Thiếu đánh, quỳ có khiến học sinh hư?
PGS Chu Cẩm Thơ cho biết giáo viên đã có danh sách hình thức xử phạt học sinh, không có phạt quỳ hay đánh. Không phải thiếu quỳ, đánh, đứa trẻ sẽ hư hay không tôn trọng thầy cô.
Cô giáo bắt học sinh quỳ có phải làm ơn mắc oán? “Làm ơn mắc oán” là cụm từ mà cô giáo nhắc đi nhắc lại nhiều lần khi làm việc với phóng viên, vậy sự thật như thế nào?
Những ngày qua, dư luận quan tâm câu chuyện giáo viên răn đe, dạy dỗ học sinh bằng cách phạt quỳ gối. Zing.vn giới thiệu bài viết của PGS Chu Cẩm Thơ – Phó trưởng Ban Nghiên cứu Kết quả Giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục, Bộ GD&ĐT; giảng viên ĐH Sư phạm Hà Nội, về vấn đề này.
Giao tiếp giáo viên và phụ huynh cứng nhắc, dễ tổn thương
Mới đây, hội thảo trình bày nghiên cứu về sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường, xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh diễn ra tại Đại học Sư phạm Hà Nội. Nhiều lý luận gây ấn tượng được các nhà nghiên cứu rút ra.
Trong đó, tất cả khía cạnh của tính cách trẻ em đều bị ảnh hưởng bởi những yếu tố thuộc người nuôi dạy. Gia đình là nhà giáo dục phẩm chất chính của trẻ. Cha mẹ chính là giáo viên đầu tiên dạy về phẩm chất và cũng là người có ảnh hưởng lâu dài nhất.
Học sinh lớp 9B, trường THCS Tô Hiệu (Thường Tín, Hà Nội) bị cô giáo phạt quỳ trước lớp.
Trẻ nhỏ tin vào những điều đúng và sai theo truyền thống, đã bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi gia đình. Gia đình là nơi truyền tải giá trị chính hoặc duy nhất. Thực tế chỉ ra sự liên kết giữa nhà trường và gia đình còn lỏng lẻo trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.
Các tổ chức chính trị xã hội mới chỉ tham dự chứ chưa tham gia vào việc giáo dục trẻ.
Khi ấy, cả hội trường đắm chìm vào những thông tin mà PGS.TS Nguyễn Thị Hạnh, Học viện Ngoại giao, trình bày: Khủng hoảng đạo đức, lối sống đã trở thành vấn đề toàn cầu, rất nhiều nền giáo dục ở các nước phát triển cũng phải đối mặt và họ đang tìm cách giải quyết.
Theo PGS Hạnh, tại Pháp, mặc dù thể chế giáo dục có nhiều tiến bộ và thành tựu, những năm gần đây, “làn sóng ngầm” mang theo khủng hoảng, bạo lực học đường mà phần nhiều vì sự sa sút về lối sống và đạo đức truyền thống.
Những quy định cứng nhắc, nặng về hành chính đã khiến mối quan hệ giữa thầy cô, học sinh và cha mẹ chúng bị hình thức, thiếu tình cảm, dẫn tới sự vô cảm. Nước Pháp đang tiến hành cải cách để tìm lại sự cân bằng và lòng tin trong giáo dục. Họ khuyến khích sự giao tiếp trực tiếp giữa nhà trường và và phụ huynh, học sinh, giảm bớt công cụ điện tử tuy nhanh mà thiếu cảm xúc.
Nhiều nhà giáo dục nêu ý kiến “công cụ liên lạc điện tử”, “sự dễ dãi trong sử dụng mạng xã hội” đang khiến việc giao tiếp giữa phụ huynh và giáo viên trở nên cứng nhắc, dễ bị tổn thương.
Cô Lê Thị Mai Hương – Phó hiệu trưởng phụ trách trường Tiểu học, THCS, THPT Thực hành Khoa học giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam – cho biết trong nhiều trường hợp, sự giao tiếp trực tiếp giữa nhà giáo với phụ huynh đã giảm hiểu nhầm không đáng có, hạn chế “scandal” xảy ra vì thiếu sự giao tiếp trực tiếp này.
Các giáo viên hỏi tôi, để tránh tai nạn trong nghề, có thể ban hành một danh sách hình thức xử phạt và giáo viên bám theo đó thực hiện. Có chứ, danh sách đấy có rồi và nó không có hình phạt quỳ hay đánh.
