình trạng thiếu thốn về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Trong khi đó, việc dạy và học môn ngoại ngữ vẫn là một khó khăn lớn.
37% trường chuyên chưa đạt chuẩn
Theo Bộ GD&ĐT, đến năm 2016, mỗi tỉnh, thành trên cả nước đều có 1-2 trường THPT chuyên. Đến năm học 2015- 2016, cả nước có 69.554 học sinh chuyên, chiếm khoảng 2,1% tổng số học sinh THPT.
Ông Vũ Đình Chuẩn, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD&ĐT, cho biết trong giai đoạn 2010-2015, 14 trường chuyên được xây mới và đưa vào sử dụng, góp phần nâng tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia lên 63% vào năm học 2015-2016. Tuy nhiên, cả nước vẫn còn 28/75 trường THPT chuyên chưa đạt chuẩn quốc gia.
Học sinh một trường chuyên tại TP.HCM tham gia hoạt động ngoại khóa Ảnh: Người Lao Động.
Lý do dẫn đến con số này là nhiều trường chuyên hiện vẫn đứng trước những thách thức về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Diện tích trường hạn hẹp, thiếu phòng học bộ môn và nhà tập đa năng, ký túc xá cho học sinh. Thiết bị dạy học mặc dù được các địa phương ưu tiên đầu tư mua sắm bổ sung nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là thiếu thiết bị dạy các nội dung chuyên sâu, nghiên cứu khoa học của giáo viên và học sinh.
Một trong 6 nhiệm vụ, cũng là mục tiêu trọng tâm, được đề cập trong Đề án phát triển hệ thống trường THPT chuyên giai đoạn 2010-2020 là ưu tiên mở rộng diện tích, đầu tư cho cơ sở vật chất, phương tiện dạy học, nâng cấp các trường chuyên theo tiêu chí trường chuẩn quốc gia.
Thế nhưng, ở nhiều nơi, cả tỉnh chỉ có 1 trường chuyên mà vẫn không thể đạt chuẩn như Thái Bình, Thái Nguyên… Đáng chú ý, cả 2 trường chuyên của TP HCM hiện nay vẫn chưa đạt đủ tiêu chuẩn trường chuẩn quốc gia khi còn thiếu nhiều hạng mục quan trọng như nhà đa năng, ký túc xá…
Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo tới năm 2020 sẽ ưu tiên mở rộng diện tích mặt bằng tối thiểu của các trường chuyên để đạt 15 m2/học sinh; đầu tư xây dựng các trường chuyên bảo đảm đạt chuẩn chất lượng mức độ cao nhất, ngang tầm với các trường trung học tiên tiến trong khu vực và quốc tế.
Video đang HOT
Khả năng ngoại ngữ chưa đạt yêu cầu
Để nâng cao năng lực của trường chuyên, lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho hay những năm tới, các trường cần rà soát, cập nhật và hoàn thiện khung tài liệu chuyên sâu giảng dạy những môn chuyên, cập nhật các tài liệu hướng dẫn phát triển chương trình theo hướng hội nhập với thế giới. Trong đó, chú trọng lựa chọn, thí điểm áp dụng một số chương trình, tài liệu dạy học tiên tiến của nước ngoài.
Định hướng đặt ra là vậy nhưng để thực hiện điều này không hề dễ dàng. Bộ GD&ĐT từng đặt ra việc triển khai thí điểm dạy môn toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, việc triển khai chưa được mở rộng, thậm chí còn rất khiêm tốn.
Ông Vũ Đình Chuẩn thẳng thắn thừa nhận việc dạy tiếng Anh ở các trường chuyên dù có chuyển biến so với 5 năm trước nhưng nhìn chung, năng lực tiếng Anh của cả đội ngũ cán bộ quản lý lẫn giáo viên vẫn chưa đạt yêu cầu, làm hạn chế khả năng triển khai một số chương trình giáo dục tiên tiến của quốc tế vào giảng dạy.
Hiệu quả trao đổi hợp tác với các cơ sở giáo dục có đào tạo học sinh năng khiếu ở nước ngoài cũng vì lý do này mà không như mong muốn. Đây được coi là một trong những hạn chế lớn nhất của hệ thống trường chuyên trong giai đoạn 2010-2015.
