Thuốc trị tăng huyết áp ở người đái tháo đường
Khi một người đồng thời mắc bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp thì việc điều trị phải đảm bảo đồng thời ổn định cả mức đường huyết và huyết áp mục tiêu.
Sử dụng thuốc huyết áp cho người đái tháo đường sẽ khác với người không mắc bệnh đái tháo đường.
Điều trị tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường quan trọng như thế nào?
Bệnh nhân đái tháo đường thường mắc kèm tăng huyết áp. Đó là do khi mắc đái tháo đường một thời gian sẽ làm cứng các mạch m.áu lớn, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp…
Kiểm soát huyết áp hiệu quả là một mục tiêu rất quan trọng đối với người đái tháo đường. Bởi khi cả hai bệnh này cùng kết hợp mà không được kiểm soát tốt huyết áp, kể cả khi kiểm soát tốt mức đường huyết thì vẫn sẽ tác động rất xấu đến sức khỏe lâu dài. Các tác động xấu này dẫn đến biến chứng như đột quỵ, suy thận, giảm chất lượng sống, giảm t.uổi thọ… Do đó, ngoài đặt mục tiêu về lượng đường huyết ở mức an toàn, thì điều trị duy trì huyết áp mục tiêu cũng cực kỳ thiết yếu.
Tùy thuộc nguy cơ mắc bệnh tim mạch mà huyết áp mục tiêu sẽ khác nhau. Chẳng hạn với người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, thì mục tiêu huyết áp là 130/80, không thấp hơn 120/70. Đối với bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hoặc từ 70 t.uổi trở lên, thì mục tiêu có thể là 140/90, hoặc dưới 130/80 nếu người bệnh dung nạp được.
Luôn kiểm soát đường huyết ở mức an toàn là biện pháp ngăn ngừa các biến chứng.
Các biện pháp điều trị tăng huyết áp ở người đái tháo đường
Có nhiều phương pháp để ổn định huyết áp ở người đái tháo đường trước khi dùng thuốc. Bao gồm:
Kiểm soát tốt đường huyết, luôn giữ lượng đường trong m.áu ở mức an toàn.
Ngừng hút thuốc.
Ăn uống lành mạnh.
Tập thể dục hằng ngày, lựa chọn các bài tập vừa sức, phù hợp.
Giữ cân nặng ở mức hợp lý.
Không uống rượu/bia.
Hạn chế lượng muối ăn.
Video đang HOT
Tái khám định kỳ theo lịch hoặc khi thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường.
Khi thực hiện các bước trên đây một cách bài bản nhưng mức huyết áp mục tiêu vẫn không đạt được, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị tăng huyết áp.
Theo phác đồ điều trị tăng huyết áp của Hội tim mạch học Việt Nam, khi mức huyết áp của người đái tháo đường ở mức 140/90mmHg trở lên, bác sĩ sẽ xem xét điều trị bằng thuốc ngay cho tất cả các bệnh nhân.
Các hướng dẫn của Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) và Hội tăng huyết áp thế giới khuyến cáo rằng: Bất kỳ bệnh nhân nào mắc đái tháo đường và tăng huyết áp từ 140/90mmHg trở lên nhưng thấp hơn 160/100 mmHg nên bắt đầu dùng hai loại thuốc huyết áp. Việc lựa chọn sử dụng thuốc huyết áp cho bệnh nhân đái tháo đường có thể được chia làm các nhóm như sau:
- Thuốc điều trị tăng huyết áp cho người đái tháo đường không bệnh thận, bao gồm:
Thuốc ức chế men chuyển (captopril, enalapril….).
Thuốc chẹn thụ thể angiotensin (losartan, ibersartan…).
Thuốc lợi tiểu thiazide (furosemid, hydrochlorothiazide…).
Thuốc chẹn kênh canxi (nifedipine, amlodipine…).
Đối với người có kèm theo bệnh thận nên sử dụng thuốc ức chế men chuyển hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin ARB.
- Thuốc huyết áp cho người đái tháo đường có huyết áp từ 160/100 trở lên, không kèm theo bệnh thận, có thể bắt đầu dùng 2 loại thuốc bất kỳ từ 3 nhóm thuốc sau:
Thuốc ức chế men chuyển hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin.
Thuốc lợi tiểu thiazid.
Thuốc chẹn kênh canxi.
Đối với người có kèm theo bệnh thận trong nhóm này nên dùng thuốc ức chế men chuyển hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin, cùng với thuốc lợi tiểu hoặc thuốc chẹn kênh canxi.
Tùy trường hợp bệnh của người đái tháo đường sẽ có mức huyết áp mục tiêu khác nhau.
Vai trò của thuốc huyết áp đối với bệnh đái tháo đường
- Các thuốc ức chế men chuyển: Là thuốc điều trị tăng huyết áp có hiệu quả khá tốt vì có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm các biến chứng vi mạch và mạch m.áu lớn do bệnh đái tháo đường gây ra. Ngoài ra, thuốc ức chế men chuyển còn hiệu quả hơn các loại thuốc khác giúp trì hoãn sự khởi phát của biến chứng suy thận ở bệnh nhân tăng huyết áp và đái tháo đường type 1 có albumin niệu.
