Thiếu vốn – ‘ác mộng’ của ngành bán dẫn Trung Quốc

Một số dự án xây dựng nhà máy bán dẫn đã không thể hoàn thành đúng tiến độ do thiếu nguồn đầu tư.

Theo hồ sơ đăng ký doanh nghiệp do trang dữ liệu Tianyancha công bố, công ty sản xuất chất bán dẫn Wuhan Hongxin ( HSMC) đã được tiếp quản bởi chính quyền thành phố ở tỉnh Hồ Bắc hồi đầu năm. Vấn đề xảy ra sau nhiều tháng nhà máy bán dẫn trị giá 20 tỷ USD của HSMC bị trì hoãn và không thể hoàn thành xây dựng đúng tiến độ do thiếu kinh phí và Covid-19.

Trung Quốc đang gặp khó với tham vọng dẫn đầu lĩnh vực bán dẫn do thiếu vốn. Ảnh AFP .

HSMC hiện chịu sự kiểm soát hoàn toàn của ủy ban quản lý và giám sát tài sản nhà nước của chính quyền quận Dongxihu, thành phố Vũ Hán. Trước đó, Beijing Guangliang Lantu Technology sở hữu 90% cổ phần, còn lại thuộc về chính quyền quận Dongxihu.

“Thật không may, trải nghiệm của tôi với HSMC là một cơn ác mộng. Thật khó để diễn tả những gì đã trải qua nếu chỉ bằng một vài từ”, Chiang Shang-yi, một chuyên gia kỳ cựu ở lĩnh vực chip, nói với SCMP qua LinkedIn.

Chiang Shang-yi được xem là gương mặt đại diện cho chiến dịch thu hút nhân tài của các công ty bán dẫn như HSMC – một trong những mục tiêu của Trung Quốc trong việc sử dụng các kỹ sư kỳ cựu ở nước ngoài để thúc đẩy nghiên cứu và phát triển lĩnh vực bán dẫn trong nước. Trung Quốc hiện có chính sách khá cởi mở nhằm sớm tự chủ bán dẫn và tránh phụ thuộc vào phương Tây, nhất là sau thương chiến Mỹ – Trung, khi hàng loạt công ty bị cấm sử dụng các công nghệ của Mỹ.

Tuy nhiên, Shang-yi cho biết đã viết đơn nghỉ việc tại HSMC vào tháng 6 sau gần một năm gia nhập và quay lại Mỹ vào tháng 7. Trước đó, ông là chuyên gia cấp cao của TSMC – xưởng đúc chip lớn nhất thế giới có trụ sở tại Đài Loan và SMIC – hãng sản xuất chip điện tử lớn nhất Trung Quốc.

Shang-yi thừa nhận ông đã không lường trước được mức độ khó khăn về tài chính của HSMC cho đến khi chính quyền địa phương tiết lộ vấn đề trong một báo cáo hồi tháng 7. Khi đó, báo cáo cho biết giai đoạn một của dự án là xây dựng nhà máy sản xuất chính và một tòa nhà dùng cho nghiên cứu và phát triển (R&D) trên tổng diện tích 390.000 mét vuông. Dự án chỉ mới hoàn thành một phần nhỏ, trong khi giai đoạn hai chưa được đề cập tới.

Ở thời điểm này, kế hoạch của chính quyền quận Dongxihu đối với HSMC vẫn chưa rõ ràng. HSMC lại đang đối mặt với một số vụ kiện pháp lý, trong đó các nhà thầu yêu cầu công ty bồi thường nhiều khoản thanh toán bị chậm trễ.

Hồi tháng 5, một nhà máy sản xuất trị giá 100 triệu USD được thành lập bởi GlobalFoundries – một tập đoàn chip khổng lồ của Mỹ – và chính quyền thành phố Thành Đô cũng đã ngừng triển khai sau khi chậm tiến độ thi công gần hai năm. Theo CNBC , trong năm 2020, liên tiếp sáu dự án bán dẫn quy mô hàng chục tỷ nhân dân tệ tại năm tỉnh gồm Giang Tô, Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Quý Châu và Thiểm Tây lần lượt đóng cửa. Ngành công nghệ bán dẫn của Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thách thức nội tại, chứ không chỉ là những cấm vận gia tăng từ phía Mỹ.

Trung Quốc hiện có chính sách ưu đãi để thúc đẩy lĩnh vực bán dẫn phát triển để bớt phụ thuộc vào phương Tây khiến số lượng các nhà máy sản xuất chip mọc lên như nấm, nhưng nhiều trong số đó bị quy hoạch và quản lý kém, dẫn đến số lượng công ty phá sản bắt đầu có chiều hướng gia tăng. Giới chuyên gia cho rằng, những yếu tố trên có thể xem là điểm yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến tham vọng làm chủ ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc thời gian tới.

Trước đó, Trung Quốc đã bắt đầu kế hoạch xây dựng các nhà máy sản xuất chất bán dẫn của riêng mình. Trong chiến lược “Make in China 2025″, chính quyền Bắc Kinh đặt mục tiêu tự sản xuất 40% nhu cầu sản phẩm bán dẫn trong nước vào năm 2020 và nâng lên 70% vào năm 2025.

Theo Newsweek , ngành công nghệ bán dẫn có đặc thù riêng với những khoản đầu tư lớn, chu kỳ dài và rủi ro cao. Trung Quốc bắt đầu khá muộn nhưng lại muốn nhanh chóng thu hẹp khoảng cách. Điều này dẫn đến một hệ quả không thể tránh khỏi là không kiểm soát được phương hướng phát triển. Cộng thêm nền tảng yếu kém, các dự án này buộc phải “đắp chiếu” sau vài năm khởi động sôi nổi.