Thương học sinh Việt phải “gói mình” trong sách giáo khoa
Hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng và quanh năm, học sinh chúng ta cứ phải “gói mình” trong những cuốn sách giáo khoa. Trong khi, thế giới ngoài kia bao la các loại sách, các em lại ít được tiếp cận.
PGS.TS Hoàng Thị Tuyết, ĐH Sư phạm TPHCM nhấn mạnh điều này đến các nhà quản lý tại tọa đàm “ Thói quen đọc sách góp phần hình thành nhân cách cho học sinh như thế nào?” do Hội Xuất bản Việt Nam, Sở GD-ĐT TPHCM và Thành đoàn TPHCM tổ chức sáng 27/8.
PGS.TS Hoàng Thị Tuyết: Học sinh chúng ta đang “gói mình” trong sách giáo khoa
PGS.TS Hoàng Thị Tuyết cho hay, các nghiên cách đây gần cả trăm năm nay đã khẳng định đọc sách góp phần hình thành nhân cách của con người, thể hiện qua giá trị sống, kỹ năng sống, hệ giá trị… của con người đó trong cuộc sống.
Thế nhưng, học sinh chúng ta ít có thời gian, ít có cơ hội để được đọc sách. Ở các nước phát triển, họ rất chú tâm đến việc tạo không gian cho học sinh đọc sách, còn chúng ta vẫn chưa đi vào quỹ đạo, ngay trong chương trình giáo dục phổ thông mới cũng chưa chú tâm đến điều này.
PGS.TS Hoàng Thị Tuyết
TS Hoàng Thị Tuyết cũng đề cập học sinh chúng ta đọc theo kiểu “1 cuốn”, đọc sách giáo khoa, giáo trình. Trong khi bà đi học ở nước ngoài, ở các trường đại học nước ngoài, phải nói rằng: Không đọc không tồn tại!
“Không đọc không học được! Không đọc không thể đạt được kết quả tốt. Mỗi một bài học, mỗi hoạt động đều lôi người đọc đến thư viện, phải đọc sách báo. Không đọc không thể học, không thể thành công trong nền giáo dục ấy”, bà Tuyết nói.
Trẻ con không đọc sách, lỗi ở người lớn
Nhà văn Văn Thành Lê cho rằng, tuổi thơ mà không có trang sách đi cùng thì có thể nói đó là một tuổi thơ khuyết thiếu, chưa trọn vẹn. Trẻ em không có thói quen là lỗi ở người lớn. Gia đình đã không đưa sách đến đầu gường các em, nhà trường đã không đưa sách vào lớp học của các em.
Theo tác giả, chúng ta cần nhìn thẳng vào thực trạng các thư viện trong nhà trường; xây dựng khung chương trình giáo dục, giảng dạy có thiết hướng dẫn học sinh đọc sách, giới thiệu, tương tác với sách.
Nhà văn Văn Thành Lê nêu quan điểm, trẻ không có thói quan đọc sách là lỗi ở người lớn
PGS.TS Hoàng Thị Tuyết bày tỏ, giáo dục của chúng ta chưa hình thành được cho học sinh năng lực tự đọc, tự học. Các em trói mình trong những giờ học trên lớp, ở những giờ học thêm.
Theo bà, xây dựng thói quen đọc cho học sinh có thể nói là một trong những giải pháp giúp chương trình giáo dục phổ thông thành công trong việc trang bị cho học sinh các năng lực tự chủ, tự học.
Học sinh ở TPHCM chọn mua sách vào ngày cuối tuần
Trong lá thư gửi ban tổ chức tọa đàm, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chia sẻ, ngoài giáo trình, giáo án và thầy cô trên trên lớp thì sách là trợ thủ đắc lực, hữu hiệu mang lại chất lượng, hiệu quả trong dạy học của thầy trò.
Những giải pháp như đưa tiết đọc sách vào khung chương trình, đầu tư cho thư viện, thành lập danh mục sách khuyến đọc… theo ông Trương Tấn Sang đều khả thi. Ngành Giáo dục TPHCM có thể xin chủ trương của Bộ GD-ĐT để sớm triển khai cho hệ thống các trường học của thành phố.