Do đó, thuốc ức chế men chuyển thường là thuốc đầu tay được khuyến cáo điều trị cho bệnh nhân đái tháo đường bị tăng huyết áp.
- Thuốc chẹn thụ thể angiotensin: Thuốc giúp ngăn chặn hoạt động của angiotensin II, từ đó giúp các tĩnh mạch và động mạch giãn ra, hỗ trợ hạ huyết áp và hoạt động bơm m.áu của tim được dễ dàng hơn.
Thuốc chẹn thụ thể angiotensin làm chậm các biến chứng bệnh thận của bệnh đái tháo đường type 2. Do đó đây cũng là thuốc được ưu tiên sử dụng để kiểm soát tình trạng tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường, hoặc bệnh nhân đái tháo đường bị tăng huyết áp nhưng không dung nạp thuốc ức chế men chuyển.
- Thuốc lợi tiểu thiazid: Là một trong ba loại thuốc thuộc nhóm thuốc lợi tiểu có tác dụng tăng thải nước và muối ra khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu. Thuốc không chỉ có tác dụng làm giảm chất lỏng mà còn làm cho các mạch m.áu giãn ra, từ đó hạ huyết áp.
Trong điều trị tăng huyết áp ở bệnh đái tháo đường, thuốc lợi tiểu thiazid được sử dụng dưới dạng đơn trị liệu hoặc là một phần của phác đồ phối hợp.
- Thuốc chẹn kênh canxi: Thông qua việc ngăn chặn canxi xâm nhập vào các tế bào của tim và động mạch, thuốc chẹn kênh canxi giúp các mạch m.áu thư giãn và mở ra từ đó hạ được huyết áp.
Hai loại thuốc lợi tiểu và thuốc chẹn kênh canxi đều giúp giảm nguy cơ biến cố tim mạch, mang lại hiệu quả tốt cho người bệnh đái tháo đường bị tăng huyết áp.
Thiếu m.áu cơ tim cục bộ
Khi trái tim đ.ập thổn thức trong lồng ngực, về mặt vật lý là nó đang thực hiện chức năng bơm m.áu nuôi cơ thể và nhận phần riêng để nuôi chính mình.
Minh họa/INT
Khi trái tim đ.ập thổn thức trong lồng ngực, về mặt vật lý là nó đang thực hiện chức năng bơm m.áu nuôi cơ thể và nhận phần riêng để nuôi chính mình. Hệ thống cung cấp m.áu cho tim thực hiện qua các ống dẫn động mạch nhỏ gọi là động mạch vành, được kiểm soát rất chặt chẽ. Vì lý do nào đó, sự cung cấp này thiếu hụt gây ra bệnh cảnh thiếu m.áu cơ tim cục bộ.
"Lộ diện" qua các hình thái
Bệnh còn có các tên gọi khác là bệnh thiếu m.áu cục bộ cơ tim, thiểu năng vành, thiếu m.áu động mạch vành hay suy động mạch vành.
Dù dưới tên gọi nào, bệnh mạch vành vẫn là hậu quả của mất cân bằng giữa nguồn cung cấp và nhu cầu oxy của cơ tim do tưới m.áu không đủ, gây thiếu m.áu và hoại tử cơ tim. Bệnh thường "lộ diện" dưới các hình thái sau:
Thiếu m.áu động mạch vành hay thiểu năng vành đại đa số là hậu quả của bệnh xơ vữa động mạch vành. Nguyên nhân bắt nguồn từ sự lắng đọng cholesterol ở thành động mạch vành gây hẹp lòng động mạch.
Bệnh xảy ra khi có một hoặc nhiều nhánh của hệ thống động mạch vành bị hẹp gây cản trở sự lưu thông m.áu, làm giảm lượng m.áu cung cấp để nuôi trái tim ngày đêm đang hoạt động không ngừng.
Người mắc bệnh này thường có các yếu tố liên quan như t.iền sử gia đình, t.uổi cao (thường nam 55 t.uổi, nữ 65 t.uổi), thừa cân, béo phì, nghiện t.huốc l.á, mắc các bệnh tăng huyết áp, rối loạn lipid m.áu, đái tháo đường...
Đây là bệnh lý nguy hiểm, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng là nhồi m.áu cơ tim và gây t.ử v.ong nếu như không được chẩn đoán xác định và xử lý kịp thời. Ngoài ra, tình trạng tim thiếu m.áu lâu ngày có thể dẫn đến suy tim hay rối loạn nhịp tim.
Cơn đau thắt ngực là biểu hiện điển hình của bệnh lý tim do động mạch vành không đảm bảo chức năng cung cấp m.áu nuôi dưỡng tim gây ra. Người bệnh có cảm giác nặng ngực, đau nhói ở ngực và thậm chí được mô tả là trái tim như bị bàn tay vô hình nào đó bóp nghẹt. Khi xảy ra cơn đau tim, người bệnh thường ôm ngực và nín thở nhằm làm giảm cảm giác đau có hướng lan ở mặt trong cánh tay, lên vai, cổ hoặc xuyên ra sau lưng.