Theo cô Đoàn Hương, Hiệu trưởng trường THCS Đại Mỗ (Nam Từ Liêm, Hà Nội), thực tiễn hoạt động giáo dục 30 năm của nữ giáo viên và đồng nghiệp cho thấy các trường cần nỗ lực hơn nữa trong việc tạo cho cha mẹ học sinh cơ hội cùng tham gia giáo dục con của họ.
Nhà trường không nên chỉ tập trung cho hoạt động bề nổi, mà cần thực hiện hoạt động có chiều sâu, giúp cha mẹ hiểu cách dạy con, giáo dục truyền thống gia đình, dòng họ, đạo đức và định hướng nghề nghiệp.
Nếu cha mẹ thờ ơ, không coi trọng việc giáo dục phẩm chất, đạo đức cho con, thì ngay cả đứa trẻ đó học giỏi cũng không thể trở thành người tốt. Nhưng thực tế, rất nhiều gia đình quên mất điều đó. Họ chỉ “tống” đứa trẻ đến trường vì tin rằng “trường sẽ dạy được nó”.
THPT Đinh Tiên Hoàng là trường nổi tiếng vì đã giáo dục thành công nhiều học sinh “chưa ngoan” của thầy Nguyễn Tùng Lâm. Thầy Lâm đúc rút kinh nghiệm “sự thiếu niềm tin, thiếu kiên trì chính là cản trở lớn nhất trong thực thi giáo dục; sự ăn khớp giữa giáo viên và học sinh chính là phương thuốc tốt nhất”.
Có nên cải cách hình phạt?
Các giáo viên hỏi tôi, để tránh tai nạn trong nghề, có thể ban hành một danh sách hình thức xử phạt và giáo viên bám theo đó thực hiện. Có chứ, danh sách đấy có rồi và nó không có hình phạt quỳ hay đánh.
Nhưng không phải vì thiếu “đánh”, thiếu “quỳ” sẽ khiến trẻ hư, các em không tôn trọng thầy cô hoặc là làm như thế thì ngành giáo dục đang bao che cho học sinh, tước hết quyền của nhà giáo.
PGS Chu Cẩm Thơ – Phó trưởng Ban Nghiên cứu Kết quả Giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục, Bộ GD&ĐT; giảng viên ĐH Sư phạm Hà Nội. Ảnh: NVCC.
Nếu thầy cô được hành nghề trong bối cảnh mỗi nhà, mỗi nơi đều quan tâm trẻ, mỗi cha, mẹ đều thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm của mình với con – học trò.
Vậy là trước tiên, muốn thầy cô thực thi tốt chuyên môn của mình, cần tạo cho họ môi trường và có được đối tác giáo dục. Cần cải cách hình phạt ư? Bổ sung các hình thức đánh, quỳ ư? Không, phải bắt đầu từ nhận thức lại về mục tiêu giáo dục, về thực thi giáo dục các giá trị chứ không chỉ là kiến thức.
Từ điển có giải nghĩa “quỳ” là đặt đầu gối và ống chân sát mặt đất để tỏ ý tôn kính hay khuất phục. Người ta cũng dẫn ra một số ngữ cảnh như “quỳ gối ôm chân”, “quỳ xuống để ngắm bắn”, rồi còn có từ đồng âm “hoa quỳ” (hoa hướng dương), một chất chỉ thị.
Có phải chăng “quỳ” cũng gây ra nhiều nghĩa, cũng làm cho chính ta tự cảnh tỉnh một suy nghĩ, một “trạng thái” ranh giới giữa “tích cực” và tiêu cực hay không?
Giống như tia chớp, ta nhìn thấy nó, trong lúc oi bức, ta thầm vui vì nó sẽ mang những hạt mưa mát lành, nhưng cũng có thể nó sẽ mang đến giông bão. Nó là sự tích tụ từ trên những tầng cao khí quyển, từ những hành động sống hàng ngày dẫn ra biến đổi khí hậu, cũng giống như biến đổi “tính người” chăng?
Theo Zing
Phạt quỳ: Quan hệ thầy trò tôn trọng, bình đẳng, sẽ không ai "sợ" ai hết!