Ông Nguyễn Trường Giang – Hiệu trưởng trường THPT chuyên Lào Cai, tỉnh Lào Cai – cho biết dù đã nỗ lực nhiều, kỹ năng nghe, nói vẫn là điểm yếu của học sinh. Nhiều em chỉ chú trọng học từ vựng và ngữ pháp để phục vụ việc kiểm tra, thi cử.
Đội ngũ giáo viên dù đã được “bồi dưỡng” lại song hiệu quả giảng dạy vẫn còn thấp. Rõ ràng, thầy cô không đạt chuẩn thì chất lượng học tiếng Anh của trò cũng chịu tác động không nhỏ. Trừ một số trường ở thành phố lớn, còn lại hầu hết học sinh chuyên ở các tỉnh đều gặp khó khăn với môn này.
Ngại giao tiếp
GS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Hà Nội – người từng dẫn dắt nhiều đội tuyển học sinh Việt Nam tham dự các cuộc thi Olympic quốc tế – cho hay học sinh Việt Nam ngại giao tiếp với các bạn quốc tế, một phần do thiếu kỹ năng, hiểu biết về văn hóa thế giới, phần khác là do hạn chế về trình độ ngoại ngữ. Việc học ngoại ngữ trong nhà trường hiện nay mới chỉ đáp ứng được cho việc thi cử.
Theo Yến Anh / Người Lao Động
'Mấy chục năm qua, chúng ta dạy tiếng Anh bằng tiếng Việt'
Trong suốt nhiều chục năm qua, chúng ta dạy tiếng Anh bằng tiếng Việt. Đây chính là nguyên nhân chính khiến việc dạy và học tiếng Anh trong nhà trường không hiệu quả.
Tại hội thảo nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh trong lớp học cho giáo viên tổ chức mới đây, TS Đỗ Tuấn Minh, Hiệu trưởng ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết trong môi trường sử dụng ngoại ngữ còn nhiều hạn chế như hiện nay, việc tiếp xúc của học sinh với giáo viên (GV) trong lớp là cơ hội rất tốt cho học sinh.
Do đó, năng lực sử dụng ngoại ngữ của GV đảm bảo sẽ là kênh rất tốt để tạo cơ hội cho người học sử dụng và tiếp cận ngôn ngữ mình đang học. Từ đó, ông Minh cho rằng để bồi dưỡng năng lực cho GV, việc đầu tiên và cần phải nhấn mạnh chính là bồi dưỡng năng lực sử dụng ngôn ngữ trong lớp học.
Ông Châu Văn Thùy, Sở GD&ĐT Quảng Nam, cho rằng kết quả khảo sát giáo viên tiếng Anh thuộc địa bàn tỉnh cho thấy kỹ năng nghe và nói tiếng Anh của giáo viên yếu hơn các kỹ năng khác. Đây là lý do giáo viên tiếng Anh không sử dụng nhiều tiếng Anh trong lớp học. Từ đó, học sinh cũng không có nhiều cơ hội để nghe tiếng Anh.
Ông Thùy cũng cho rằng việc bồi dưỡng tất cả các giáo viên đạt chuẩn và giữ được chuẩn là quá trình thường xuyên, lâu dài và tốn kém. Do đó, trước mắt, ngành giáo dục cần tập trung bồi dưỡng năng lực ngôn ngữ sử dụng trong lớp học, tập trung vào các dạng tiếng Anh giao tiếp phổ biến và hiệu quả trong các giờ học.
TS Đỗ Tuấn Minh, Hiệu trưởng ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội. Ảnh:VietNamNet.
Trong khi đó, PGS Đỗ Văn Xê, Phó hiệu trưởng ĐH Cần Thơ cũng cho rằng trong suốt nhiều chục năm qua, chúng ta đang dạy tiếng Anh bằng tiếng Việt, và đây chính là nguyên nhân chính khiến việc dạy và học tiếng Anh trong nhà trường không hiệu quả.
Xuất phát từ thực trạng trên, ông Đỗ Tuấn Minh cho rằng trong việc bồi dưỡng cho giáo viên tiếng Anh hiện nay có 4 từ khóa cần phải quan tâm: Thường xuyên, hệ thống, sát thực và hiệu quả.
