Thị trường Trung Quốc thay đổi lâu rồi, nhiều doanh nghiệp không chịu hiểu, nên bị động
Tập quán sản xuất, chế biến theo hướng xuất khẩu tiểu ngạch đã ăn sâu đang đẩy nhiều doanh nghiệp sản xuất, chế biến nông sản Việt Nam ra xa khỏi thị trường Trung Quốc quen thuộc.
Chuẩn hóa khâu sản xuất, chế biến, đóng gói để nâng cao chất lượng nông sản là con đường bền vững nhất của doanh nghiệp.
Đối với thị trường Trung Quốc, xưa nay nông dân, doanh nghiệp vẫn giữ tư duy cũ, coi thị trường này như chợ huyện, cứ trồng, cấy, đến ngày thu hoạch là chất lên xe rồi mang lên biên giới. Với cách làm này, hàng hóa xuất đi theo đường tiểu ngạch, qua đường mòn, lối mở, cửa khẩu phụ, qua các đầu mối trung gian, nên không có hợp đồng hoặc các chứng từ thương mại.
Ông Phan Văn Chinh, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) phân tích, cách này dễ làm, không đòi hỏi đầu tư công nghệ, đầu tư hoàn thiện quy trình sản xuất theo hệ thống các tiêu chuẩn.
“Thị trường Trung Quốc đã thay đổi, không còn dễ tính nữa, nhưng nhiều doanh nghiệp không theo kịp, chỉ muốn làm dễ, thích xuất khẩu tiểu ngạch, nên bị động trước các đỏi hỏi mới”, ông Chinh nói.
Để giải bài toán này, ông Chinh cho rằng, doanh nghiệp cần quan tâm đến 3 công đoạn, dù chọn xuất khẩu theo cửa khẩu chính hay phụ.
Thứ nhất là, phát triển sản phẩm xuất khẩu phù hợp tiêu chuẩn, quy chuẩn của thị trường.
Thứ hai là, tổ chức xuất khẩu bài bản, trong đó làm rõ vai trò các địa phương, cơ quan hải quan, biên phòng, công thương, nông nghiệp, kiểm dịch động thực vật. Nguyên tắc là các thủ tục hành chính thuận lợi, thông tin công khai, minh bạch.
Thứ ba là hiểu rõ thị trường. Trung Quốc đã gia nhập WTO, các hiệp định định RCEP, FTA ASEAN-Trung Quốc nên phải tuân thủ nghiêm các nguyên tắc trong các hiệp định.
Tuy nhiên, để “học và hành” được các công đoạn trên, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam Nguyễn Thanh Bình cho rằng, doanh nghiệp sẽ cần thời gian và cả quyết tâm thay đổi
Video đang HOT
“Để chuyển đổi hình thức tiểu ngạch sang chính ngạch, phải hiểu rõ thị trường, hiểu rõ khách hàng. “Thị trường Trung Quốc không còn dễ tính nữa, người ta thay đổi lâu rồi, các tiêu chuẩn chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm cũng đã thay đổi nhiều, doanh nghiệp phải cập nhật và tuân thủ”, ông Bình nói.
Nhưng thực tế, theo bà Đoàn Thu Hà, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, cho dù thông tin về Lệnh 248, 249 từ phía Trung Quốc được công bố một thời gian khá dài, Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có nhiều văn bản hướng dẫn, nhưng nhiều doanh nghiệp, người dân trực tiếp sản xuất chưa nắm đầy đủ, chưa hiểu rõ các thông tin này.
Phải nhắc lại, giữa tháng 4/2021, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ban hành Lệnh 249 về biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu và Lệnh 248 quy định về đăng ký và quản lý doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nhập khẩu nước ngoài. Những thay đổi này tiệm cận với các tiêu chuẩn của các nước phát triển, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có lộ trình thực hiện một cách nghiêm túc, bài bản.
Tất nhiên, những thay đổi này là khó khăn, nhưng Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan thẳng thắn cho rằng, nếu không khởi hành thì sẽ không có kết thúc.
“Trong quá trình này, sẽ có phần việc của các cơ quan trung ương, có phần việc của địa phương, có phần trách nhiệm của hiệp hội, doanh nghiệp… Mục tiêu là phải tổ chức lại ngành hàng, tổ chức lại từ khâu sản xuất đến thị trường”, người đứng đầu ngành nông nghiệp nhấn mạnh.
Thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến ngày 22/2, có 1.656 doanh nghiệp Việt Nam được cấp mã số để xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc, đảm bảo hoạt động xuất khẩu ổn định và không bị gián đoạn.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết sẽ tiếp tục làm đầu mối trao đổi với phía Hải quan Trung Quốc và phối hợp với các Bộ Công thương, Bộ Y tế và các cơ quan quản lý tại các địa phương để thúc đẩy tiến độ đăng ký, cấp mã số cho doanh nghiệp, tháo gỡ những vướng mắc phát sinh. Bộ Công thương, Bộ Y tế trực tiếp hướng dẫn đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm theo thẩm quyền quản lý….
Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc tiếp tục tăng cường đôn đốc và trao đổi với Hải quan Trung Quốc để tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Lệnh 248, 249
Quy mô 1,4 tỷ dân, nhu cầu nhập khẩu nông sản hàng trăm tỷ USD, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu mơ ước với bất kỳ quốc gia nào. Với lợi thế về khoảng cách địa lý, nông sản Việt Nam cần chuẩn hóa các khâu sản xuất, nâng cao chất lượng để tăng tốc khai thác thị trường tỷ dân này.
Vì sao việc phê duyệt mã sản phẩm nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc còn chậm?
Theo báo cáo của Bộ NNPTNT, tính đến ngày 22/02/2022, đã có 1.656 doanh nghiệp được cấp mã số xuất khẩu 18 nhóm thực phẩm sang thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, hiện nay, việc phê duyệt mã sản phẩm của Tổng cục Hải quan Trung Quốc còn chậm.
18 nhóm thực phẩm phải đăng ký khi xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc
Theo báo cáo số 1133/BC-BNN-CBTTNS của Bộ NNPTNT gửi Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai Chỉ thị số 26/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đáp ứng yêu cầu, quy định tại Lệnh 248, Lệnh 249 của thị trường Trung Quốc, Hải quan Trung Quốc đã và đang tiến hành cải cách toàn diện và có các yêu cầu cao hơn về giám sát đối với thực phẩm nhập khẩu.
Hệ thống khung pháp lý để kiểm soát gồm: Biện pháp quản lý thực phẩm xuất nhập khẩu (Lệnh 249) và Quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài nhập khẩu thực phẩm vào Trung Quốc (Lệnh 248) với các nội dung mới rất nghiêm ngặt tác động đến các đối tượng.
Theo các quy định này, Trung Quốc gia tăng các quy định kiểm soát gồm nâng cao tỷ lệ lấy mẫu giám sát thực phẩm nhập khẩu tương ứng, nộp báo cáo kiểm nghiệm theo lô hoặc tăng cường đình chỉ, tạm dừng hoặc cấm đối với doanh nghiệp nếu vi phạm an toàn thực phẩm hoặc cả đối với hoạt động đ.ánh giá rủi ro thực hiện bởi các cơ quan nhà nước.
Đưa quy định cấm nhập khẩu thực phẩm bị nhiễm mầm bệnh truyền nhiễm.
Trung Quốc gia tăng các quy định kiểm soát thực phẩm nhập khẩu. Trong ảnh: Xe chở nông sản chờ thông quan xuất khẩu sang Trung Quốc. Ảnh: VGP.
Đặc biệt, theo Lệnh 248, doanh nghiệp sản xuất nước ngoài phải đăng ký khi xuất khẩu 18 nhóm thực phẩm vào thị trường Trung Quốc, gồm: thịt và các sản phẩm từ thịt, vỏ ruột, sản phẩm thủy sản, sản phẩm từ sữa, yến sào và sản phẩm từ tổ yến, sản phẩm từ ong, trứng và các sản phẩm từ trứng, chất béo và dầu thực phẩm, thực phẩm chế biến hỗn hợp từ bột mì, thực phẩm từ ngũ cốc, sản phẩm công nghiệp xay xát ngũ cốc và mạch nha, rau củ tươi và khô (rau tách nước, sấy), đậu khô, gia vị, các loại hạt (quả hạch) và hạt giống, trái cây sấy khô, hạt cà phê và hạt ca cao chưa rang, thực phẩm dinh dưỡng đặc biệt, thực phẩm chức năng. Đây đều là những sản phẩm Việt Nam đang xuất khẩu số lượng khá lớn vào thị trường Trung Quốc.