Tôi khẳng định sự yêu thương, tôn trọng như một nguyên tắc giáo dục quan trọng trong xã hội hiện đại không có nghĩa là nói nhà giáo dục "sợ" hay "nhún nhường" học sinh. Khi đã coi mối quan hệ thầy - trò là mối quan hệ tôn trọng, bình đẳng thì sẽ không nhìn nhận ai "sợ" ai hết!
Đó là trao đổi của Tiến sĩ Hoàng Trung Học, Học viện Quản lý giáo dục với phóng viên Dân trí khi bàn về bạo lực học đường, điển hình là vụ cô giáo phạt quỳ học sinh gây xôn xao dư luận.
Cô giáo Trường THCS Tô Hiệu (Thường Tín, Hà Nội) phạt học sinh quỳ gối gây xôn xao dư luận
Phạt học sinh quỳ: Cách tiếp cận sai!
Dư luận đang có nhiều ý kiến trái chiều về câu chuyện cô giáo Trường THCS Tô Hiệu (Thường Tín, Hà Nội) phạt học sinh quỳ gối. Sự việc trên cũng có nhiều chia sẻ và đồng cảm với áp lực của giáo viên và phản đối sự thiếu quan tâm của gia đình trong việc giáo dục con. Là nhà nghiên cứu về giáo dục tâm lý học sinh ông nghĩ sao về vấn đề này?
Việc trả lời cô giáo đúng hay sai có thể được nhìn nhận đa chiều, dưới nhiều góc độ.
Trước hết tôi xin bày tỏ sự chia sẻ với những khó khăn khá đặc thù và áp lực lớn của các thầy, cô, đặc biệt là các nhà giáo dạy học sinh trong lứa tuổi thiếu niên.
Đây là lứa tuổi với những đặc điểm đặc biệt mang tính chuyển giao từ trẻ em sang người lớn với nhu cầu khẳng định cái Tôi mạnh mẽ.
Các em mong muốn được tôn trọng, tạo ra bản sắc riêng nhưng đôi khi chưa biết khẳng định bản thân một cách đúng đắn. Điều này trong một số trường hợp đã dẫn đến những hành vi manh động, thái độ cực đoan, gây ra nhiều khó khăn cho người tiếp xúc, đặc biệt là những người làm công tác giáo dục.
Thứ hai, việc cô giáo phạt học sinh quỳ là hành động chưa đúng dưới phương diện nguyên tắc giáo dục, đạo đức nhà giáo, có biểu hiện xúc phạm nhân phẩm, danh dự của học trò.
Tuy nhiên, cũng cần nhìn thêm ở một chiều hướng ngược lại, là dù sai nhưng cô giáo trong trường hợp này vẫn đang "loay hoay" tìm cách giáo dục học trò, hướng các em đến những điều tốt đẹp hơn, dù cách làm chưa đúng.
Theo tôi, nếu dư luận nhìn nhận không thực sự công bằng, sẽ làm tổn thương đến nhiệt huyết của nhiều nhà giáo đang đứng lớp, có thể dẫn dến xu thế mặc kệ học trò để tìm đến sự an toàn cho bản thân. Điều này thực sự nguy hại cho các em và cho sự phát triển của giáo dục nước nhà.
Liệu hình thức bắt quỳ học sinh sẽ ngoan hơn không?
Bàn sâu về việc sử dụng hình thức bắt học sinh quỳ như một biện pháp giáo dục học sinh, hướng học sinh đến những mục tiêu cụ thể của quá trình giáo dục, tôi thấy đây là biện pháp chưa phù hợp.
Trong các nguyên tắc giáo dục, nguyên tắc tôn trọng thường được nhấn mạnh đầu tiên. Điều này có nghĩa là, dù còn nhỏ tuổi, đang hoàn thiện nhân cách, thậm chí có những sai lạc nhưng các em vẫn là những con người, nhân cách cần được tôn trọng, cần được hỗ trợ giáo dục.
Bên cạnh đó, khoa học giáo dục cũng chứng minh rằng, chỉ khi được giáo dục bằng các biện pháp thể hiện sự "Tôn trọng, yêu cầu cao" thì đứa trẻ mới thực sự có điều kiện để trưởng thành, có điều kiện trải nghiệm, đứng dậy sau sai lầm một cách phù hợp để trở thành công dân có ích.
Dưới phương diện này, tôi cho rằng, việc bắt đứa trẻ quỳ là cách tiếp cận sai về phương pháp giáo dục, không làm cho đứa trẻ tiến bộ, có thể để lại những hệ lụy tiêu cực trong sự phát triển của trẻ.