Ông Minh cho biết hoạt động bồi dưỡng giáo viên hiện nay cần phải tiến hành thường xuyên thay vì theo kiểu mùa vụ như hiện nay, nhất là thường tập trung vào mùa hè.
"Quá cực cho GV khi mà người người nhà nhà hỏi nhau đi nghỉ ở đâu thì họ lại là đi tập huấn ở đâu, bao giờ" - ông Minh nêu vấn đề - "Hoạt động bồi dưỡng GV cần phải được thay đổi để làm sao diễn ra thường xuyên trong cả năm học".
Bên cạnh đó, nội dung bồi dưỡng giáo viên phải được thiết kế theo hệ thống nhất định. Các chương trình phải được sắp xếp thành module để GV sau khi được bồi dưỡng, tích lũy tất cả kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ có thể áp dụng trong giảng dạy.
"Cần tránh tình trạng cũng GV ấy nhưng nội dung bồi dưỡng của năm này lại lặp lại cái mà họ được bồi dưỡng một vài năm trước. Có khi nội dung bồi dưỡng năm sau dễ hơn, đơn giản hơn bồi dưỡng năm trước", ông Minh nói.
Thứ ba, ông Minh cho rằng nội dung các khóa bồi dưỡng cần phải thiết kế sát thực tế hơn.
"Chúng tôi là những người tổ chức bồi dưỡng GV cũng thấy mình đâu đó chưa làm được cái GV cần. Chúng tôi vẫn tổ chức các khóa bồi dưỡng với nội dung do mình nghĩ ra, mình nghĩ GV cần mà không khảo sát thực tế, đán.h giá thực thế sau khóa bồi dưỡng".
Theo ông Minh, hiện nay, lý thuyết đã có, quan trọng là có dám hành động hay không?
Thứ tư, ông Minh cho rằng nếu những điều trên làm tốt thì hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên sẽ tốt lên. Chúng ta cần phải thay đổi việc đán.h giá công tác bồi dưỡng giáo viên, trong đó đặc biệt quan tâm khâu "hậu bồi dưỡng".
Hiện nay, ít đơn vị tổ chức các lớp bồi dưỡng có cơ hội theo dõi giáo viên của mình khi họ quay trở về địa phương giảng. Hầu hết chỉ dừng lại ở các phiếu đán.h giá mà phần lớn điền cho đủ thủ tục hoặc đán.h giá theo hướng tích cực dù trong lòng không thấy thoải mái lắm.
Ông Minh cũng cho rằng các hoạt động thanh tra, dự giờ hiện nay cần phải theo hướng đán.h giá, khuyến khích yếu tố tích cực để giáo viên sau khi bồi dưỡng có thể thể hiện hay áp dụng những gì mình được học.
Bên cạnh đó, ông Minh đề xuất cần phải thành lập các đơn vị chuyên trách bồi dưỡng cho giáo viên tiếng Anh để hoạt động này hiệu quả hơn. "Hầu hết đơn vị đều cử các giảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng nên họ chỉ coi đó là công việc thứ 2 bên cạnh công việc giảng dạy ở đại học".
Để có được một trung tâm như vậy, theo ông Minh cần có đủ các yếu tố từ đội ngũ cán bộ cơ hữu, cơ sở vật chất, nội dung và phương thức tổ chức.
Điều quan trọng nhất, theo ông Minh, là giữa các đơn vị tham gia bồi dưỡng cho GV tiếng Anh cần có sự thống nhất với nhau để tạo ra mặt bằng chung trong công tác bồi dưỡng nâng cao chất lượng cho các GV.
Theo Lê Văn / Vietnamnet
GS Trần Văn Nhung: Học tiếng Anh trong nước không khá được Theo GS Trần Văn Nhung, sau nhiều lần tự học tiếng Anh trong nước, ông vẫn chưa tự tin và không khá lên được. Mới đây, GS Trần Văn Nhung - nguyên Thứ trưởng GD&ĐT, Tổng thư ý Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước - chia sẻ bức thư gửi Bộ Chính trị về việc đề xuất dạy và học tiếng...