Sản phẩm không thuộc nhóm 18 loại đã nêu doanh nghiệp phải tự nộp hồ sơ đăng ký hoặc ủy thác đại lý thực hiện đăng ký.
Việc phê duyệt mã sản phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc còn chậm
Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ NNPTNT cho biết, ngay sau khi Trung Quốc thông báo sẽ áp dụng lệnh mới trong kiểm soát thực phẩm nhập khẩu, Bộ NNPTNT đã nhanh chóng phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn và giải đáp vướng mắc của doanh nghiệp; ban hành các văn bản hướng dẫn doanh nghiệp đăng ký thông tin với cơ quan Hải quan Trung Quốc.
Có 187/270 doanh nghiệp do Cục Bảo vệ thực vật đề xuất đã được cấp mã xuất khẩu sang Trung Quốc. Trong ảnh: Thanh long là mặt hàng trái cây xuất khẩu chủ lực sang Trung Quốc. Ảnh: Báo Bình Thuận.
Bên cạnh đó, theo Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam, Bộ NNPTNT cũng tích cực trong trao đổi với Tổng cục Hải quan Trung Quốc để triển khai đáp ứng quy định mới; từ tháng 11/2021 đến nay, Bộ NNPTNT tiếp nhận các vướng mắc từ các cơ quan có thẩm quyền, của khối doanh nghiệp để trao đổi trực tiếp hoặc thông qua Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc để tháo gỡ vướng mắc phát sinh.
Báo cáo của Bộ NNPTNT cho thấy, đến ngày 22/02/2022, có 1.656 doanh nghiệp được cấp mã số, trong đó, 779 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản được cấp mã số, đảm bảo hoạt động xuất khẩu ổn định và không bị gián đoạn.
Có 187/270 doanh nghiệp do Cục Bảo vệ thực vật đề xuất đã được cấp mã, tuy nhiên do mức độ đa dạng của sản phẩm nên hiện Tổng cục Hải quan Trung Quốc mới cấp khoảng 70% khối lượng theo đề xuất Cục Bảo vệ thực vật đề xuất đăng ký và đang tiếp tục.
Có 11 doanh nghiệp xuất khẩu sữa thuộc thẩm quyền Cục Thú y quản lý; số còn lại là mã số cấp cho doanh nghiệp thực hiện theo loại hình tự đăng ký; doanh nghiệp thuộc quản lý của Bộ Công Thương, Bộ Y tế.
Bộ NNPTNT cũng nêu rõ một số khó khăn trong việc xin cấp mã số của doanh nghiệp xuất khẩu như tồn tại một số lỗi kỹ thuật khi sử dụng hệ thống đăng ký doanh nghiệp nước ngoài trực tuyến của Tổng cục Hải quan Trung Quốc do hệ thống mới vận hành như: tốc độ truy cập chậm, ngôn ngữ Tiếng Trung, lỗi giao diện khó theo dõi...
Việc phê duyệt mã sản phẩm của Tổng cục Hải quan Trung Quốc còn chậm và chưa có quy định về thời gian phê duyệt cấp mã số đăng ký doanh nghiệp.
Từ thực tế đó, Bộ NNPTNT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ NNPTNT tiếp tục làm đầu mối trao đổi với phía Hải quan Trung Quốc và phối hợp với các Bộ Công Thương, Bộ Y tế và các cơ quan quản lý tại các địa phương để triển khai tiếp việc đăng ký doanh nghiệp.
Tăng cường trao đổi với Hải quan Trung Quốc để tháo gỡ các vướng mắc kỹ thuật khi đăng ký trên cổng thông tin điện tử một cửa của Hải quan Trung Quốc; tháo gỡ việc chậm cấp mã số doanh nghiệp cho các mặt hàng là sản phẩm có nguồn gốc thực vật và những vướng mắc phát sinh.
Triển khai theo Nghị định thư về yêu cầu Thú y và sức khỏe cộng đồng đối với sản phẩm sữa Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc ký ngày 26/42019.
Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc tiếp tục tăng cường đôn đốc và trao đổi với Hải quan Trung Quốc để tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Lệnh 248 &249.
Vì sao doanh nghiệp nói xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc còn khó hơn thị trường Mỹ? Bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Trái cây Chánh Thu (Công ty Chánh Thu) cho hay: Trong xuất khẩu trái cây, nông sản thì thị trường Trung Quốc có khi còn khó hơn thị trường Mỹ nên bản thân các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu cần phải thay đổi tư duy Trung Quốc là thị trường...