Giáo dục hiện đại: Tôn trọng - hợp tác
Nhiều ý kiến cho rằng, cách dạy trẻ "truyền thống" không còn phù hợp với thời buổi hiện nay? Theo ông thay vào đó là phương pháp gì?
Người ta thường nói cách giáo dục trẻ truyền thống dựa trên nền tảng kỷ luật chặt chẽ, thậm chí trách phạt bằng đòn roi như một phương pháp giáo dục phổ biến của giai đoạn trước như một cách tiếp cận trái ngược với phương pháp giáo dục hiện đại, dựa trên sự tôn trọng, bình đẳng và yêu thương. Điều này thì không còn phải bàn cãi nhiều nữa.
Phương pháp giáo dục bằng đòn roi, kỷ luật hà khắc, không tôn trọng nhân phẩm của người học đã không còn phù hợp trong bối cảnh hiện tại với mục tiêu giáo dục, bối cảnh giáo dục mới.
Mục tiêu giáo dục, tính chất của các mối quan hệ thầy - trò trong giáo dục hiện đại đã có những thay đổi lớn, chuyển từ sự áp đặt, truyền thụ một chiều, đào tạo đại trà những sản phẩm có đặc tính như nhau của gia đoạn trước đây sang mối quan hệ bình đẳng, tôn trọng.
Trong đó người thầy, cô coi học sinh là trung tâm, tôn trọng, hợp tác làm việc để các em phát huy hết tiềm năng cá nhân, được là chính mình, hạnh phúc với cuộc đời của mình.
Đây là sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận giáo dục và là xu hướng tiến bộ, đúng đắn, cần thiết.
Vì vậy, phương pháp giáo dục hiện đại cần dựa trên những giá trị mới. Đó là sự tôn trọng, bình đẳng, yêu thương, trải nghiệm và tạo điều kiện để học sinh tự chịu trách nhiệm một cách phù hợp với hành vi của mình, qua đó dần trưởng thành những công dân tốt.
Tiến sĩ Hoàng Trung Học - Học viện Quản lý giáo dục
Cần "trao ấn tín" cho đội ngũ nhà giáo tận tâm
Tình yêu thương của nhà giáo phải đi kèm với hiểu biết về pháp luật cũng như hiểu biết tâm sinh lý trẻ, hiểu biết về các phương pháp sư phạm thì mới có hiệu quả. Tuy nhiên, việc tôn trọng quyền trẻ em không đồng nghĩa với việc giờ đây giáo viên phải nhún nhường trước học sinh?
Tôi khẳng định sự yêu thương, tôn trọng như một nguyên tắc giáo dục quan trọng trong xã hội hiện đại không có nghĩa là nói nhà giáo dục "sợ" hay "nhún nhường" học sinh.
Khi đã coi mối quan hệ thầy - trò là mối quan hệ tôn trọng, bình đẳng thì sẽ không nhìn nhận ai "sợ" ai hết!.
Bên cạnh đó, yêu thương, tôn trọng phải đi kèm với yêu cầu cao và tạo điều kiện để học sinh có điều kiện chịu trách nhiệm về chính hành vi của mình trong môi trường học đường.
Cách tiếp cận dựa trên sự tôn trọng và tình yêu thương trong giáo dục cũng đòi hỏi các thầy, cô nhiều năng lực đặc biệt hơn so với cách giáo dục truyền thống, cứng nhắc.
Trong giáo dục cần thể hiện tình yêu thương đúng cách, tôn trọng nhân phẩm học trò nhưng cũng cần đặc biệt nghiêm khắc với những hành vi, thái độ chưa phù hợp của học trò.
Điều này đòi hỏi giáo viên phải có những hiểu biết về tâm lý học sinh một cách sâu sắc, phải có lòng bao dung, tình yêu thương đối với trẻ và sự khéo léo, tinh tế về sư phạm.
Nói cách khác, trong giáo dục không thể loại trừ được các hình thức kỷ luật. Nhưng kỷ luật phải có nguyên tắc, sao cho vừa đủ để trò nhận ra lỗi lầm, không cảm thấy bị sỉ nhục, từ đó hướng thiện.