Hoài Nam
Theo Dân trí
Tôn vinh văn hóa đọc
Trung bình người VN thụ hưởng 4,2 cuốn sách/năm, trong đó 2 - 3 cuốn là sách giáo khoa. Như vậy, mỗi người chỉ thực sự thụ hưởng gần 2 cuốn sách/năm.
Hội sách VN diễn ra từ ngày 18 - 22.4 tại Hà Nội thu hút nhiều người tham dự - ẢNH: NGỌC THẮNG
Trong khi đó, ở Malaysia - một quốc gia cùng trong khu vực Đông Nam Á, mỗi người dân thụ hưởng 12 cuốn sách/năm. Những con số thống kê trên được Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra cho thấy VN thuộc nhóm quốc gia đọc sách thấp nhất thế giới.
Cần nhìn thẳng thực tế
"Đất nước ta muốn vươn lên thì nhất định phải nâng cao dân trí. Mỗi người dân phải học nhiều hơn, đọc nhiều hơn"
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam
Cách đây 5 năm, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 21.4 hằng năm là Ngày sách VN, hướng đến 3 mục tiêu: khuyến khích người VN đọc sách; tôn vinh giá trị của sách; nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc VN. Tại hội nghị toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện quyết định của Thủ tướng về Ngày sách VN vừa diễn ra tại Hà Nội, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng: "Mặc dù kết quả đạt được đáng khích lệ nhưng vẫn cần nỗ lực hơn nữa, làm sao cho Ngày sách VN, văn hóa đọc đi vào thực chất, lan tỏa mọi ngóc ngách, mọi cấp ngành hơn nữa. Đó đây còn nhiều nơi chưa tích cực, còn hình thức". Ông cũng nhấn mạnh: "Đất nước ta muốn vươn lên thì nhất định phải nâng cao dân trí. Mỗi người dân phải học nhiều hơn, đọc nhiều hơn".
2 năm trước, đề án Phát triển văn hóa trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 cũng bắt đầu được triển khai. Tuy nhiên, ông Nguyễn Quang Thạch, người khởi xướng chương trình Sách hóa nông thôn, nhìn nhận VN vẫn chưa có văn hóa đọc. "Trước năm 1945, cả nước có hơn 90% dân số mù chữ. Từ năm 1945 đến năm 1975 lại chiến tranh liên miên nên việc đọc sách chưa phải là thói quen của toàn dân. Từ năm 1975 đến nay, đói nghèo, phát triển nóng và thiếu tư duy vĩ mô về thư viện, đã không thể tạo thói quen đọc cho số đông dân chúng trên bình diện quốc gia", ông lý giải.
Đặc biệt, ở vùng nông thôn, theo khảo sát của nhóm chương trình Sách hóa nông thôn trong gần 20 năm, ngoại trừ một số gia đình giáo viên, hầu như các gia đình khác không có cuốn sách nào ngoài sách giáo khoa, sách bài tập nâng cao của học sinh. Theo con số thu thập được của nhóm sau khi tiến hành khảo sát ở 50 trường học vùng nông thôn một số tỉnh, thành, qua phỏng vấn ngẫu nhiên và lấy thông tin ở các thư viện, ở vùng thuần nông, trung bình mỗi học sinh chỉ đọc khoảng 1 đầu sách/năm, các trường học ở khu vực thị trấn có số đầu sách được mượn bình quân 5 đầu sách/học sinh/năm.
Trong khi đó, GS-TS Đinh Xuân Dũng muốn nói đến hiện trạng "lười đọc". Ông nhìn nhận: "Xu hướng đọc giải trí, không nhằm một chủ đích gì cụ thể, tìm đến sách để giải tỏa sự căng thẳng, đọc sách khi có thời gian nhàn rỗi. Từ xu hướng này, người đọc không ưa những sách dày, những sách có sức chuyển tải những vấn đề lớn và sâu về cuộc sống và số phận con người, những sách đòi hỏi sự lý giải, phân tích của tư duy, từ đó, một loại sách giải trí, đáp ứng nhu cầu thị trường của một bộ phận công chúng xuất hiện, trong đó có những cuốn có tính giải trí lành mạnh, dễ đọc và cả những đầu sách giải trí tầm thường, tẻ nhạt, thậm chí dung tục, rẻ tiền".
