Thế hệ Z thổi làn gió mới cho báo chí hiện đại

Với những phóng viên, biên tập viên sinh ra trong thời đại công nghệ, báo chí thế giới sẽ chứng kiến bước chuyển mình mạnh mẽ từ phương pháp làm báo truyền thống sang phi truyền thống.

Đội ngũ trẻ trung

Những cảnh quay vui nhộn tại đài truyền hình hay hiện trường được các phóng viên đăng lên tài khoản TikTok thu hút người xem. Ảnh: Đại học Báo chí và Truyền thông Oregon

Tại một văn phòng nằm góc tầng 1 tòa nhà công ty sản xuất truyền hình ITN ở thủ đô London (Anh), Will Lewis – nhà xuất bản từng làm cho Tạp chí Phố Wall và Kamal Ahmed – cựu tổng biên tập của đài truyền hình BBC, đang cố gắng tìm hiểu xem các thế hệ tương lai sẽ đón nhận tin tức như thế nào.

Hai nhà báo kỳ cựu đặt niềm tin vào một nhóm nhân viên trong độ tuổi 20 của phòng Phong trào Tin tức (TNM), có lẽ là phòng thời sự trẻ nhất tại Anh. Những phóng viên trẻ này không sản xuất tin bài cho báo giấy, cho nền tảng truyền hình hay tin tức trên phiên bản báo điện tử. Mục đích của phòng TNM là sản xuất tin tức cho TikTok, Instagram và các nền tảng mạng xã hội khác – nơi mà thế hệ Z (Gen Z – những người dưới 25 tuổi) dành phần lớn thời gian rảnh rỗi để lướt điện thoại.

Nhiệm vụ của TNM thành công hay thất bại phụ thuộc vào những phóng viên này. Họ cần nắm bắt được xu hướng đặc trưng của từng trang mạng xã hội và giới thiệu thương hiệu tin tức đáng tin cậy đến các nền tảng giải trí.

TNM không đơn độc trong nỗ lực khó khăn này. Các hãng tin tức truyền thống khác cũng đang trăn trở để giành được chỗ đứng trên các mạng xã hội trẻ. Ông Justin B Smith – cựu Giám đốc điều hành Tập đoàn Truyền thông Bloomberg – đang khởi động một công ty khởi nghiệp toàn cầu để sản xuất tin tức chất lượng trên mạng xã hội.

Cuộc khủng hoảng Ukraine đã tạo ra một bước ngoặt cho phòng TNM. Với một đoạn video ngắn có tiêu đề “Liệu Nga sẽ tấn công Ukraine”, nữ phóng viên Jemima Walker đã thu hút được 1,1 triệu lượt xem trên TikTok và hơn 500.000 lượt xem khác trên YouTube. Một đoạn video khác 50 giây giới thiệu về Tổng thống Ukraine cũng nhận được 130.000 lượt xem.

Mặc dù những con số này không được coi là quá lớn trên một nền tảng tỷ người dùng song nó cũng là một thành quả khích lệ cho phòng TNM để được đưa vào diện chính thức thành lập. Trong một vài tuần tới, sau khi hoàn thành kêu gọi tài trợ, TNM sẽ nghiêm túc triển khai nhiệm vụ kéo dài 18 tháng để khẳng định thương hiệu đối với khán giả Mỹ và Anh. Tham vọng của TNM là muốn mở rộng số lượng nhân viên từ 20 lên 100 trong năm tới. Hai nhà báo Lewis và Ahmed sẽ bay đến Mỹ để phỏng vấn những phóng viên trẻ có nghiệp vụ, bổ sung nhân lực cho phòng thời sự mới thành lập, mang theo hy vọng rằng họ sẽ phá vỡ truyền thống đưa tin và đem đến những câu chuyện tạo được sức hút đối với lứa độc giả trẻ.