Trong các chương trình đào tạo cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên của Học viện quản lý giáo dục, chúng tôi thường nhấn mạnh đến biện pháp này là: "Phương pháp kỷ luật không nước mắt" hay phương pháp "Kỷ luật tích cực". Kiên trì áp dụng biện pháp này sẽ mang lại nhiều kết quả tích cực.
Bên cạnh đó, vai trò của gia đình, sự quan tâm của cha mẹ, dư luận xã hội có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của các tác động giáo dục. Dư luận xã hội, gia đình cần thực sự trân trọng nhà trường, các thầy, cô; kết hợp chặt chẽ với nhà trường trong quá trình giáo dục trẻ thì mới mang lại hiệu quả như mong muốn.
Nếu dư luận xã hội, gia đình không thể hiện được sự tôn trọng ở mức cần thiết, có xu hướng khoét sâu, thổi phổng những hành vi sai trái vốn không mang tính đại diện cho các thầy, cô giáo thì vô hình chung sẽ làm ảnh hưởng lớn đến hình ảnh của người thầy và thái độ học tập của trò, từ đó ảnh hưởng đến tính hiệu quả trong những tác động sư phạm của họ.
Vì vậy, ta không ủng hộ những hành vi sai trái của một bộ phận giáo viên bạo lực với trò nhưng cũng cần thể hiện thái độ tôn trọng, tin tưởng và thực sự "trao ấn tín" cho đội ngũ nhà giáo tận tâm đang cháy hết mình với nghề.
Với sự phát triển, hội nhập mạnh mẽ như hiện nay, các nhà sư phạm bây giờ cần phải thay đổi và trang bị những kỹ năng gì để giáo dục học sinh?
Trong bối cảnh mới, để phục vụ tốt cho công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà, tôi cho rằng, đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên cần chuẩn bị nhiều thứ. Tuy nhiên, liên quan đến vụ việc hôm nay, tôi muốn nhấn mạnh đến một vài điểm sau trong việc giáo dục học sinh trong bối cảnh mới:
Thứ nhất, cần thay đổi nhận thức về cách tiếp cận trọng giáo dục, thực sự coi học sinh là đối tượng trung tâm, là đối tác cần được tôn trọng, lấy sự hợp tác, tôn trọng, yêu cầu cao làm nền tảng trong cách tiếp cận giáo dục.
Thứ 2, người thầy lên lớp không chỉ dạy chữ mà quan trọng hơn là giáo dục nhân cách, đạo đức học trò. Vì vậy, cần lấy việc hướng dẫn phương pháp, truyền cảm hứng học tập, đam mê cho trò làm trung tâm.
Thứ 3, lực lượng các nhà giáo cần được hỗ trợ nhiều hơn để giải quyết những vấn đề phức tạp trong quá trình giáo dục. Ở đây, trong mỗi nhà trường, việc triển khai mô hình phòng tham vấn - hỗ trợ tâm lý học đường thực sự rất quan trọng.
Các chuyên gia trong lĩnh vực tâm lý - giáo dục tại mô hình này sẽ hỗ trợ các cán bộ, giáo viên phát hiện, phòng ngừa, can thiệp những trường hợp gặp khó khăn trong quá trình giáo dục, tránh được những vụ việc đáng tiếc.
Ngay từ năm 2006, Học viện quản lý giáo dục của chúng tôi đã đào tạo các chuyên gia tâm lý giáo dục làm việc trong mô hình này.
Mong rằng, khi lực lượng này thực sự phát huy ảnh hưởng chuyên môn của mình trong quá trình giáo dục học sinh trong nhà trường, cùng với sự vào cuộc mạnh mẽ và chung tay của các lược lượng giáo dục khác, sẽ giúp các nhà trường tránh được những vụ việc đáng tiếc như trong thời gian qua.
Xin trân trọng cám ơn ông!
Hồng Hạnh ( thực hiện)
Theo Dân trí
Sở GD&ĐT Hà Nội yêu cầu làm rõ việc cô giáo bắt học sinh quỳ trong lớp Sở GD&ĐT Hà Nội đã yêu cầu Phòng GD&ĐT huyện Thường Tín, Hà Nội và trường THCS Tô Hiệu làm rõ vụ việc cô giáo phạt học sinh quỳ trong lớp. Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội cho biết, sở này đã chỉ đạo Phòng GD&ĐT huyện Thường Tín, Hà Nội, làm rõ sự việc xảy ra tại trường THCS Tô Hiệu,...