Trong chuyên môn, chia cơn đau thắt ngực ra làm hai loại:
- Ổn định: Là cơn đau diễn ra với các đặc điểm giống nhau, có thể dự đoán sẽ xuất hiện khi bị stress về mặt tinh thần, sau các hoạt động gắng sức như tập thể dục, vận động mạnh, khiêng vác nặng, lên cầu thang nhà nhiều tầng... Chúng sẽ nhanh chóng biến mất khi dùng thuốc giãn mạch hoặc chỉ đơn thuần là nghỉ ngơi.
Không ổn định: Nó xuất hiện bất cứ lúc nào, kể cả khi đang nghỉ ngơi. Chúng không giống nhau ở mỗi lẫn xuất hiện, như lần trước đau ít, lần này đau nhiều hơn, lần trước cơn ngắn hơn, lần này xảy ra dài hơn... Cơn đau cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng cục m.áu đông đang hình thành trong lòng động mạch vành. Do đó, nếu chúng kéo dài quá 5 phút được xem như là một ca cấp cứu khẩn cấp về tim mạch.
Nhồi m.áu cơ tim xảy ra khi thành động mạch vành bị xơ vữa, nứt gãy và bong tróc mảng lớn làm tắc dòng m.áu di chuyển trong lòng động mạch vành hoặc do hiện tượng hình thành cục m.áu đông trong lòng động mạch vành từ mảng xơ vữa nhỏ.
Bệnh lý diễn ra cấp tính, khả năng gây t.ử v.ong cho người bệnh một cách nhanh chóng. Các mảng xơ vữa hoặc cục m.áu đông từ động mạch vành có thể di chuyển lên não làm tắc động mạch não gây ra cơn đột quỵ não.
Cơn nhồi m.áu cơ tim diễn ra trong bối cảnh người bệnh đau ngực dữ dội, cảm giác trái tim bị đè ép hay bị bóp nghẹt, suy hô hấp qua biểu hiện thở khó. Ngoài ra còn có một số dấu hiệu khác như vã mồ hôi, buồn nôn, nôn và nhất là kiệt sức. Do đó, những người có cơn đau ngực, nếu sử dụng thuốc giãn mạch sau 15 phút mà không thuyên giảm cần đến bệnh viện ngay lập tức.
Minh họa/INT
Hướng xử lý và cách phòng bệnh
Đa số người có bệnh lý động mạch vành thường dùng thuốc uống trong một thời gian khá dài. Nhiều trường hợp dùng suốt đời và chung sống yên ổn với bệnh lý này. Thuốc uống có tác dụng giãn mạch động mạch vành, tăng cường sự cung cấp m.áu cho tim làm giảm hay ngăn chặn cơn đau thắt ngực hạn chế tối đa nguy cơ xuất hiện cơn nhồi m.áu cơ tim. Thuốc được kê đơn và theo dõi điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Khi động mạch vành bị hẹp nhiều, thường khoảng từ 70 - 80% cần sự can thiệp để tăng cường lưu thông m.áu. Các phương pháp được thực hiện là nong rộng lòng động mạch hay đặt stent. Khuynh hướng đặt stent ngày càng được ưa chuộng và có nhiều cơ sở thực hiện.
Ngoài ra, việc phẫu thuật cầu nối được thực hiện khi người bệnh không đáp ứng với các loại thuốc điều trị và cũng không thể can thiệp đặt stent hay tắc hẹp quá nhiều nhánh động mạch vành. Các chuyên gia sẽ "nắn dòng" một động mạch ngực hay động mạch đùi để bắt cầu thay thế, thực hiện vai trò cung cấp m.áu nuôi dưỡng tim.
Ngoài yếu tố t.uổi tác, giới tính, t.iền sử gia đình là không thể thay đổi, bệnh động mạch vành có thể phòng tránh nhờ hạn chế các yếu tố nguy cơ như không nghiện t.huốc l.á, tránh béo phì, kiểm soát tốt các bệnh lý liên quan như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid m.áu.
Luôn rèn luyện thể lực và trí lực để có một đời sống tốt cả về thể chất và tinh thần. Cần đi khám chuyên khoa tim mạch khi có bất cứ dấu hiệu nào nghi ngờ bệnh lý động mạch vành hoặc khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và kiểm soát hiệu quả.
Cứu sống cụ ông 65 t.uổi ngưng tim, hôn mê Ông Mai Đình Ngô (65 t.uổi, ngụ Bà Rịa - Vũng Tàu), được gia đình đưa vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng thở mệt, lạnh run người. Sau đó, ông Ngô có dấu hiệu rơi vào tình trạng hôn mê, ngưng tim. Ngày 31/8, thông tin từ Bệnh viện Bà Rịa (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) cho biết, đơn vị...