Sức mạnh của nền tảng số

57% người thuộc thế hệ Z nói rằng tương tác đầu tiên trong ngày của họ với tin tức là từ trên các nền tảng mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin. Ảnh: Đại học Báo chí và Truyền thông Oregon.

Kết quả từ một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters năm 2019 cho thấy có đến 57% người thuộc thế hệ Z nói rằng tương tác đầu tiên trong ngày của họ với tin tức là từ trên các nền tảng mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin.

Trong khi đó, một báo cáo khác vào năm 2021 của viện trên chỉ ra rằng một trong những phát hiện nổi bật nhất năm nay là thế hệ Z ít truy cập vào các trang web tin tức hơn thế hệ trước đó – thế hệ Y.

Việc thu hút những độc giả này đang trở thành thách thức đối với các tòa soạn, đài truyền hình bởi mạng xã hội đang trở thành phương tiện nhanh chóng và thuận tiện để theo dõi tin tức.

Phòng TNM sẽ không đưa tin tất cả các lĩnh vực tin tức chung mà chủ yếu chuyên về các chủ đề chính thế hệ Z quan tâm, bao gồm nhà ở, chi phí sinh hoạt, tiền điện tử và sức khỏe của phụ nữ.

Natasha Williams, một nhà sản xuất nội dung kỹ thuật số tại đài KIVI ở thành phố Boise, bang Idaho (Mỹ), chịu trách nhiệm vận hành tài khoản chương trình “6 On Your Side” trên TikTok. Năm ngoái, sau khi được tổng biên tập “bật đèn xanh”, cô đã phát sóng bản tin đầu tiên trên TikTok. Tài khoản “6 On Your Side” đã trở thành một kênh đối thoại trực tiếp gắn kết nhà đài với người xem thế hệ trẻ.

“Với TikTok, chúng tôi muốn làm một điều gì khác biệt so với các nền tảng khác. Chúng tôi hỏi khán giả trẻ muốn xem gì? Các bạn ấy quan tâm đến điều gì? Các bạn ấy đang nói về điều gì? Và họ sẽ cho chúng tôi biết trong phần bình luận. Thế hệ trẻ chỉ muốn xem những câu chuyện thời sự về chính họ và những tin tức đó phải được xem trên nền tảng mà họ đang truy cập”, nữ phóng viên chưa đến 30 tuổi giải thích.

Hiện tài khoản TikTok của đài đang có 22.000 người theo dõi. Williams nhận định TikTok thực sự là một nền tảng mạnh để truyền tải tin tức và những người trong ngành báo chí không nên coi nhẹ ứng dụng chỉ biết đến với những trào lưu mang đậm tính chất giải trí này.

Sinh viên khoa báo chí Đại học Oregon (Mỹ) thực hiện các dự án đa phương tiện. Ảnh: Đại học Báo chí và Truyền thông Oregon.

Một phóng viên trẻ khác đạt được thành tựu tương đối trên TikTok là Connor Matteson, phụ trách thông tin đa phương tiện của kênh tin tức địa phương KEVN ở bang Nam Dakota.

Chỉ với một đoạn video 14 giây, Matteson cùng các đồng nghiệp đã tạo ra cú đột phá đầu tiên trên TikTok vào mùa Thu năm ngoái. Sức hút của đoạn video là hơn 450.000 lượt xem. Matteson cho biết TikTok đang trở thành một công cụ hữu hiệu để mở rộng thương hiệu của đài. “Mọi người đều thích những cảnh hậu trường trong trường quay. Tôi nghĩ đó là một cách hay để tiếp cận, vì nó khiến những người phóng viên, biên tập viên gần gũi hơn với người xem. Những đoạn video như muốn nói với người xem: Này, hãy nhìn cảnh hậu trường tại phòng thời sự, hãy nhìn xem chuyện gì đang diễn ra trước giờ phát sóng, hãy thấy nó thú vị như thế nào. Đây có thể là kênh kết nối tôi với khán giả tương lai”, nam phóng viên Matteson chia sẻ.