"Gieo mầm" văn hóa đọc
Nhiều chuyên gia cho rằng văn hóa đọc phải được hình thành từ sự giáo dục trong gia đình và trong nhà trường, bắt đầu từ hình thành thói quen đọc sách cho trẻ. "Đây là giải pháp tác động từ gốc, tạo nên nền móng lâu dài và bền vững để tác động đến thế hệ trẻ", PGS-TS Nguyễn An Tiêm (Hội Xuất bản VN) nhìn nhận và cho rằng: "Để thực hiện có hiệu quả giải pháp này, chúng ta phải có một chiến lược giáo dục đồng bộ giữa nhà trường - gia đình - xã hội nhằm vào đối tượng thanh thiếu niên, nhi đồng, để giáo dục, đào tạo, giúp họ có đủ năng lực, trình độ nhận thức được tầm quan trọng của sách, từ đó hình thành thói quen tự giác đọc sách".
"Muốn xây dựng được thói quen đọc sách thì phải phát huy tối đa vai trò đặc biệt quan trọng của gia đình và nhà trường, rồi mới đến xã hội", ông Nguyễn Minh Nhựt, Giám đốc Nhà xuất bản Trẻ, đánh giá. Theo ông, khó có thể tạo được thói quen đọc sách cho trẻ khi ở nhà không có quyển sách nào, hay khi cha mẹ, người lớn, người thân không bao giờ đọc sách. Học sinh cũng khó có thói quen đọc sách nếu nhà trường chưa chú trọng đến việc tạo điều kiện hay dạy cho các em học sinh cách đọc sách, hoặc có những yêu cầu học sinh phải đọc sách hằng ngày, hằng tuần, hằng tháng, ngoài sách giáo khoa. Ngoài gia đình, nhà trường, ông Nhựt cũng đề cập tới vai trò của xã hội, trong đó có các đơn vị xuất bản.
Ở góc độ khác, để phát triển phong trào đọc sách, ông Nguyễn Quang Thạch cho rằng, tiêu chuẩn thư viện theo Quyết định 01/2003/QĐ-BGDĐT năm 2003 của Bộ GD-ĐT vốn nhiều bất cập ngay khi ban hành và quá lỗi thời so với nhu cầu và sự phát triển của xã hội. Bộ GD-ĐT cần xây dựng tiêu chuẩn khuyến đọc và thư viện. Theo ông, bộ tiêu chuẩn phải bao gồm cấu trúc thư viện đến từng lớp học; xây dựng tủ sách và khuyến đọc ở trường và ở nhà. Bên cạnh đó, ông Thạch cho rằng, bộ tiêu chuẩn này cũng nêu rõ chỉ tiêu số đầu sách tối thiểu trẻ em nghe và đọc hằng năm, ví dụ trẻ em Tây Âu đạt con số trung bình 12.000 phút đọc sách/năm.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng để lan tỏa văn hóa đọc, cần tích cực lồng ghép văn hóa đọc với các phong trào như xây dựng gia đình văn hóa, khuyến công, khuyến nông, khuyến học. Điều này cần đi cùng với việc phát huy vai trò các hội như Hội Xuất bản, Hội Khuyến học liên quan tới văn hóa đọc, khuyến khích mọi người tham gia viết sách để có nhiều tác phẩm hay, cũng như tôn vinh các tác giả và tấm gương đưa sách và văn hóa đọc tới mọi nhà. Ông đề nghị Bộ TT-TT cần thực hiện kế hoạch cụ thể đưa đến các bộ, ngành, bên cạnh đó, là đầu mối kiến nghị chính sách về kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà xuất bản đưa sách đến mọi nơi.
Theo Thanh niên
Hòa Bình: Rà soát xây dựng kế hoạch GD môn học theo hướng phát triển năng lực HS Sở GD&ĐT Hòa Bình vừa có văn bản yêu cầu các phòng GD&ĐT, các trường THPT, các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS&THPT, các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS rà soát việc xây dựng kế hoạch giáo dục môn học theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh. Ảnh minh họa/internet Trong đó có...